Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι υπάρχει μια ενιαία αγορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όταν οι Ολλανδοί πληρώνουν 70% περισσότερο από τους Γερμανούς για ένα μπουκάλι Coca-Cola.
Η υπουργός Οικονομίας της Ολλανδίας Micky Adriaansens βλέπει τους πολίτες της χώρας της να πληρώνουν υπερβολικά. Παρά τη φήμη τους για τον λιτό τρόπο ζωής, οι Ολλανδοί πρέπει επίσης να ξοδέψουν περισσότερα από τους Γερμανούς γείτονές τους για παγωτά και προϊόντα σοκολάτας.
Το ζήτημα δεν αφορά, φυσικά, μόνο τις δύο χώρες αλλά και την Ελλάδα, όπως προκύπτει από μια πρόχειρη έρευνα που έκανε το Euro2day.gr στις τιμές σε δύο σούπερ μάρκετ.
Η έρευνα του ολλανδικού υπουργείου Οικονομίας πέρυσι διαπίστωσε ότι ένα μπουκάλι Coca-Cola 1 λίτρου κοστίζει 1,08 ευρώ στη Γερμανία και 1,83 ευρώ στην Ολλανδία. Στην Ελλάδα η Cοca-Cοla 1 λίτρου κοστίζει 1,37 ευρώ, δηλαδή φθηνότερα από την Ολλανδία αλλά ακριβότερα από τη Γερμανία
Ένα βάζο Nutella κοστίζει 2,79 ευρώ για τους Γερμανούς αγοραστές και 3,02 ευρώ για τους Ολλανδούς. Από την άλλη πλευρά, ένα κουτί παγωτά Magnum είχε τιμή 3,73 ευρώ στη Γερμανία και 5,22 ευρώ στην Ολλανδία.
Δεν είναι μόνο οι Ολλανδοί. Ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Petr Fiala κινηματογράφησε τον εαυτό του στο X πέρυσι συγκρίνοντας τη γερμανική τιμή 1,49 ευρώ για ένα μπουκάλι Coca-Cola 1,5 λίτρου με την τιμή των 1,33 ευρώ στην Τσεχία για ένα μικρότερο δοχείο 1 λίτρου.
Η Nutella κοστίζει 4,58 ευρώ για 750 γραμμάρια στη Γερμανία και 6,87 ευρώ, αλλά για 600 γραμμάρια, στην Τσεχία. Η Nutela 750 γραμμαρίων κοστίζει 7,17 ευρώ στην Ελλάδα, κάτι που σημαίνει ότι είναι ακριβότερη από τη Γερμανία αλλά φθηνότερη από την Τσεχία.
«Από την οπτική γωνία των καταναλωτών, αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει σε μια ενιαία αγορά», δήλωσε η Vanessa Turner της ευρωπαϊκής οργάνωσης καταναλωτών BEUC. «Τα μέλη μας ανησυχούν πολύ για τις τιμές των τροφίμων, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης κόστους ζωής».
Αναμφισβήτητα δεν μπορεί να υπάρξει εύκολα μια ενιαία αγορά τροφίμων, όταν υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο εισόδημα σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι Βούλγαροι, οι Σλοβάκοι και οι Ρουμάνοι έχουν μόλις το ένα τρίτο του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος αυτών στο πλούσιο Λουξεμβούργο.
Τα προϊόντα πωλούνται συχνά φθηνότερα σε φτωχότερες χώρες και μέχρι πρόσφατα αυτές οι χώρες είχαν επίσης μικρότερες συσκευασίες ή χειρότερη ποιότητα, ένα θέμα για το οποίο οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης διαμαρτυρήθηκαν την τελευταία δεκαετία, κερδίζοντας τη δράση της ΕΕ κατά της «διπλής ποιότητας» τροφών.
Η Adriaansens βλέπει ένα διαφορετικό χάσμα σε όλη την Ευρώπη, όπου οι τιμές των τροφίμων είναι χαμηλότερες σε μεγαλύτερες χώρες με μεγαλύτερες αγορές, οι οποίες μπορεί να είναι σε θέση να υποστηρίξουν πολλές επιθετικές αλυσίδες παντοπωλείων που μειώνουν το κόστος -σκεφτείτε τα Lidl και Aldi της Γερμανίας ή τα Carrefour και Auchan της Γαλλίας.
«Βλέπουμε ότι ειδικά όταν εξετάζετε τις μεγαλύτερες χώρες όπως η Γερμανία ή η Γαλλία με χώρες όπως η Ολλανδία, οι μικρότερες χώρες έχουμε ένα μειονέκτημα όταν πρόκειται για ορισμένα προϊόντα», είπε.
