Είναι η πρώτη φορά από τη δημιουργία του Eurogroup που η ατζέντα των συζητήσεων είναι σχεδόν… άδεια. Οι υπουργοί όλης της ΕΕ μαζί με τους κεντρικούς τραπεζίτες βρίσκονται σήμερα και αύριο στη Βουδαπέστη για το άτυπο Eurogroup/Ecofin.
Συνήθως, σε τέτοιες περιπτώσεις, όταν συνυπάρχουν τραπεζίτες και υπουργοί Οικονομικών γίνονται οι πιο «σοβαρές» συζητήσεις για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σήμερα, όμως, η ατζέντα αναφέρει δύο πράγματα: Γενική συζήτηση για τρέχοντα θέματα και ενημέρωση για την επερχόμενη συνάντηση G7.
Γερμανικό «όχι» στον Ζελένσκι
Βέβαια ο βραχνάς που λέγεται Ουκρανία αναμένεται ατύπως και πάλι να κυριαρχήσει, καθώς ο Β. Ζελένσκι ζητάει περισσότερα κονδύλια για να «νικήσει» όπως υποστηρίζει τον πόλεμο με τη Ρωσία, σε μια περίοδο που οι εθνικοί προϋπολογισμοί «ζορίζονται». Ηδη η Γερμανία είπε το πρώτο ξεκάθαρο «όχι».
Η αλήθεια είναι ότι οι υπουργοί Οικονομικών αυτή τη στιγμή δεν έχουν πυξίδα για να κινηθούν ως προς το πού πάει η ΕΕ και η οικονομική της πολιτική. Κανονικά αυτό τον καιρό κυριαρχούν οι πρώτες διαβουλεύσεις για το πώς θα καταρτιστούν οι προϋπολογισμοί του 2025 βάσει της λογικής της σύσφιξης της δημοσιονομικής προσαρμογής που έχει εξαγγελθεί εδώ και δύο χρόνια. Όμως, η αλλαγή προτεραιοτήτων της ΕΕ, που πλέον θέτει ως προτεραιότητα την Άμυνα και την Ασφάλεια, σημαίνει εμμέσως πλην σαφώς και περισσότερες αμυντικές δαπάνες από τα κράτη-μέλη.
Ήδη έχουμε γράψει ότι για να μην επιβαρυνθούν τα δημοσιονομικά μεγέθη, οι δαπάνες για την άμυνα ενδέχεται να μην προσμετρούνται. Αυτό όμως είναι μια πρόταση της νέας Κομισιόν που αναμένεται να αναλάβει καθήκοντα στο τέλος του έτους.
Οι δαπάνες για την άμυνα
Ένα άλλο μέτρο που εξετάζεται είναι η εφαρμογή των διμερών συμβολαίων. Από την ανάποδη όμως. Αρχικά η γερμανική αυτή ιδέα είχε ως στόχο η Κομισιόν να διαθέτει ένα εξειδικευμένο «παρατηρητήριο» που θα λειτουργούσε ως μοχλός πίεσης προς τις χώρες με αυξημένα ελλείμματα και χρέη. Τώρα όμως φαίνεται πως τα συμβόλαια μπορούν να λειτουργήσουν αντίστροφα και να δίνονται διευκολύνσεις σε χώρες που δημοσιονομικά είναι στο όριο, αλλά πρέπει να προβούν σε δαπάνες που εμπίπτουν στον τομέα Άμυνας και Ασφάλειας.
Όλα αυτά επειδή η ΕΕ αλλάζει προορισμό. Και για να γίνει ανεξάρτητος «παίκτης» πρώτης γραμμής τα επόμενα χρόνια, με επιρροή, ισχύ και λόγο, πρέπει να ξοδέψει. Άλλωστε αυτό λέει και η περιβόητη έκθεση Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Εάν κάποιος προσθέσει τις δαπάνες για κάθε τομέα που προτείνονται στην έκθεση, το άθροισμα ζαλίζει καθώς φθάνει τα τρισεκατομμύρια ευρώ.
Την έκθεση Ντράγκι αναμένεται να τη δούμε στο προσκήνιο με την ανάληψη της νέας Κομισιόν. Η δημοσιοποίησή της τώρα λειτούργησε περισσότεροo ως test balloon, όμως για τους καλά γνωρίζοντες, η έκθεση θα αποτελέσει την Βίβλο της επόμενης 10ετίας.
Ήδη οι στοχευμένες διαρροές άρχισαν, με πιο σημαντική αυτή στους Financial Times που αναφέρει ότι αξιωματούχοι της ΕΕ εξετάζουν τρόπους για να «ρολάρουν» εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ ομολόγων από την εποχή της Covid, προκειμένου να μετατεθεί η επιβάρυνση του κοινού προϋπολογισμού του μπλοκ από το κόστος αποπληρωμής.
Μια τέτοια κίνηση θα επεκτείνει τις λήξεις για τίτλους έως και 350 δισεκατομμύρια ευρώ από τον πρωτοφανούς ύψους δανεισμό της ΕΕ την εποχή της πανδημίας, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές. Υπενθυμίζεται ότι για τη διετία της Covid, οι δημοσιονομικοί κανόνες είχαν περίπου καταργηθεί και η κάθε χώρα προχωρούσε σε δαπάνες ανάλογα με τις ανάγκες της.
Οι συζητήσεις για τον σχεδιασμό βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο. Αναζητείται η λύση ώστε να ξεπεραστεί η σθεναρή αντίθεση από πρωτεύουσες όπως το Βερολίνο, οι σημαντικοί νομικοί περιορισμοί, αλλά και να δελεαστούν οι επενδυτές.
Αυτό είναι όμως που προειδοποίησε ο Ντράγκι. Να μη λαμβάνονται αποφάσεις λόγω ενστάσεων σε κάθε βήμα μιας απόφασης. Οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες φοβούνται ότι το κόστος αποπληρωμής, εάν δεν αντιμετωπιστεί, θα μπορούσε να μειώσει τα περιθώρια δαπανών της ΕΕ τα επόμενα χρόνια. Και η λεγόμενη «Νέα Εποχή» επιβάλλει δαπάνες, ενισχυμένες αρμοδιότητες στην Κομισιόν, πιο ευέλικτα σχήματα αποφάσεων, λιγότερα όργανα μελέτης των αποφάσεων, που θα μειώνουν όσο το δυνατό περισσότερο τις επεμβάσεις των κρατών-μελών, που τώρα μπορούν να γίνουν σε διάφορα στάδια.
To Ecofin
Η συνάντηση όλων των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ και των κεντρικών τραπεζιτών αναμένεται να είναι επίσης «χαλαρή» καθώς ο πόλεμος μεταξύ Ορμπαν και Βρυξελλών κορυφώνεται. Η προσπάθεια της Κομισιόν να υποβαθμίσει την ουγγρική προεδρία είναι ξεκάθαρη και έτσι ο Ορμπαν πέρασε στην αντεπίθεση.
Χθες, ο επικεφαλής του πολιτικού του γραφείου ανακοίνωσε ότι η Ουγγαρία είναι έτοιμη να ασκήσει αγωγή σε βάρος της Κομισιόν, ζητώντας της να καλύψει το κόστος που κατέβαλε για να προστατεύσει τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι που η Βουδαπέστη λέει πως της στοίχισε γύρω στα 2 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η κίνηση αυτή έρχεται μία μόλις μέρα μετά τη θέση της Γερμανίας να επιβάλει προσωρινά ελέγχους στα σύνορά της και στη νέα πολιτική στάση ότι θα δέχεται μόνο όσους μετανάστες μπορούν να απορροφηθούν για να καλύψουν τις ανάγκες της σε κάθε τομέα της οικονομίας.
Λαγκάρντ: Υποτονική οικονομική δραστηριότητα
Στα «καλά» νέα των συζητήσεων πάντως είναι η χθεσινή μείωση του επιτοκίου διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης -η δεύτερη από τον Ιούνιο, η οποία, όμως, είχε προεξοφληθεί από τις αγορές.
Η νέα μείωση έρχεται ενώ τα τελευταία στοιχεία της Eurostat έδειξαν επιβράδυνση του πληθωρισμού της Ευρωζώνης στο 2,2% τον Αύγουστο, από 2,8% στις αρχές του 2024 και 4,3% ένα χρόνο νωρίτερα.
Και η Κριστίν Λαγκάρντ με τη σειρά της ανέφερε ότι η ευρωπαϊκή οικονομία «πάσχει» από υποτονική οικονομική δραστηριότητα. Η έκθεση της ΕΚΤ αναφέρει ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμένουν περιοριστικές και η οικονομική δραστηριότητα εξακολουθεί να είναι υποτονική, αντανακλώντας την υποτονικότητα της ιδιωτικής κατανάλωσης και των ιδιωτικών επενδύσεων.
Οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ προβλέπουν τώρα ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 0,8% το 2024, ο οποίος θα επιταχυνθεί σε 1,3% το 2025 και 1,5% το 2026. Πρόκειται για ελαφρά προς τα κάτω αναθεώρηση σε σύγκριση με τα μεγέθη του Ιουνίου, η οποία οφείλεται κυρίως στη μικρότερη συμβολή της εγχώριας ζήτησης τα επόμενα τρίμηνα.