Σε εκρηκτικούς τόνους ξεκίνησε το πρωί της Tετάρτης η συζήτηση επί του δύσκολου προϋπολογισμού περικοπών για το 2025 στο Βερολίνο και ήδη από τα πρώτα λεπτά επισκιάστηκε από το μεταναστευτικό. Η γερμανική κυβέρνηση παρουσιάζει αύριο το νέο πακέτο για τη μετανάστευση και την εσωτερική ασφάλεια, την ώρα που η πολυδιαφημισμένη συμφωνία με την αξιωματική αντιπολίτευση ανήκει στο παρελθόν αφού ο επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών Φρίντριχ Μερτς δεν παρέστη χθες σε σχετική συνεδρίαση, θεωρώντας ανεπαρκή τα προτεινόμενα μέτρα της κυβέρνησης Σολτς.
«Το μεταναστευτικό δεν λύνεται με μια συνέντεξη στην Bild» ανέφερε ο καγκελάριος Σολτς με ευθεία βολή κατά του Μερτς από το βήμα της βουλής. Παρ' όλα αυτα, είπε ότι παραμένει ανοιχτός σε διάλογο με την αντιπολίτευση και στηρίζει τις αποφάσεις της κυβέρνησης.
Η Γερμανία, όπως είπε, χρειάζεται μετανάστες, θα παραμείνει ανοιχτή κοινωνία και θα συνεχίσει να προσφέρει προστασία σε όσους διώκονται. Αλλά «δεν μπορεί να έρχεται στη Γερμανία όποιος θέλει. Πρέπει να επιλέγουμε ποιος θα έρθει».
Από την πλευρά της Χριστιανικής Ένωσης δεν εμφανίστηκε στο βήμα της βουλής ο Φρίντριχ Μερτς, αλλά ο Αλεξάντερ Ντόμπριντ από την ομάδα των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών.
Το νέο μεταναστευτικό πακέτο, παρά τις ενστάσεις της αντιπολίτευσης που δεν το θεωρεί αυστηρό, σηματοδοτεί σε κάθε περίπτωση μια στροφή της γερμανικής στάσης με ευρύτερες συνέπειες και για χώρες πρώτης υποδοχής, όπως η Ελλάδα.
Τι προβλέπουν τα σχέδια της γερμανικής κυβέρνησης
Τα σχέδια του γερμανικού υπ. Εσωτερικών υπό τη Νάνσι Φέζερ από τους Σοσιαλδημοκράτες περιλαμβάνουν συνοριακούς ελέγχους, περισσότερες απορρίψεις αιτημάτων ασύλου αλλά και ταχείες επιστροφές στις χώρες πρώτης εισόδου στην ΕΕ ή απελάσεις σε τρίτες χώρες. Οι διαδικασίες ελέγχων θα διενεργούνται γρήγορα στα σύνορα από την αστυνομία, η οποία αποκτά ενισχυμένες αρμοδιότητες. Εκεί θα εξετάζεται δηλαδή ποια χώρα είναι αρμόδια, βάσει του Κανονισμού του Δουβλίνου, να χειριστεί την κάθε υπόθεση ασύλου, ενώ εξετάζεται και η δημιουργία κέντρων κράτησης στα γερμανικά σύνορα.
Την κρισιμότητα της κατάστασης αποτυπώνει η ανακοίνωση της υπ. Εσωτερικών για επέκταση των προσωρινών συνοριακών ελέγχων σε όλα τα χερσαία σύνορα της χώρας από 16 Σεπτεμβρίου και για έξι μήνες. Πέραν της Πολωνίας, της Τσεχίας, της Αυστρίας και της Ελβετίας, όπου ήδη ίσχυαν έλεγχοι, αυτοί τώρα επεκτείνονται στα σύνορα και με Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Δανία. Αντίστοιχοι έλεγχοι είχαν επιβληθεί κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου που διεξήχθη στη Γερμανία.
Οι βασικές αιτίες είναι δύο: ο περιορισμός της παράτυπης μετανάστευσης και η αντιμετώπιση της ισλαμιστικής απειλής μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Ζόλινγκεν, με ανάληψη της ευθύνης από το Ισλαμικό Κράτος.
Στο βάθος βέβαια, γερμανικά ΜΜΕ βλέπουν τη δημοσκοπική καθίζηση των τριών κομμάτων της συγκυβέρνησης, τα πρόσφατα καταστροφικά αποτελέσματα στις τοπικές εκλογές της Θουριγγίας και της Σαξονίας με τον θρίαμβο της ακροδεξιάς AfD, αλλά και τις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές σε έναν χρόνο. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, το 77% των ερωτηθέντων ζητά αλλαγή στη γερμανική πολιτική μετανάστευσης και ασύλου.
