Τους μήνες που ακολούθησαν την εισβολή στην Ουκρανία και τις τιμωρητικές κυρώσεις της Δύσης, η Ρωσία συγκρότησε έναν σκιώδη στόλο για να μεταφέρει το πετρέλαιό της σε όλο τον κόσμο. Τώρα υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η Μόσχα έχει αρχίσει να κάνει το ίδιο για το υγροποιημένο φυσικό αέριο, μεταδίδει το Bloomberg.
Το φυσικό αέριο είναι κλειδί στα σχέδια του Κρεμλίνου για ενίσχυση των εξαγωγών, αναπλήρωση των κρατικών ταμείων και χρηματοδότηση της πολεμικής μηχανής του — αλλά απαιτείται μεγαλύτερο μερίδιο στην παγκόσμια αγορά LNG, τώρα που το άλλοτε επικερδές εμπόριο μέσω ευρωπαϊκών αγωγών έχει σχεδόν διακοπεί. Μέχρι σήμερα, τα σχέδια επέκτασης έχουν παρεμποδιστεί από τις αμερικανικές κυρώσεις, που κράτησαν μακριά ξένες εταιρείες και σταμάτησαν την παράδοση ειδικών πλοίων που μπορούν να εκτελούν μεταφορές πλέοντας σε παγωμένες θάλασσες (ice-ready), ζωτικής σημασίας για πρόσβαση στις εγκαταστάσεις της Αρκτικής.
Νέoι ευρωπαϊκοί περιορισμοί, που επίκεινται το επόμενο έτος, θα περιορίσουν την πρόσβαση στα λιμάνια παρακωλύοντας ακόμη περισσότερο την αλυσίδα εφοδιασμού.
Τους τελευταίους τρεις μήνες, η κυριότητα τουλάχιστον οκτώ πλοίων έχει μεταβιβαστεί σε ελάχιστα γνωστές εταιρείες στο Ντουμπάι, σύμφωνα με την Equasis, παγκόσμια βάση ναυτιλιακών δεδομένων. Τέσσερα απ' αυτά φέρουν πιστοποίηση για πλεύση στον πάγο (ice-class) και έχουν ήδη λάβει έγκριση από τη Μόσχα για να ταξιδέψουν στα νερά της ρωσικής Αρκτικής αυτό το καλοκαίρι.
Το Bloomberg δεν μπόρεσε να συνδέσει απευθείας τα πλοία με μεγάλες ρωσικές οντότητες, ωστόσο αναφέρει ότι οι λεπτομέρειες είναι εντυπωσιακά παρόμοιες με τις κινήσεις για τη δημιουργία του σκιώδους πετρελαϊκού στόλου της χώρας, που περιλάμβανε αδιαφανείς εταιρείες και παλιά πλοία που θα έπρεπε να είχαν παροπλιστεί.
Στην πιο μαζεμένη βιομηχανία LNG, αρκετά μικρότερη από την αγορά πετρελαίου, είναι πολύ ασυνήθιστο για ένα άγνωστο όνομα να προμηθεύεται ειδικά πλοία που μπορεί να κοστίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Τουλάχιστον τρία από τα δεξαμενόπλοια έχουν καταχωρίσει επίσης ως «άγνωστους» τους ασφαλιστές τους στη βάση δεδομένων του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού - άλλο ένα χαρακτηριστικό σκοτεινού στόλου.
«Αρκετές ενδείξεις μαρτυρούν τις προσπάθειες της Ρωσίας να δημιουργήσει έναν σκοτεινό στόλο για το LNG», δήλωσε ο Malte Humpert, ιδρυτής του Arctic Institute, δεξαμενής σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον. Η αγορά παλαιότερων πλοίων, η μεταφορά σκαφών ice-class σε οντότητα του Ντουμπάι και ο αριθμός ρεκόρ στις άδειες για τη Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή δείχνουν ότι τα κομμάτια του «παζλ του σκοτεινού στόλου μπαίνουν στη θέση τους».
Η ρωσική κυβέρνηση και το υπουργείο Ενέργειας δεν απάντησαν αμέσως σε αιτήματα για σχολιασμό.
Υποπτο πλοίο στη Μεσόγειο
Το Asya Energy είναι ένα από τα πλοία που κινεί υποψίες. Τον Ιούνιο, καθώς οι μαχητές των Χούθι κλιμάκωναν τις επιθέσεις τους σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, έπλευσε αλώβητο μέσω της πλωτής οδού - κι έγινε το πρώτο πλοίο μεταφοράς LNG που διέσχισε το hotspot από τον Ιανουάριο.
Σκάφος 22 ετών που πλέει υπό σημαία Παλάου, το Asya Energy έλαβε το σημερινό του όνομα τον Μάιο και, σύμφωνα με το Equasis, το διαχειρίζεται η Nur Global Shipping, εταιρεία άγνωστη στον κλάδο που εδρεύει στο πολυτελές ξενοδοχείο Meydan, σε μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου των ΗΑΕ που έχει επικριθεί από αξιωματούχους για την έλλειψη διαφάνειας. Δεν έχει γνωστό ασφαλιστή.