Ο αγώνας για τα τρόφιμα μετατοπίζεται τώρα στην ενιαία αγορά τροφίμων που πωλούνται σε επίπεδο χονδρικής ή πώς οι κατασκευαστές σκοπεύουν να παραμείνουν σε αυτήν τα προϊόντα που πωλούνται σε μια χώρα. Ο στόχος τους μπορεί να είναι να σταματήσουν τους λιανοπωλητές παντοπωλείων από το να αγοράζουν προϊόντα όπου είναι φθηνότερα για να τα μεταπωλούν σε πλουσιότερες χώρες, όπου οι μάρκες θα μπορούσαν να χρεώσουν περισσότερα για αυτά.
Αυτό λέγεται «παράλληλο εμπόριο». Δεν αρέσει στους κατασκευαστές και μπορεί να το αποτρέψουν χρησιμοποιώντας ετικέτες που καθοδηγούν ένα προϊόν για ορισμένα έθνη αλλά όχι για άλλα ή χρησιμοποιώντας διαφορετικά μεγέθη συσκευασίας για κάθε αγορά. Τα εμπόδια μπορούν επίσης να λάβουν τη μορφή ενός ευγενικού email που ανακατευθύνει έναν αγοραστή σε ένα τοπικό γραφείο στη χώρα του, που έχει διαφορετικό τιμοκατάλογο.
Η Adriaansens επισημαίνει πως τα ολλανδικά σούπερ μάρκετ περιορίζονται να αγοράζουν από ορισμένους χονδρεμπόρους και δεν μπορούν να αγοράζουν από φθηνότερους προμηθευτές στη Γερμανία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποστηρίξει τα οφέλη του περισσότερο παράλληλου εμπορίου, συμπεριλαμβανομένης της εξοικονόμησης έως και 14 δισεκατομμυρίων ευρώ για τους καταναλωτές. Οι αρχές επιβολής του ανταγωνισμού επέβαλαν πρόστιμο στη βελγική ζυθοποιία AB InBev, επειδή εμπόδισε την πώληση φθηνότερης ολλανδικής μπίρας στο Βέλγιο και τη Mondelēz για παρεμπόδιση των πωλήσεων σοκολάτας, μπισκότων και καφέ.
Η Ολλανδή υπουργός Οικονομίας θέλει να προχωρήσει περαιτέρω με μια «απαγόρευση της ΕΕ στις διακρίσεις» για το εμπόριο μεταξύ επιχειρήσεων που θα αντιμετωπίσει τέτοιους «εδαφικούς περιορισμούς προσφοράς», είπε.
Η Adriaansens έλαβε την υποστήριξη οκτώ άλλων χωρών (μεταξύ αυτών η Ελλάδα) σε μια συνάντηση την περασμένη εβδομάδα για νέους κανόνες για να εμποδίσουν τους εμπόρους και τους πωλητές να εμποδίσουν τα σούπερ μάρκετ να προμηθεύονται αγαθά από εκεί που είναι φθηνότερα.
Η Επιτροπή υποσχέθηκε έρευνα για να δει τι θα μπορούσε να γίνει. Ωστόσο, η επίτροπος Ανταγωνισμού Margrethe Vestager είπε στους υπουργούς ότι «το θέμα του εδαφικού περιορισμού της προσφοράς είναι αμφιλεγόμενο».
«Οι λιανοπωλητές από τη μια πλευρά και οι διεθνείς προμηθευτές επώνυμων προϊόντων από την άλλη πλευρά. Δεν μοιράζονται την ίδια ανάλυση», είπε στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας την Παρασκευή.
Πράγματι, η European Brands Association είπε ότι η τιμολόγηση δεν είναι απλή και αντανακλά τους τοπικούς κανόνες και το κόστος για τη συσκευασία, τη μεταφορά και τους φόρους. Επισημαίνουν επίσης ότι οι λιανοπωλητές είναι τελικά υπεύθυνοι για τον καθορισμό της τιμής που πληρώνουν οι καταναλωτές και απολαμβάνουν την ισχύ στην αγορά που τους επιτρέπει να χρεώνουν περισσότερο ορισμένους πελάτες.
«Εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορετικοί κανόνες στις χώρες που θα πρέπει να αξιολογηθούν, καθώς και διαφορετικές οικονομικές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών», ανέφερε σε ανακοίνωσή της.
Απλώς η αποκάλυψη αυτών των διαφορών και η δημοσίευση των τιμών μπορεί να κάνει τη διαφορά, δήλωσε ο καθηγητής Νομικής στο University College of London, Ιωάννης Λιανός, ο οποίος προηγουμένως ήταν επικεφαλής της ελληνικής αρχής ανταγωνισμού.
«Αυτό αυξάνει το ενδιαφέρον των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, οι καταναλωτές θα είναι πιο συνειδητοποιημένοι», είπε. «Αλλά αυτό δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα. Και το πρόβλημα είναι ότι η ενιαία αγορά πρέπει να λειτουργήσει».