Ενημέρωση της Κομισιόν, πρώτες αντιδράσεις
Ήδη πάντως ενημερώθηκε η Κομισιόν για την επιβολή προσωρινών ελέγχων στο σύνολο των γερμανικών συνόρων, διότι πρόκειται ουσιαστικά για αναστολή των κανόνων Σένγκεν εξαιτίας έκτακτων περιστάσεων. Η Κομισιόν, από την πλευρά της, υπενθυμίζει ότι αντίστοιχα μέτρα πρέπει να είναι πράγματι έκτακτα, προσωρινά και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας.
Έντονες αντιδράσεις υπάρχουν ήδη και από γείτονες. Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ κάνει λόγο για «απαράδεκτα» σχέδια της Γερμανίας, λέγοντας ότι πρακτικά αναστέλλεται ο χώρος Σένγκεν. Ο υπ. Εσωτερικών της Αυστρίας Γκέρχαρντ Κάρνερ ανέφερε σε αυστηρούς τόνους ότι η Αυστρία δεν θα δεχτεί επιστροφές αιτούντων άσυλο από τη Γερμανία, ενώ ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν δήλωσε σκωπτικά: «Γερμανία, καλώς ήρθες στο κλαμπ!».
Και η Γαλλία σφίγγει τα λουριά στο μεταναστευτικό
Ο νέος πρωθυπουργός της Γαλλίας Μισέλ Μπαρνιέ θέλει να αυστηροποιήσει τη μεταναστευτική πολιτική της χώρας. Σε τι βαθμό μπορούν να συμβαδίσουν Παρίσι και Βερολίνο;
Ο νέος επικεφαλής της γαλλικής κυβέρνησης ακόμη ψάχνει τους υπουργούς της κυβέρνησής του, όμως έχει ήδη ανακοινώσει τι πρόκειται να αλλάξει στη χώρα.
Πρώτη προτεραιότητα του 73χρονου Μπαρνιέ είναι η παράνομη μετανάστευση. «Έχει κανείς την εντύπωση πως τα σύνορα είναι σαν κόσκινο – και πως οι μεταναστευτικές ροές είναι εκτός ελέγχου. Αυτό θέλουμε να το αλλάξουμε», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα.
Για την εφαρμογή αυστηρότερης μεταναστευτικής πολιτικής και πολιτικής ασύλου ο Μπαρνιέ φέρεται να σχεδιάζει μάλιστα την ίδρυση ενός υπουργείου για τη «μετανάστευση, την ενσωμάτωση και την εθνική ταυτότητα». Μια τέτοια κίνηση θα έδειχνε πως ο γκολικός Μπαρνιέ των Ρεπουμπλικάνων προσανατολίζεται σε μια κατεύθυνση παρόμοια με αυτήν που είχε χαράξει ο Νικολά Σαρκοζί.
Ο Σαρκοζί, ο οποίος είχε γίνει πρωτοσέλιδο διεθνώς όταν δήλωνε πως «θα καθαρίσει» τα προάστια από τους «αλήτες», είχε δημιουργήσει ένα τέτοιο υπουργείο ως πρόεδρος το 2007, στο πλαίσιο μιας γενικότερης αυστηροποίησης της γαλλικής μεταναστευτικής πολιτικής – πέτυχε τότε να περιορίσει την άνοδο του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου (FN).
Εξαρτημένος από τη Λεπέν
Σήμερα το κόμμα Εθνικής Συσπείρωσης (RN), όπως έχει μετονομαστεί η παράταξη, δυσκολεύει σημαντικά τη ζωή του προέδρου Μακρόν. Στις ευρωεκλογές το κόμμα της Μαρίν Λεπέν αναδείχθηκε η ισχυρότερη δύναμη στη χώρα, συγκεντρώνοντας 31,4% των ψήφων, ενώ ενισχύθηκε και στις βουλευτικές εκλογές του καλοκαιριού. Η συμμαχία του Μακρόν αντιθέτως αποδυναμώνεται ολοένα και περισσότερο. «Ο Μισέλ Μπαρνιέ χρειάζεται τις ψήφους του RN στο κοινοβούλιο, εφόσον θέλει να επιβιώσει η κυβέρνησή του», τονίζει ο Γιάκομπ Ρος, ειδικός στο Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (DGAP).
Εν αντιθέσει με την Αριστερά, η Λεπέν δεν φαίνεται να «καίγεται» να αντιταχθεί στον Μπαρνιέ – ακριβώς λόγω της αυστηροποίησης στην πολιτική μετανάστευσης και ασύλου. «Στο παρελθόν ο Μπαρνιέ είχε επισημάνει επανειλημμένως πως βλέπει το Brexit ως μια απάντηση στην απώλεια ελέγχου σε ζητήματα εθνικής πολιτικής. Ο ίδιος φοβάται πως, εάν δεν αλλάξει ριζικά κάτι στη μεταναστευτική πολιτική της Ευρώπης, θα τεθεί υπό αμφισβήτηση ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα», εξηγεί ο Ρος.