Σήμερα Πέμπτη το Asya Energy κατευθυνόταν προς τη Μεσόγειο, δείχνουν τα στοιχεία παρακολούθησης δεξαμενόπλοιων που συγκεντρώθηκαν από το Bloomberg. Φαινόταν άφορτο και δεν δήλωνε συγκεκριμένο προορισμό.
Η Nur, η οποία σύμφωνα με τον ιστότοπό της εισήλθε στον ενεργειακό τομέα το 2022, διαχειρίζεται άλλα τρία πλοία μεταφοράς LNG από τον Απρίλιο — τα Pioneer, New Energy και Mulan — σύμφωνα με το Equasis. Δύο από τους ασφαλιστές αυτών των δεξαμενόπλοιων αναφέρονται ως άγνωστοι, σύμφωνα με τον ΙΜΟ.
Η Nur δεν απάντησε σε κλήσεις και email που ζητούσαν σχόλια.
Τέσσερα νεότευκτα πλοία κατηγορίας πάγου μεταβιβάστηκαν επίσης σε μια εταιρεία που ονομάζεται White Fox Ship Management, με έδρα επίσης στο Ντουμπάι, σύμφωνα με στοιχεία του Equasis. Η Ρωσία πρόσφατα έδωσε έγκριση στα πλοία North Air, North Mountain, North Sky και North Way για ναυσιπλοΐα στην Αρκτική την τρέχουσα θερινή περίοδο.
Το North Way φτάνει αυτή τη στιγμή στον τερματικό σταθμό Zeebrugge στο Βέλγιο για να παραλάβει ένα φορτίο ρωσικού φυσικού αερίου, σύμφωνα με τα στοιχεία του λιμανιού.
Ορατά τα ίχνη του στόλου LNG
Δεν θα είναι το ίδιο εύκολο να κρυφτεί ο σκιώδης στόλος LNG, όπως συνέβη με τα πετρελαιοφόρα. Το υπερψυκτικό καύσιμο απαιτεί πιο καταρτισμένα πληρώματα και πιο περίπλοκη τεχνολογία, επομένως υπάρχουν λιγότερα διαθέσιμα σκάφη - που είναι πιο εύκολο να εντοπιστούν από δορυφόρο. Υπάρχουν 7.500 πετρελαιοφόρα διαφόρων μεγεθών που ταξιδεύουν στους ωκεανούς του κόσμου, αλλά ο στόλος LNG περιορίζεται περίπου το ένα δέκατο αυτού του μεγέθους.
Επίσης, η μεταφόρτωση από το ένα σκάφος στο άλλο μπορεί να γίνει στην ανοιχτή θάλασσα για το πετρέλαιο, ώστε να αποκρυβεί η προέλευσή του, κάτι που αποτελεί κοινή πρακτική. Αυτό είναι πολύ πιο δύσκολο για το LNG.
Η Novatek έχει πιθανώς περισσότερη εμπειρία από οποιονδήποτε στη μεταφορά LNG από πλοίο σε πλοίο, σύμφωνα με τον Humpert του Arctic Institute.
Τέτοιες μεταφορές «συνεχίζονται στο αγκυροβόλιο Kildin βόρεια του Μουρμάνσκ εδώ και χρόνια», πρόσθεσε, αναφερόμενος στο ρωσικό λιμάνι πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο. Πέρυσι έγιναν 13 μεταφορές στο αγκυροβόλιο. μεταξύ 1ης Ιανουαρίου και 30ής Απριλίου, είπε.
Η Novatek δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό.
Η Ρωσία, επί του παρόντος τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG, έχει κάθε λόγο να προχωρήσει στην προσπάθειά της να βρει εναλλακτικές διαδρομές στην αγορά. Οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις για να αποτρέψουν την έναρξη εξαγωγών από το Arctic LNG 2, νέα εγκατάσταση που αναπτύχθηκε από τη Novatek, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα LNG της Ρωσίας.
Ένας παράλληλος στόλος θα μπορούσε να παρακάμψει τους περιορισμούς και θα ήταν πλήγμα σ' έναν καίριο τομέα όπου οι δυτικές κυρώσεις πέτυχαν άμεσα, απτά αποτελέσματα, διευκολύνοντας τη Μόσχα να στηρίξει την οικονομία της εν καιρώ πολέμου.
«Δεν αποτελεί έκπληξη ότι η Ρωσία καταφεύγει στην κατασκευή σκιώδους στόλου LNG, όπως ακριβώς έφτιαξε σκιώδη στόλο πετρελαίου για να παρακάμψει το ανώτατο όριο τιμών της G7 και της ΕΕ στις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου», δήλωσε η Αγκάθι Ντεμαρέ, ανώτερος συνεργάτης Εξωτερικών Σχέσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
«Η προθυμία της Μόσχας να φτιάχνει σκιώδεις στόλους καταδεικνύει πως οι κυρώσεις είναι μάταιος κόπος – μόλις δημιουργηθεί ένα δίκτυο παράκαμψης κυρώσεων, οι δυτικές αρχές θα το στοχοποιήσουν και στη συνέχεια θα αντικατασταθεί από ένα άλλο, σ' ένα ατελείωτο παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι».