Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έγινε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πριν από πέντε χρόνια με μια ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία μόλις εννέα ψήφων.
Η εξασφάλιση μιας δεύτερης θητείας μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολη, εξαρτώμενη από άβολες επιλογές και παρασκηνιακές συμφωνίες, εξηγούν οι Financial Times.
Ενώ η κοινοβουλευτική ομάδα του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος κέρδισε τις εκλογές και εξασφάλισε 184 έδρες από τις 720, οι άλλοι κεντρώοι σύμμαχοι της Φον ντερ Λάιεν τα πήγαν χειρότερα, ενώ η ακροδεξιά, αν και διασπασμένη, καταλαμβάνει από το ένα πέμπτο, σχεδόν το ένα τέταρτο των εδρών.
«Έχει επιλογές, κάτι που είναι καλύτερο από το να έχει να στραφεί μόνο στην ακροδεξιά», είπε η Nathalie Tocci, διευθύντρια του Istituto Affari Internazionali. «Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι εύκολο να βρει ποια επιλογή λειτουργεί».
Για μια δεύτερη πενταετή θητεία στο τιμόνι της Επιτροπής της ΕΕ, το πιο ισχυρό έργο των Βρυξελλών, η Φον ντερ Λάιεν χρειάζεται τόσο την υποστήριξη των 27 ηγετών της ΕΕ όσο και την πλειοψηφία του νεοεκλεγέντος κοινοβουλίου. Το τελευταίο ήταν από καιρό πιο ανησυχητικό.
Επιπρόσθετα στο ΕΛΚ, οι άλλες δύο ομάδες που την υποστήριξαν το 2019 -οι κεντροαριστεροί Σοσιαλιστές και Δημοκράτες και το φιλελεύθερο Renew- προβλέπεται να έχουν περισσότερες από 400 έδρες συνολικά.
Η προβλεπόμενη πλειοψηφία τής δίνει ένα μικρότερο περιθώριο ελιγμών σε σύγκριση με το 2019, όταν οι τρεις ομάδες μαζί θα έπρεπε να είχαν εξασφαλίσει πλειοψηφία 68 ψήφων. Επειδή όμως πολλοί βουλευτές την καταψήφισαν και η ψηφοφορία είναι μυστική, πέρασε με μόλις εννέα ψήφους.
Σε μια ψηφοφορία που αναμένεται στις 18 Ιουλίου, οι αναλυτές αναμένουν ότι η Φον ντερ Λάιεν θα χάσει έως και το 15% αυτού του συνασπισμού, εξέλιξη που δεν της εξασφαλίζει την πλειοψηφία που χρειάζεται.
Αυτό σημαίνει ότι αυτή και η ομάδα της θα πρέπει να απευθυνθούν σε άλλα κόμματα, δήλωσαν αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων των σκληροπυρηνικών Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR), με επικεφαλής την Τζόρτζια Μελόνι, και τους Πράσινους.
Αλλά ο κίνδυνος είναι ότι διευρύνοντας τον συνασπισμό της, κινδυνεύει να χάσει ψήφους από την άλλη πλευρά του πολιτικού φάσματος. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, σοσιαλδημοκράτης, έχει προειδοποιήσει κατά της συμφωνίας με τη Μελόνι -όπως και το κόμμα του Μακρόν.
Ο Bas Eickhout, ένας από τους δύο κύριους υποψηφίους των Πρασίνων για τις εκλογές, είπε ότι ήταν σε επαφή με τη Φον ντερ Λάιεν αλλά ότι δεν είχαν ξεκινήσει επίσημες διαπραγματεύσεις.
«Πάντα είχα δυσκολίες στο να καταλάβω πώς ακριβώς θα λειτουργούσε ένας συνασπισμός με το ECR», είπε. «Πάντα έβλεπα ότι ο μόνος δυνατός, αξιόπιστος, σταθερός δημοκρατικός συνασπισμός είναι με τους Πράσινους».
«Δεν θα εκπλαγείτε αν μάθετε πόσες συνομιλίες έχουν γίνει μεταξύ του ΕΛΚ και των Πρασίνων τις τελευταίες εβδομάδες», είπε μια πηγή που ενημερώθηκε για τις συζητήσεις.
Η αναζήτηση υποστήριξης των Πρασίνων θα την έφερνε σε μια περίπλοκη θέση, δεδομένης της υποχώρησής της από μια σειρά θέματα που αφορούν το κλίμα, τους τελευταίους μήνες, για να αποκρούσει τις διαμαρτυρίες από αγρότες και δεξιά κόμματα. Το να αγκαλιάσει τη Μελόνι είναι πιθανό να συνεπάγεται μια πιο σκληρή στάση απέναντι στη μετανάστευση, που θα μπορούσε να την αποξενώσει από τους φιλελεύθερους υποστηρικτές της.
Ο Φον ντερ Λάιεν θα περάσει τις επόμενες δύο εβδομάδες σε μια σειρά συναντήσεων με εθνικούς ηγέτες της ΕΕ, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου του ΕΛΚ τη Δευτέρα, της συνόδου κορυφής των ηγετών της G7 στην Ιταλία που ξεκινά την Πέμπτη και της συνόδου κορυφής για την ειρήνη στην Ουκρανία το επόμενο Σαββατοκύριακο, στην Ελβετία.
Θα ζητήσει τόσο την προσωπική τους υποστήριξη στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 27 Ιουνίου όσο και την υποστήριξη των κομμάτων τους στο κοινοβούλιο.
«Πρέπει να ικανοποιήσει τους 27 [ηγέτες] με το όραμά της για τα επόμενα πέντε χρόνια, αλλά εξίσου σημαντικό, να είναι πεπεισμένη ότι έχει τους αριθμούς στο κοινοβούλιο», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ που συμμετείχε στις προετοιμασίες για τη Σύνοδο Κορυφής στο τέλος Ιουνίου. «Θα ήταν καταστροφή για αυτούς να υποστηρίξουν κάποιον που θα απορριφθεί από τους ευρωβουλευτές. Δεν μπορεί λοιπόν να το προσεγγίσει ως δύο ξεχωριστές διαδικασίες. Τρέχουν παράλληλα».
Το επιχείρημα της Φον ντερ Λάιεν είναι τριπλό: ότι είναι η μόνη διαθέσιμη υποψήφια που μπορεί να κερδίσει την υποστήριξη των ηγετών και να διαπραγματευτεί μια συμφωνία για να κερδίσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, ότι οδήγησε την ΕΕ στις δίδυμες κρίσεις της Covid-19 και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και ότι θα ήταν ανοησία να αλλάξουμε ηγεσία εν μέσω ενός πολέμου στην Ευρώπη και με την πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ.
«Κερδίσαμε τις ευρωεκλογές. Είμαστε μακράν το πιο δυνατό κόμμα. Είμαστε η άγκυρα της σταθερότητας και οι ψηφοφόροι αναγνώρισαν την ηγεσία μας», είπε η Φον ντερ Λάιεν στους πιστούς του κόμματος το βράδυ της Κυριακής, υπό τις επευφημίες για «ακόμα πέντε χρόνια».
Είπε ότι είναι «σίγουρη» για τη δεύτερη θητεία και ότι τη Δευτέρα θα ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις με τις ομάδες S&D και Renew, «χτίζοντας μια εποικοδομητική και αποδεδειγμένη σχέση». Όταν ρωτήθηκε για τους εταίρους του συνασπισμού, είπε ότι ήταν ανοιχτή σε συνομιλίες με «αυτούς που είναι φιλοευρωπαίοι, υπέρ της Ουκρανίας, υπέρ του κράτους δικαίου».