Προεκλογική εκστρατεία με θέμα τη μετανάστευση
Για να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη, ο Μπαρνιέ τάσσεται υπέρ της αυστηροποίησης της μεταναστευτικής πολιτικής – χωρίς ωστόσο να γνωστοποιήσει λεπτομερώς τα μέτρα που πρόκειται να λάβει. Εάν εξετάσει πάντως κανείς τις θέσεις του κατά την προεκλογική του εκστρατεία για την ανάδειξη υποψηφίου προέδρου των Ρεπουμπλικανών προ τριετίας, μπορεί να διαμορφώσει μια ιδέα για το τι έπεται.
Τότε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών προώθησε την επιτάχυνση των διαδικασιών χορήγησης ασύλου, ζήτησε τη θέσπιση περιορισμών σχετικά με την επανένωση των οικογενειών μεταναστών, ενώ πρότεινε και ένα μορατόριουμ σχετικά με την υποδοχή αιτούντων άσυλο στη χώρα, το οποίο θα μπορούσε να διαρκέσει ακόμη και για χρόνια.
Ακόμη και η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν φαίνεται να αποτελεί ταμπού για τον Μπαρνιέ, προκειμένου να διασφαλιστεί πως το εθνικό δίκαιο θα υπερισχύει του ενωσιακού σε περιπτώσεις αμφιβολίας. Στόχος των μέτρων που πρότεινε στο παρελθόν ο Γάλλος πολιτικός ήταν η ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας στη μεταναστευτική πολιτική και η προώθηση της ενσωμάτωσης των μεταναστών. Ο Μπαρνιέ πάντως δεν κατάφερε να αναδειχθεί υποψήφιος για την προεδρία.
Οι ψήφοι που θα χρειαστεί από το RN στο Kοινοβούλιο για τα μέτρα αυστηροποίησης της μεταναστευτικής πολιτικής θεωρούνται μάλλον δεδομένες. Αυτό βέβαια δεν αναιρεί το γεγονός πως Μπαρνιέ και Λεπέν ανήκουν σε δύο εντελώς διαφορετικά… πολιτικά σύμπαντα. Ο Μπαρνιέ θεωρείται άνθρωπος του κέντρου, ο οποίος δεν αμφισβητεί το σχέδιο για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και τους θεσμούς της ΕΕ.
Σημαντικό τεστ για το κόμμα Μακρόν
Επιπλέον, στην Εθνοσυνέλευση ο Μπαρνιέ μπορεί να βασίζεται μόνο στους λιγότερους από 50 βουλευτές του κόμματός του και της προεδρικής συμμαχίας. Τα δύο στρατόπεδα είχαν συμφωνήσει ήδη από το 2023 στην αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής – γεγονός που προκάλεσε τριγμούς στο στρατόπεδο του Μακρόν. Η μεταρρύθμιση του περασμένου έτους προέβλεπε, μεταξύ άλλων, πως ορισμένοι μετανάστες από χώρες εκτός ΕΕ θα περίμεναν ακόμη και χρόνια έως ότου να έχουν πρόσβαση σε κοινωνικές παροχές.
Πολλά μέτρα αυστηροποίησης όμως απορρίφθηκαν από το Συνταγματικό Συμβούλιο. Κι αυτό όχι μόνο επειδή το δικαστήριο διαπίστωνε σε όλες τις περιπτώσεις παραβιάσεις του Συντάγματος, αλλά και επειδή έκρινε πως συχνά υπήρχαν λάθη στη διαδικασία.
Πιθανή η συμπόρευση Γερμανίας και Γαλλίας
Στους επόμενους μήνες οι διαπραγματευτικές δεξιότητες του Μισέλ Μπαρνιέ ενδέχεται να είναι περιζήτητες και σε επίπεδο ΕΕ. Ως επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ στο Brexit, ο Μπαρνιέ γνωρίζει πολύ καλά τα κατατόπια στις Βρυξέλλες.
Ο Μπαρνιέ, ο οποίος μάλλον δεν έχει κανένα συμφέρον να υπονομεύσει το ενωσιακό δίκαιο, είναι πιθανό να συμπορευθεί με την πολιτική δυναμική που παρατηρείται στη Γερμανία. Με τη διαφαινόμενη αλλαγή ρότας στο μεταναστευτικό, ο σημαντικότερος εταίρος της Γαλλίας στην ΕΕ θα μπορούσε να γίνει ένας σημαντικός σύμμαχος για την αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής στην Ευρώπη.
ΠΗΓΗ: DEUTSCHE WELLE