Οι αξιωματούχοι της ΕΕ εξετάζουν τρόπους για να «ρολάρουν» εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ ομολόγων από την εποχή της Covid, προκειμένου να αποφευχθεί η επιβάρυνση του κοινού προϋπολογισμού του μπλοκ από το κόστος αποπληρωμής.
Μια τέτοια κίνηση, που υποστηρίζεται ως επιλογή από τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι στην έκθεση που παρουσίασε, θα επεκτείνει τις λήξεις έως και 350 δισ. ευρώ από τον πρωτοφανούς ύψους δανεισμό της ΕΕ την εποχή της πανδημίας, σύμφωνα με πηγές των Financial Times.
Οι συζητήσεις για τον σχεδιασμό βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο. Αναζητείται η λύση ώστε να ξεπεραστεί η σθεναρή αντίθεση από πρωτεύουσες όπως το Βερολίνο, οι σημαντικοί νομικοί περιορισμοί, αλλά και να δελεαστούν οι επενδυτές.
Οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες φοβούνται ότι το κόστος αποπληρωμής, εάν δεν αντιμετωπιστεί, θα μπορούσε να μειώσει τα περιθώρια δαπανών της ΕΕ τα επόμενα χρόνια. Ο Ντράγκι προειδοποίησε στην έκθεσή του αυτή την εβδομάδα ότι οι υποχρεώσεις που έρχονται -και η απροθυμία των κρατών της ΕΕ να δώσουν στις Βρυξέλλες εξουσίες ώστε να αυξήσει τους πόρους- αφήνουν την ΕΕ αντιμέτωπη με μια εξουθενωτική δημοσιονομική κρίση.
Η διαφαινόμενη πίεση είναι ήδη σημαντικός παράγοντας για την Επιτροπή καθώς προετοιμάζει την πρότασή της για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ και αντιμετωπίζει μυριάδες απαιτήσεις δαπανών για την περίοδο 2028-2034.
Οι γνώστες εκτιμούν ότι από το 2028 η ΕΕ θα αντιμετωπίζει κόστος αποπληρωμής χρέους και τόκων έως και 30 δισ. ευρώ ετησίως -ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο ένα έκτο των τρεχουσών ετήσιων δαπανών της Ένωσης.
Το ρολάρισμα του χρέους «είναι απολύτως λογικό», δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ.
Ο Ντράγκι, ο οποίος παρουσίασε μια έκθεση 400 σελίδων για το μέλλον της οικονομίας της ΕΕ αυτή την εβδομάδα, υποστήριξε την ιδέα της παράτασης της λήξης του χρέους από την εποχή της πανδημίας ως τρόπο για την απελευθέρωση χρηματοδότησης για επενδύσεις. Εκανε λόγο για «επενδυτικό κενό» σε ολόκληρη την ΕΕ της τάξης των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως.
«Τα κράτη-μέλη θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να αυξήσουν τους πόρους που διατίθενται στην Επιτροπή μέσω της αναβολής της αποπληρωμής του [NextGenerationEU]», έγραψε.
Η επιλογή αντιμετωπίζεται ευνοϊκά από ορισμένους κορυφαίους αξιωματούχους της ΕΕ, αλλά θα χρειαζόταν πολιτική υποστήριξη και από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, τα οποία ανέλαβαν τον δανεισμό της ΕΕ από την εποχή της πανδημίας στη βάση ότι θα ήταν εφάπαξ και χρονικά περιορισμένος.
«Η Γερμανία δεν θα συμφωνήσει σε αυτό», είπε ένας αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι η μετακύλιση των δανείων θα αυξήσει το κόστος σε τόκους και θα εγείρει ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία της ΕΕ ως εκδότη.
Στο πλαίσιο του προγράμματος NextGenerationEU, τα κράτη της ΕΕ έχουν αντλήσει περίπου 94,6 δισ. ευρώ σε δάνεια μέχρι σήμερα και είναι υπεύθυνα για την αποπληρωμή τους από το 2031.
Εν τω μεταξύ, περίπου 171 δισ. ευρώ έχουν εκταμιευθεί μέχρι στιγμής από την Επιτροπή για επιχορηγήσεις, ποσό που θα μπορούσε να αυξηθεί στα 357 δισ. ευρώ. Ο δανεισμός για αυτές τις επιχορηγήσεις έχει προγραμματιστεί να αποπληρωθεί απευθείας από τον προϋπολογισμό της ΕΕ μεταξύ 2028 και 2058.
Η επιτροπή θα μπορούσε ενδεχομένως να εκδώσει ομόλογα για την αναχρηματοδότηση του εκκρεμούς χρέους που αφορά τις επιχορηγήσεις του NextGenerationEU. Ωστόσο, όλα τα χρέη θα πρέπει να αποπληρωθούν έως το 2058. Ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής είπε ότι το προφίλ των πληρωμών θα αποφασιστεί στη μακροπρόθεσμη διαπραγμάτευση για τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Η σημαντική αλλαγή των όρων του προγράμματος δανεισμού θα απαιτούσε την ομόφωνη υποστήριξη των κρατών-μελών της ΕΕ και θα περάσει από το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας, το οποίο έκρινε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης δεν παραβίαζε τις συνθήκες της ΕΕ, με το σκεπτικό ότι ήταν εφάπαξ και χρονικά περιορισμένο.
«Μια απλή παράταση του χρέους [του Next Generation EU] συγκρούεται με το γεγονός ότι αυτό το χρέος είναι "έκτακτο", σύμφωνα με τη γερμανική νομολογία. Η λύση είναι πιθανό να περιλαμβάνει την κατασκευή ενός νέου εργαλείου που θα επιτρέπει στον όγκο του χρέους της ΕΕ να διατηρείται τουλάχιστον σταθερός», επεσήμανε ο Lucio Pench, συνεργάτης στο think-tank Bruegel.
Η παροχή της δυνατότητας στην ΕΕ να ρολάρει το χρέος της θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην ενίσχυση της ελκυστικότητας των ομολόγων της ΕΕ ως σημαντικής κατηγορίας περιουσιακών στοιχείων. Μέχρι σήμερα, οι επενδυτές έχουν αποθαρρυνθεί από το γεγονός ότι το πρόγραμμα της ΕΕ είναι χρονικά περιορισμένο.
«Το να έχουμε αυτό το πρόγραμμα ως μόνιμο εκδότη θα έλυνε αρκετούς πονοκεφάλους όσον αφορά τις σχέσεις τους με τους επενδυτές, αλλά τελικά είναι μια πολιτική απόφαση», δήλωσε ο Jussi Harju, διευθυντής της Citibank.