Το Ισραήλ υποβαθμίστηκε για δεύτερη φορά φέτος από τη Moody's Ratings καθώς το οικονομικό κόστος αυξάνεται εδώ και 12 μήνες πολέμου στη Γάζα στη σκιά της κλιμάκωσης της σύγκρουσης με τη Χεζμπολάχ.
Ο πόλεμος στη Γάζα αποδυναμώνει την οικονομία του Ισραήλ. Η Moody's μείωσε την πιστοληπτική αξιολόγηση του Ισραήλ κατά δύο βαθμίδες σε Baa1 από το A2, ανέφερε ο οίκος, αφήνοντας τη χώρα τρία σκαλοπάτια πάνω από τη μη επενδυτική βαθμίδα, κατηγορία «σκουπίδια».
Οι προοπτικές παραμένουν «αρνητικές».
Γεωπολιτικός κίνδυνος
Ο «γεωπολιτικός κίνδυνος έχει ενταθεί σημαντικά περαιτέρω, σε πολύ υψηλά επίπεδα, με σημαντικές αρνητικές συνέπειες για την πιστοληπτική ικανότητα του Ισραήλ τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα», ανέφερε η Moody's σε απρογραμμάτιστη ανακοίνωση. «Η ένταση της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες ημέρες».
Υπάρχουν ελάχιστα σημάδια ότι ο πόλεμος κατά της Χαμάς φτάνει στο τέλος του, ακόμα κι αν η ένταση των μαχών έχει εκτονωθεί. Το Ισραήλ έχει εντείνει σημαντικά τις εχθροπραξίες κατά της Χεζμπολάχ, τις τελευταίες δύο εβδομάδες και εντείνονται οι φόβοι για πιθανή χερσαία εισβολή και περιφερειακή σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.
Οι ΗΠΑ, η Γαλλία και τα αραβικά κράτη εντείνουν μανιωδώς τις διπλωματικές προσπάθειες για να αποφύγουν αυτό το σενάριο.
Ο Γιάλι Ρότενμπεργκ, Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών, χαρακτήρισε την υποβάθμιση «υπερβολική και αδικαιολόγητη».
«Η ένταση της δράσης αξιολόγησης που ελήφθη δεν ταιριάζει με τα δημοσιονομικά και μακροοικονομικά δεδομένα της ισραηλινής οικονομίας», είπε. «Είναι σαφές ότι ο πόλεμος στα διάφορα μέτωπα έχει τίμημα στην ισραηλινή οικονομία, αλλά δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για την απόφαση της εταιρείας αξιολόγησης».
Η απόφαση του Moody's ελήφθη ακόμη και πριν το Ισραήλ χτυπήσει την έδρα της Χεζμπολάχ στη νότια Βηρυτό την Παρασκευή, στη σκληρότερη επίθεση στην πρωτεύουσα του Λιβάνου εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες. Η εξέλιξη, μια μεγάλη κλιμάκωση των εχθροπραξιών, θα μπορούσε να εντείνει περαιτέρω τη μαινόμενη πολυμέτωπη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, τουλάχιστον προσωρινά.
Οι συγκρούσεις αποδείχθηκαν οικονομικά δαπανηρές για το Ισραήλ. Οι κρατικές δαπάνες και το δημοσιονομικό έλλειμμα εκτινάσσονται στα ύψη, ενώ κλάδοι όπως ο τουρισμός, η γεωργία και οι κατασκευές έχουν υποχωρήσει.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι υπολόγισαν ότι το κόστος των συγκρούσεων μέχρι το τέλος του επόμενου έτους θα ανέλθει σε περίπου 66 δισ. δολ., ή περισσότερο από το 12% του ΑΕΠ. Αυτός ο αριθμός βασίστηκε στο ότι οι μάχες με τη Χεζμπολάχ δεν κλιμακώθηκαν σε μια πλήρη σύγκρουση.
Δημοσιονομικό έλλειμμα
Το δημοσιονομικό έλλειμμα του Ισραήλ 12 μηνών ήταν 8,3% του ΑΕΠ τον Αύγουστο. Το δημοσιονομικό χάσμα της χώρας για ολόκληρο το έτος αναμένεται να είναι το μεγαλύτερο αυτόν τον αιώνα, εξαιρουμένης της πανδημίας Covid-19.
Αυτόν τον μήνα, το υπουργείο Οικονομικών μείωσε την πρόβλεψή του για την οικονομική ανάπτυξη για το 2024 στο 1,1% από 1,9%. Η εκτίμηση για το επόμενο έτος μειώθηκε στο 4,4% από 4,6%.
Πρέπει να γίνουν «αποφασιστικά και γρήγορα βήματα» για την έγκριση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2025, είπε ο Ρότενμπεργκ.
«Ο κρατικός προϋπολογισμός πρέπει να ενθαρρύνει τους κινητήρες ανάπτυξης, τις επενδύσεις σε υποδομές, την εξέταση των κοινωνικών αναγκών και την ανταπόκριση στις απαιτήσεις ασφάλειας του Ισραήλ», πρόσθεσε.
Ο δανεισμός της κυβέρνησης - το μεγαλύτερο μέρος του στην εγχώρια αγορά - έχει εκτοξευθεί για να χρηματοδοτήσει την πολεμική προσπάθεια. Το σέκελ ήταν ανθεκτικό, χάρη σε μεγάλο βαθμό στην ανακοίνωση της κεντρικής τράπεζας ενός πακέτου 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη στήριξη του νομίσματος αμέσως μετά το ξέσπασμα του πολέμου κατά της Χαμάς τον Οκτώβριο.
Ωστόσο, τα ισραηλινά ομόλογα έχουν δεχθεί πλήγμα. Οι αποδόσεις των 10ετών αυξήθηκαν σχεδόν κατά 100 μονάδες βάσης φέτος και οι διαφορά (spread) έναντι των αμερικανικών ομολόγων βρίσκονται σε υψηλό 11 ετών. Τα ομόλογα σε δολάρια του Ισραήλ είναι από τα με τη χειρότερη απόδοση παγκοσμίως σε σύγκριση με άλλους κρατικούς εκδότες, σύμφωνα με τους δείκτες του Bloomberg.
Ο Moody's μείωσε την αξιολόγηση του Ισραήλ σε Α2 από Α1 τον Φεβρουάριο, σε αυτό που ήταν η πρώτη υποβάθμιση της χώρας.
Η σύγκρουση «θα αυξήσει ουσιαστικά τον πολιτικό κίνδυνο για το Ισραήλ, καθώς και θα αποδυναμώσει τους εκτελεστικούς και νομοθετικούς θεσμούς και τη δημοσιονομική του ισχύ, για το άμεσο μέλλον», ανέφερε τότε η Moody's.