«Τι συμβαίνει στη Γαλλία;», ρωτά η Süddeutsche Zeitung με αφορμή το ιστορικό προβάδισμα της Ακροδεξιάς στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών στη χώρα – για να απαντήσει πως «συμβαίνουν διάφορα. Και κάποια από αυτά μπορούν να εξηγηθούν, ακόμη και αυτά που φαντάζουν ανεξήγητα. Η χώρα του Διαφωτισμού, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κοσμοπολιτισμού διολισθαίνει πιο δεξιά από ποτέ - και ενδεχομένως προς τον σκοταδισμό, τον απομονωτισμό και την ξενοφοβία. (...)
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν έχει σταματήσει εδώ και καιρό να βρίσκει ανταπόκριση στον λαό, αλλά συνεχίζει να λέει τα δικά του. Η αισιοδοξία και ο αυτοεπαινετικός του τόνος συγκρούονται τόσο έντονα με την απαισιοδοξία των Γάλλων, ώστε πολλοί απλά θέλουν να φύγει».
Όπως παρατηρεί ο συντάκτης της εφημερίδας του Μονάχου, η πρωτοβουλία του να προκηρύξει νέες εκλογές, την οποία χαρακτηρίζει μάλιστα «πραξικόπημα», είχε ως αποτέλεσμα να ανοίξει διάπλατα το κουτί της Πανδώρας με την Ακροδεξιά.
«Και δεν είναι βέβαιο αν μπορεί να κλείσει ξανά. Αν οι Λεπενιστές αναλάβουν την εξουσία, θα είναι και δική του αποτυχία, δικό του λάθος. Στην αρχή της ελπιδοφόρας προεδρίας του, ο Μακρόν υποσχέθηκε ότι θα διασφαλίσει πως κανείς δεν θα μπει στον πειρασμό να ψηφίσει ξανά την Ακροδεξιά, ότι θα κυβερνήσει με σύνεση. Μετά από επτά χρόνια στην εξουσία, η Μαρίν Λεπέν είναι ισχυρότερη από ποτέ στην ιστορία της χώρας».
ΗΒ: «Επιτήδειος καταστροφέας» του πολιτικού κέντρου
Στο ίδιο κλίμα σχολιάζει και η οικονομική εφημερίδα Handelsblatt το γεγονός, υπογραμμίζοντας πως «μία ικανή Ευρώπη έχει ανάγκη έναν ικανό Γάλλο πρόεδρο». Ωστόσο, παρατηρεί το δημοσίευμα, ο Εμμανουέλ Μακρόν αποδυνάμωσε τον ίδιο του τον εαυτό με μία παράτολμη απόφαση: «Ο Γάλλος πρόεδρος κατέστρεψε ηθελημένα την ίδια του την κυβερνητική πλειοψηφία και προανήγγειλε ακόμη και το τέλος του Μακρονισμού - του φιλελεύθερου και φιλοευρωπαϊκού σχεδίου που υπήρξε κάτι σαν φιλελεύθερος και αντιλαϊκιστικός φάρος του δημοκρατικού κέντρου τα τελευταία επτά χρόνια. Τώρα ο ίδιος ο Μακρόν εμφανίζεται ως επιτήδειος καταστροφέας αυτού του πολιτικού κέντρου, το οποίο είναι τόσο απειλούμενο όσο και απαραίτητο σε αυτούς τους καιρούς, όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και σε πολλές χώρες».
Μία άλλη διάσταση στο πολιτικό σκηνικό της Γαλλίας επιχειρεί να δώσει η αριστερή εφημερίδα Freitag, σχολιάζοντας πως πρόκειται για την εικόνα μιας κοινωνίας «την οποία διχάζουν η ανησυχία και η οργή. Και αυτή η συσσωρευμένη, αδιαμφισβήτητη οργή τροφοδότησε τη βούληση των πολιτών να υποτάξουν την πολιτική αντί να είναι οι ίδιοι υποτελείς της. (...)
Αυτό δεν αποτελεί απειλή για τη Δημοκρατία, αυτό είναι η Δημοκρατία. Χαρακτηρίζονται τώρα οι πολίτες ως "κυρίαρχοι" και "λαϊκιστές", επειδή αντιστέκονται στον Μακρόν, στον λανθασμένο τρόπο διακυβέρνησης και στη νεοφιλελεύθερη ατζέντα του; Επειδή οι πολίτες αξιοποίησαν αυτό που η ίδια η Δημοκρατία μπορεί να τους προσφέρει μέσω των εκλογών; Αυτές οι βουλευτικές εκλογές δεν επιβλήθηκαν από κάποιο δημοψήφισμα ή οποιαδήποτε άλλη πράξη λήψης πολιτικών αποφάσεων. Προέκυψαν μέσω της πρωτοβουλίας ενός προέδρου. Ο Εμμανουέλ Μακρόν ήθελε "σαφήνεια"! Τώρα υπάρχει αυτή η σαφήνεια και έχει δημοκρατική εντολή».
Ένας ακροδεξιός στο τιμόνι της ΕΕ
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν ανέλαβε από 1ης Ιουλίου τα «ηνία» της Ευρωπαϊκής Ένωσης για έξι μήνες. Η Zeit σχολιάζει στην ιστοσελίδα της πως το θέμα της προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ έχει ενδιαφέρον γιατί «η μεγάλη μηχανή των Βρυξελλών είναι σε θέση να χωνέψει ακόμη και έναν Βίκτορ Όρμπαν στο τιμόνι της. Και αυτό από τη μία οφείλεται στο ίδιο το σύστημα, από την άλλη σε μία σύμπτωση. (...) Ο Όρμπαν δεν είναι πλέον όμως ένα φωτεινό αστέρι στο στρατόπεδο της Ακροδεξιάς.
Υπάρχουν άλλοι με μεγαλύτερη λάμψη και μεγαλύτερη επιρροή από εκείνον, όπως η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι - και η Μαρίν Λεπέν. Με την τελευταία να έχει και εξαιρετικές προοπτικές να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές το 2027 στη Γαλλία».
Πουλώντας «πατριωτισμό» στην Ευρώπη
Αν κάτι... μειώνει την ισχύ των εθνολαϊκιστών και ακροδεξιών δυνάμεων στην Ευρώπη, παρά τις πρόσφατες εκλογικές επιτυχίες τους, είναι η πολυδιάσπασή τους. Η ανακοίνωση των Βίκτορ Όρμπαν από την Ουγγαρία, Χέρμπερτ Κικλ από την Αυστρία και Αντρέι Μπάμπις από την Τσεχία έρχεται να επιβεβαιώσει αυτή την εκτίμηση. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπάρχουν ήδη δύο ομάδες με τέτοιον προσανατολισμό: Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) με κεντρική φιγούρα την Τζόρτζια Μελόνι και η ομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία», όπου τον πρώτο λόγο εκεί έχει η Μαρίν Λεπέν από τη Γαλλία, η οποία εσχάτως «απέπεμψε» την Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
H περίοδος μετά τις ευρωεκλογές είναι πάντα μια περίοδος διεργασιών, ζυμώσεων και ανακατατάξεων. Όσο ισχυρότερη είναι μια ομάδα, τόσο περισσότερα είναι τα «προνόμια», τα μέσα και οι δυνατότητες που διαθέτει. Η ομάδα ECR είναι πλέον τρίτη σε δύναμη, αλλά ο Βίκτορ Όρμπαν αρνήθηκε να ενταχθεί σε αυτή, εξαιτίας της άρνησής του να συνυπάρξει με ένα μικρό ρουμάνικο κόμμα που θεωρεί ότι είναι απειλητικό προς την ουγγρική μειονότητα. Έτσι τώρα ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας θα έχει την ευκαιρία να συνεργαστεί με ομοϊδεάτες από τις δύο γειτονικές χώρες του «Βίζεγκραντ» στην ομάδα «Πατριώτες για την Ευρώπη».
Διαφορετικές αφετηρίες
Η προέλευση των τριών κομμάτων είναι ουσιαστικά καθρέφτης της συντηρητικοποίησης της Ευρώπης και κυρίως της μετατόπισης προς το δεξιό άκρο πολιτικών δυνάμεων που στο παρελθόν ταξινομούνταν σε άλλους χώρους. Υπενθυμίζεται ότι το Fidesz από την Ουγγαρία ήταν επί σειρά ετών μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) της Κεντροδεξιάς «Διεθνούς».
Το ΑΝΟ του Αντρέι Μπάμπις από την Τσεχία ανήκε στους Φιλελεύθερους, κάτι που από πολλούς χαρακτηριζόταν ως παράδοξο. Τώρα τους εγκαταλείπει οριστικά. Ενδιαφέρον έχει και η περίπτωση της Ολλανδίας πάντως, όπου το μέχρι πρότινος κυβερνητικό VVD του Μαρκ Ρούτε κινδυνεύει με έξωση από τη φιλελεύθερη ομάδα του Renew, λόγω της συνεργασίας του για σχηματισμό κυβέρνησης με την Ακροδεξιά του Γκερτ Βίλντερς.
Όσο για τους Ελεύθερους (FPÖ) της Αυστρίας, του Χέρμπερτ Κικλ, αυτοί ανήκαν στην ομάδα των Ταυτοτικών του ΙD, η οποία έτσι κι αλλιώς φαίνεται να αποδυναμώνεται τώρα μετά την απομάκρυνση της AfD και την πιθανή πρόθεση της Μαρίν Λεπέν να προσεγγίσει περισσότερο την πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι.
Οι δύο «κυρίες» της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη θεωρούνται ως βασικές πρωταγωνίστριες του χώρου στις διεργασίες της επόμενης μέρας.
