Όταν πρόκειται για την εμπορία ενός συστήματος αεράμυνας, η καλύτερη διαφήμιση είναι να το δεις στη δράση.
Ο τελευταίος βομβαρδισμός της Ουκρανίας από τη Ρωσία τη Δευτέρα με τουλάχιστον 127 πυραύλους και 109 μη επανδρωμένα αεροσκάφη εστίασε την προσοχή στις επίγειες πλατφόρμες αεράμυνας που δώρισαν στο Κίεβο οι δυτικοί σύμμαχοί του και ειδικά το αμερικανικής κατασκευής MIM-104 Patriot.
Η φασαρία γύρω από τα Patriot, ένα όπλο της δυτικής αεράμυνας από τη δεκαετία του 1980, αφήνει το εξίσου ικανό γαλλο-ιταλικό σύστημα SAMP/T στο περιθώριο, παρόλο που, τουλάχιστον όσον αφορά τις προδιαγραφές, παρέχει μια ισχυρή ευρωπαϊκή εναλλακτική, σχολιάζει το Politico.
«Το Patriot είναι μακράν το πιο χρησιμοποιούμενο σύστημα στην Ουκρανία και είχε ένα καλό, αν όχι εξαιρετικό ιστορικό», δήλωσε ο Fabian Hoffmann, ερευνητής τεχνολογίας πυραύλων στο Πανεπιστήμιο του Όσλο. «Οι άνθρωποι εμπιστεύονται αυτό που βλέπουν και η φήμη είναι εκεί».
Αυτό που θέλουν οι αγοραστές είναι εμπειρία στο πεδίο της μάχης και το Patriot το έχει -από τον πόλεμο του Κόλπου το 1991 έως τη χρήση δεκαετιών από το Ισραήλ, κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ, από τη Σαουδική Αραβία εναντίον των Χούθι και τώρα στην Ουκρανία.
Το SAMP/T έχει πολύ μικρότερο ιστορικό -χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ουκρανία. Οι πύραυλοι Aster 30 του συστήματος χρησιμοποιήθηκαν επίσης από το γαλλικό ναυτικό στην Ερυθρά Θάλασσα νωρίτερα αυτό το έτος, για την κατάρριψη βαλλιστικών πυραύλων που εκτοξεύθηκαν από αντάρτες Χούθι.
Αυτό επηρεάζει τις πωλήσεις. Δεκαεννέα ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιούν το Patriot (αν και οι πλατφόρμες για την Ελβετία εξακολουθούν να είναι σε παραγγελία) και δισεκατομμύρια σε νέες συμφωνίες έχουν υπογραφεί τα τελευταία χρόνια. Μέχρι στιγμής δεν έχει πουληθεί ούτε ένα σύστημα SAMP/T από τότε που υπογράφτηκε συμφωνία με τη Σιγκαπούρη το 2013 -κάτι που αποτελεί πρόβλημα για τη Ρώμη και το Παρίσι.
Εν τω μεταξύ, τα Patriot έχουν άφθονη δωρεάν δημοσιότητα από το Κίεβο.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναφέρθηκε ονομαστικά στο Patriot, αποκαλώντας το σύστημα που κατασκευάστηκε από τη Raytheon και τη Lockheed Martin ως το «πιο ισχυρό» και προσθέτοντας ότι «τίποτα άλλο δεν λειτουργεί ενάντια στις βαλλιστικές απειλές».
Αυτό είναι ένα πρόβλημα για το SAMP/T Mamba, το οποίο είναι επίσης σχεδιασμένο να καταστρέφει βαλλιστικούς πυραύλους και επί του παρόντος βρίσκεται υπό σημαντική αναβάθμιση. Το SAMP/T NG, που αντιστοιχεί στην επόμενη γενιά, πρόκειται να παραδοθεί το 2026, αλλά είναι ανοιχτό για παραγγελίες τώρα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υποσχεθεί δύο συστήματα Patriot στην Ουκρανία, ενώ η Γερμανία έχει δεσμεύσει τρία. Η ολλανδική κυβέρνηση έχει συνδυάσει εξαρτήματα για να μεταφέρει επίσης μια πλατφόρμα, ενώ οι Ρουμάνοι έχουν δεσμευτεί να αποστείλουν μια, εάν οι ΗΠΑ υποσχεθούν να την αναπληρώσουν.
