Μόνο μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα στις συνομιλίες αυτή την εβδομάδα θα εμπόδιζε το Ιράν από τα άμεσα αντίποινα εναντίον του Ισραήλ για τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στο έδαφός του, δήλωσαν τρεις ανώτεροι Ιρανοί αξιωματούχοι.
Το Ιράν έχει υποσχεθεί μια αυστηρή απάντηση στη δολοφονία Χανίγια, η οποία έγινε ενώ βρίσκονταν στην Τεχεράνη στα τέλη του περασμένου μήνα και για την οποία κατηγόρησε το Ισραήλ. Το Ισραήλ ούτε επιβεβαίωσε, ούτε διέψευσε την εμπλοκή του. Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ έχει αναπτύξει πολεμικά πλοία και ένα υποβρύχιο στη Μέση Ανατολή για να ενισχύσει την ισραηλινή άμυνα, θυμίζει το Reuters.
Μία από τις πηγές, ένας ανώτερος ιρανός αξιωματούχος ασφαλείας, είπε ότι το Ιράν, μαζί με συμμάχους όπως η Χεζμπολάχ, θα εξαπολύσουν απευθείας επίθεση εάν οι συνομιλίες στη Γάζα αποτύχουν ή εάν αντιληφθεί ότι το Ισραήλ καθυστερεί τις διαπραγματεύσεις. Οι πηγές δεν ανέφεραν πόσο καιρό θα επιτρέψει το Ιράν να προχωρήσουν οι συνομιλίες πριν απαντήσει.
Με αυξημένο κίνδυνο ενός ευρύτερου πολέμου στη Μέση Ανατολή μετά τις δολοφονίες της Χανίγια και του διοικητή της Χεζμπολάχ Φουάντ Σουκρ, το Ιράν έχει εμπλακεί σε έντονο διάλογο με τις δυτικές χώρες και τις Ηνωμένες Πολιτείες τις τελευταίες ημέρες σχετικά με τρόπους βαθμολόγησης των αντιποίνων, δήλωσαν οι πηγές, που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος.
Σε σχόλια που δημοσιεύθηκαν την Τρίτη, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία επιβεβαίωσε ότι η Ουάσιγκτον ζητούσε από συμμάχους να βοηθήσουν να πειστεί το Ιράν να αποκλιμακώσει τις εντάσεις. Τρεις περιφερειακές κυβερνητικές πηγές περιέγραψαν συνομιλίες με την Τεχεράνη για να αποφευχθεί η κλιμάκωση ενόψει των συνομιλιών για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, που πρόκειται να ξεκινήσουν την Πέμπτη είτε στην Αίγυπτο, είτε στο Κατάρ.
«Ελπίζουμε ότι η απάντησή μας θα εκτελεστεί με τρόπο που να μην βλάψει μια πιθανή κατάπαυση του πυρός», ανέφερε την Παρασκευή σε ανακοίνωσή της η αποστολή του Ιράν στον ΟΗΕ. Το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν δήλωσε την Τρίτη ότι οι εκκλήσεις που δέχεται για αυτοσυγκράτηση «αντίκεινται στις αρχές του διεθνούς δικαίου».
«Κάτι θα μπορούσε να συμβεί αυτή την εβδομάδα από το Ιράν και τους πληρεξούσιους του... Αυτή είναι μια αξιολόγηση των ΗΠΑ καθώς και μια αξιολόγηση του Ισραήλ», δήλωσε στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζον Κίρμπι. «Αν συμβεί κάτι αυτή την εβδομάδα, η χρονική στιγμή θα μπορούσε σίγουρα να έχει αντίκτυπο στις συνομιλίες που θέλουμε να κάνουμε την Πέμπτη», πρόσθεσε.
Το Σαββατοκύριακο, η Χαμάς εξέφρασε αμφιβολίες για το εάν οι συνομιλίες θα προχωρήσουν. Το Ισραήλ και η Χαμάς διεξήγαγαν αρκετούς γύρους συνομιλιών τους τελευταίους μήνες χωρίς να συμφωνήσουν οριστική κατάπαυση του πυρός.
Στο Ισραήλ, πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι μια απάντηση επίκειται αφού ο Ανώτατος Ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ είπε ότι το Ιράν θα «τιμωρήσει σκληρά» το Ισραήλ για το χτύπημα στην Τεχεράνη.
Ο Meir Litvak, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Συμμαχίας Ιρανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, είπε ότι πιστεύει ότι το Ιράν θα θέσει τις δικές του ανάγκες σε προτεραιότητα έναντι της βοήθειας της συμμαχικής Χαμάς, αλλά και ότι η Τεχεράνη θέλει να αποφύγει έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας.
"Οι Ιρανοί δεν υπέταξαν ποτέ τη στρατηγική και τις πολιτικές τους στις ανάγκες των πληρεξουσίων ή των προστατευόμενων τους", είπε ο Litvak. "Μια επίθεση είναι πιθανή και σχεδόν αναπόφευκτη, αλλά δεν γνωρίζω την κλίμακα και το χρονοδιάγραμμα".
Ο αναλυτής Saeed Laylaz, με έδρα το Ιράν, είπε ότι οι ηγέτες της Ισλαμικής Δημοκρατίας επιθυμούν τώρα να εργαστούν για μια κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, «για να αποκτήσουν επιχειρήματα ώστε να αποφύγουν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο και να ενισχύσουν τη θέση τους στην περιοχή».
Ο Laylaz είπε ότι το Ιράν δεν είχε προηγουμένως εμπλακεί στην ειρηνευτική διαδικασία στη Γάζα, αλλά τώρα είναι έτοιμο να παίξει «βασικό ρόλο».
Το Ιράν, ανέφεραν δύο από τις πηγές, εξετάζει το ενδεχόμενο να στείλει για πρώτη φορά εκπρόσωπο στις συνομιλίες για την κατάπαυσης του πυρός. Ο εκπρόσωπος δεν θα συμμετείχε απευθείας στις συναντήσεις, αλλά θα συμμετάσχει σε παρασκηνιακές συζητήσεις «για να διατηρήσει μια γραμμή διπλωματικής επικοινωνίας» με τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις.
Αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον, το Κατάρ και την Αίγυπτο δεν απάντησαν αμέσως σε ερωτήσεις σχετικά με το εάν το Ιράν θα έπαιζε έμμεσο ρόλο στις συνομιλίες.
Δύο ανώτερες πηγές κοντά στη Χεζμπολάχ του Λιβάνου δήλωσαν ότι η Τεχεράνη θα δώσει μια ευκαιρία στις διαπραγματεύσεις, αλλά δεν θα εγκαταλείψει τις προθέσεις της για αντίποινα.
Μια κατάπαυση του πυρός στη Γάζα θα δώσει στο Ιράν κάλυψη για μια μικρότερη «συμβολική» απάντηση, είπε μια από τις πηγές.
Το Ιράν δεν έχει δηλώσει δημοσίως ποιος θα ήταν ο στόχος μιας ενδεχόμενης απάντησης στη δολοφονία της Χανίγια. «Το Ιράν θέλει η απάντησή του να είναι πολύ πιο αποτελεσματική από την επίθεση της 13ης Απριλίου», δήλωσε ο Farzin Nadimi, ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου της Ουάσιγκτον για την πολιτική της Εγγύς Ανατολής.
Ο Nadimi είπε ότι μια τέτοια απάντηση θα απαιτούσε "πολλή προετοιμασία και συντονισμό", ειδικά εάν εμπλέκεται το δίκτυο συμμάχων του, γνωστό ως «Άξονας της Αντίστασης».
Δύο από τις ιρανικές πηγές δήλωσαν ότι το Ιράν θα υποστήριζε τη Χεζμπολάχ και άλλους συμμάχους εάν έδιναν τις δικές τους απαντήσεις στη δολοφονία του Χανίγια και του ανώτατου στρατιωτικού διοικητή της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ, ο οποίος πέθανε σε επίθεση στη Βηρυτό την ημέρα πριν από τη δολοφονία της Χανίγια στην Τεχεράνη.
Οι πηγές δεν διευκρίνισαν ποια μορφή θα μπορούσε να έχει αυτή η υποστήριξη.