Συσπείρωση ή νέα πολυδιάσπαση
Όλες αυτές οι μετακινήσεις είναι πιθανόν τελικά να καταλήξουν σε μια μεγαλύτερη συσπείρωση των δυνάμεων, φοβούνται ορισμένοι, καθώς ο χώρος αναζητά τρόπους να μεγαλώσει την επιδραστικότητά του μέσα στα όργανα και τους θεσμούς της ΕΕ. Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι είναι ενδεικτικό της αδυναμίας του χώρου να συντονίσει και να ενώσει τις δυνάμεις του.
Έτσι και αλλιώς μιλάμε για αρχηγούς κομμάτων με αυταρχικές προσωπικότητες, που μπορεί να τους ενώνει η αντίθεση στην προοπτική μιας ομοσπονδιοποίησης της Ευρώπης και της παραχώρησης εθνικής κυριαρχίας, αλλά πολλές φορές η εθνικιστική ρητορική για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης προκαλεί προστριβές μεταξύ τους.
Ποιος είναι ποιος
Ο χαρακτήρας και ο αυταρχισμός του Όρμπαν είναι γνωστοί. Του αρέσει να έχει το πάνω χέρι και αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει κάποιες μελλοντικές συγκρούσεις με συγγενείς ιδεολογικά από άλλες χώρες. Ο Αντρέι Μπάμπις είναι επίσης μια ιδιόμορφη περίπτωση δισεκατομμυριούχου, που ασχολήθηκε με την πολιτική, με σημαία τον λαϊκισμό. Το προσωνύμιο «Τραμπ του Μολδάβα» δεν του αποδόθηκε τυχαία, όπως και η ταύτισή του από Τσέχους δημοσιογράφους με τον όρο «μετα-αλήθεια».
Πρώην κομμουνιστής και Σλοβάκος στην καταγωγή, έχει κατηγορηθεί για σκάνδαλα με επιδοτήσεις των αγροτοβιομηχανικών επιχειρήσεών του, αλλά και για τις σχέσεις του με τη Μόσχα. Φιλικό προς τη Μόσχα θεωρείται και το αυστριακό FPÖ, που σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις θα είναι πρώτο κόμμα στις εθνικές εκλογές τον Σεπτέμβριο. Ο Χέρμπερτ Κικλ είναι ένας σκληρός δεξιός πολιτικός, πρώην υπουργός Εσωτερικών, προσανατολισμένος κυρίως στο «αντιμεταναστευτικό» λεξιλόγιο και με γκρίζες σκιές στο παρελθόν του.
Η σχέση με τη Ρωσία
Η σχέση των κομμάτων αυτών με τη Μόσχα είναι κάτι στο οποίο στρέφεται η προσοχή των δυτικών ΜΜΕ και είναι και ο λόγος που θεωρείται δύσκολη η προσέγγισή τους με το πολωνικό PiS, το Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι. Αλλά θα ήταν λάθος να αντιμετωπιστεί το όλο εγχείρημα απλώς ως ένας νέος Δούρειος Ίππος του Πούτιν μέσα στην ΕΕ, γιατί οι παρεμβάσεις του δεν θα περιοριστούν μόνο σε ζητήματα όπως αυτό του πολέμου στην Ουκρανία.
Πάντως για να μπορέσουν οι «Πατριώτες για την Ευρώπη» να αποκτήσουν καθεστώς ευρωομάδας, θα χρειαστούν ενισχύσεις από τουλάχιστον μια ακόμα χώρα. Υποψήφιοι υπάρχουν, από χώρες όπως η Σλοβακία ή η Ρουμανία. Το βασικό ερώτημα παραμένει ποια θα είναι η σχέση τους με τη γερμανική ΑfD, που εμφανίζει σημεία ανάκαμψης μετά από διάφορες δικαστικές περιπέτειες που είχε το τελευταίο διάστημα. Το γεγονός ότι ο Βίκτορ Όρμπαν «προεδρεύει» από χθες της ΕΕ λόγω της εξάμηνης προεδρίας της χώρας του ίσως να προσελκύσει σε αυτή τη φάση μικρότερα κόμματα του χώρου, που γνωρίζουν ότι μέσα σε μια ομάδα θα έχουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες για επιρροή, από το μείνουν μόνα τους ως «μη εγγεγραμμένα».
Ο «πατριωτισμός» όπως τον εννοεί η ακραία δεξιά του Ούγγρου πρωθυπουργού, που υπόσχεται στα πρότυπα του Τραμπ να «ξανακάνει μεγάλη την Ευρώπη», φαίνεται ότι πουλάει, και αν η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζει να αντιμετωπίζει τα κόμματα του χώρου απλώς με απαξίωση, χωρίς να στρέφεται ενάντια στην ουσία της αντιευρωπαϊκής τους πολιτικής, τότε είναι πιθανόν τα επόμενα χρόνια να βρεθεί μπροστά σε ακόμα πιο δυσάρεστες εκπλήξεις.
ΠΗΓΗ: DEUTSCHE WELLE