Εν τω μεταξύ, η Ιταλία και η Γαλλία έστειλαν από κοινού ένα σύστημα SAMP/T στην Ουκρανία πέρυσι και η Ιταλία έχει δεσμευτεί για ένα δεύτερο.
Τα βάρη της επιτυχίας
Στελέχη παραδέχονται ανοικτά ότι ο πόλεμος ενίσχυσε τη ζήτηση για Patriot. Μιλώντας στη Διεθνή Αεροπορική Έκθεση του Φάρνμπορο τον Ιούλιο, ο Thomas Laliberty, πρόεδρος των συστημάτων ξηράς και αεράμυνας της Raytheon, είπε ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία «πραγματικά προκάλεσε ένα διαρκές ενδιαφέρον για τους Patriot».
Ωστόσο, η αυξανόμενη ζήτηση δημιουργεί προβλήματα στους κατασκευαστές του. «Μας παίρνει 12 μήνες για να φτιάξουμε ένα ραντάρ Patriot, αλλά μας χρειάζονται 24 μήνες για να πάρουμε όλα τα εξαρτήματα», είπε ο Laliberty, αναφέροντας τη δυσκολία της ταχείας αύξησης της παραγωγής.
Η Raytheon λέει ότι 13 Patriots είναι επί του παρόντος σε παραγγελία, με τις εργασίες να γίνονται κυρίως σε εργοστάσιο στη Μασαχουσέτη. Από αυτά, πέντε προορίζονται για την Ελβετία, ως μέρος μιας συμφωνίας 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων και τέσσερα για τη Γερμανία, στο πλαίσιο δύο χωριστών συμβάσεων συνολικού ύψους 2,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το σύστημα χρησιμοποιεί τους τελευταίους πυραύλους PAC-3 MSE που κατασκευάζονται από τη Lockheed Martin -ο καθένας κοστίζει περίπου 3,7 εκατομμύρια δολάρια.
Η παραγωγή φτάνει τους 550 πυραύλους PAC-3 ετησίως, αλλά ένα νέο εργοστάσιο στο Αρκάνσας θα ανεβάσει τον αριθμό στους 650 έως το 2027. Πύραυλοι παλαιότερης γενιάς PAC-2 εξακολουθούν να παράγονται. Έχουν μεγαλύτερη εμβέλεια αλλά είναι λιγότερο ακριβείς καθώς δεν διαθέτουν το ενσωματωμένο σύστημα καθοδήγησης του PAC-3.
Από την πλευρά του, το SAMP/T NG θα αναβαθμιστεί επίσης. Κάθε πύραυλος Aster 30 κοστίζει περίπου 2 εκατομμύρια δολάρια. Το κόστος ενός συστήματος SAMP/T φτάνει τα 500 εκατομμύρια δολάρια, ενώ για ένα Patriot η τιμή είναι λίγο υψηλότερη.
Το SAMP/T θα προσφέρει βεληνεκές ανίχνευσης άνω των 350 χιλιομέτρων και οι πύραυλοι του Aster 30 μπορούν να αναχαιτίσουν στόχους σε απόσταση άνω των 150 χιλιομέτρων, σύμφωνα με τον παραγωγό του Eurosam, μια κοινοπραξία MBDA και Thales.
Αυτή η εμβέλεια ξεπερνά το Patriot. Ο τελευταίος πύραυλος PAC-3 MSE έχει βεληνεκές περίπου 120 χιλιομέτρων.
Οι ειδικοί επισημαίνουν επίσης την πιο αποτελεσματική λειτουργία του SAMP/T όσον αφορά τους απαιτούμενους στρατιώτες, την ικανότητα παρακολούθησης περισσότερων απειλών ταυτόχρονα και έναν σχεδιασμό που επιτρέπει στο σύστημα να παρακολουθεί 360 μοίρες με μία μονάδα ως λόγους για τους οποίους ένα SAMP/T προσφέρει περισσότερη λειτουργικότητα σε σύγκριση με το Patriot.
Ωστόσο, το Patriot είναι πιο ευέλικτο, αναχαιτίζοντας στόχους όπως αεροσκάφη, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ, ενώ το SAMP/T έχει σχεδιαστεί κυρίως για να καταρρίπτει αεροσκάφη και βαλλιστικούς πυραύλους.
Το πρόβλημα για τη Eurosam είναι ότι οι Patriot έχουν ήδη ένα παγκόσμιο δίκτυο παραγωγών και χρηστών, δήλωσε ο Sidharth Kaushal, ανώτερος ερευνητής στο Royal United Services Institute του Λονδίνου.
Η Ιαπωνία και η Γερμανία έχουν συμφωνίες αδειοδότησης για τους πυραύλους αναχαίτισης PAC-2, ενώ περίπου 48 εκτοξευτές θα παραχθούν στο πλαίσιο μιας κοινής συμφωνίας με τη Huta Stalowa Wola στην Πολωνία.
Η μαζική παραγωγή χιλιάδων πυραύλων PAC-3 καθώς και παλαιότερων πυραύλων PAC-2 στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και την Ασία σημαίνει «ότι ο πύραυλος έχει πολλούς χρήστες και επομένως υπάρχει μια παγκόσμια αγορά και οικοσύστημα για εξαρτήματα και πυραύλους», είπε ο Kaushal.
Αυτά δεν είναι τα μόνα αντιαεροπορικά στην αγορά. Η Ουκρανία χρησιμοποιεί το NASAMS, ένα επίγειο σύστημα αεράμυνας μικρής έως μεσαίας εμβέλειας που αναπτύχθηκε από τις νορβηγικές Kongsberg Defense & Aerospace και Raytheon, καθώς και το μεσαίου βεληνεκούς IRIS-T που κατασκευάστηκε από τη γερμανική Diehl Defence.
Γίνονται εργασίες για την αναβάθμιση τόσο του NASAMS όσο και του IRIS-T για καλύτερη αντιμετώπιση των βαλλιστικών πυραύλων.
Η συζήτηση ότι οι Patriot είναι το καλύτερο στοίχημα ενάντια στους ρωσικούς πυραύλους είναι μεγάλο πρόβλημα για το SAMP/T. Η γερμανική αεροπορία ανακοίνωσε το Σαββατοκύριακο ότι ξεκίνησε την εκπαίδευση μιας νέας ομάδας ουκρανικών στρατευμάτων για τη χρήση Patriot.
Εν τω μεταξύ, το Βερολίνο έχει κάνει το σύστημα κρίσιμο μέρος της πρωτοβουλίας του για την αεράμυνα Sky Shield, η οποία έχει υπογραφεί από τουλάχιστον 21 Ευρωπαίους συμμάχους για την κατασκευή και τη λειτουργία ενός πολυεπίπεδου, διηπειρωτικού δικτύου για την απόκρουση εναέριων απειλών.
Προς έκπληξη του Παρισιού και της Ρώμης, το Sky Shield ενσωματώνει επίσης το μεγάλου βεληνεκούς σύστημα Arrow-3 του Ισραήλ και το γερμανικό IRIS-T.
Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Ιταλίας προσπάθησαν να πείσουν τις χώρες της ΕΕ να συσπειρωθούν γύρω από το SAMP/T, με τους υπουργούς Εθνικής Αμυνας να γράφουν στους συναδέλφους τους νωρίτερα αυτό το έτος επιστολή, σημειώνοντας ότι το σύστημά τους είναι «ικανό να εμπλακεί αποτελεσματικά σε όλο το φάσμα των απειλών».
Ενώ η Ρώμη και το Παρίσι δεσμεύτηκαν φέτος να αυξήσουν τις δωρεές πυραύλων Aster στην Ουκρανία και να προσφέρουν ένα δεύτερο SAMP/T, μέχρι στιγμής, υπάρχει περιορισμένο ενδιαφέρον από πιθανούς αγοραστές.
Η ελπίδα στη Γαλλία είναι ότι οι πωλήσεις SAMP/T θα μπορούσαν να βοηθηθούν από το τεράστιο βάρος της ζήτησης για Patriot. «Ο χρόνος παράδοσης για την παραλαβή ενός Patriot είναι σημαντικός, οπότε ίσως αυτό να είναι μια ώθηση για το MBDA [και την Eurosam]», δήλωσε ο Hoffmann. «Δύο με τρία χρόνια για ένα SAMP/T δεν είναι τόσο άσχημα, αν πρέπει να περιμένετε πάνω από πέντε για ένα Patriot».