Ο κινεζικός γίγαντας τηλεπικοινωνιών Huawei Technologies, που περιλαμβάνεται στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ, χρηματοδοτεί κρυφά έρευνες αιχμής σε αμερικανικά πανεπιστήμια, όπως το Χάρβαρντ και το ΜΙΤ, μέσω ενός ανεξάρτητου ιδρύματος με έδρα την Ουάσιγκτον, αποκαλύπτει το Bloomberg.
Η Huawei είναι ο μοναδικός χρηματοδότης ερευνητικού διαγωνισμού που έχει ανέλθει σε ύψος εκατομμυρίων δολαρίων από το 2022, όταν ξεκίνησε, προσελκύοντας εκατοντάδες προτάσεις από επιστήμονες όλου του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων κορυφαίων αμερικανικών πανεπιστημίων που -κατά τ' άλλα- έχουν απαγορεύσει στους ερευνητές τους να συνεργάζονται με την εταιρεία, σύμφωνα με έγγραφα και πηγές που γνωρίζουν το θέμα.
Τον διαγωνισμό τρέχει και εποπτεύει το Ίδρυμα Optica, σκέλος της μη κερδοσκοπικής επαγγελματικής εταιρείας Optica, της οποίας η επιστημονική έρευνα για το φως και την οπτική στηρίζει τεχνολογίες που εφαρμόζονται στις επικοινωνίες, τη βιοϊατρική διαγνωστική και τα λέιζερ.
Το ίδρυμα «δεν απαιτείται να ονοματίσει την Huawei ως πηγή χρηματοδότησης ή χορηγό» του διαγωνισμού, ενώ «η ύπαρξη και το περιεχόμενο της παρούσας συμφωνίας και η σχέση μεταξύ των μερών θεωρούνται εμπιστευτικές πληροφορίες», αναφέρει μη δημόσιο έγγραφο που εξετάστηκε από Bloomberg.
Στην πρώτη γραμμή της διεθνούς έρευνας
Τα ευρήματα αποκαλύπτουν τη στρατηγική που χρησιμοποιεί η κινεζική εταιρεία για να παραμείνει στην πρώτη γραμμή χρηματοδότησης της διεθνούς έρευνας, παρά το σύνολο των περιορισμών που της επέβαλαν οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια ως απάντηση στις ανησυχίες ότι η τεχνολογία της θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από το Πεκίνο ως κατασκοπευτικό εργαλείο.
Οι υποψήφιοι και οι υπάλληλοι του πανεπιστημίου με τους οποίους επικοινώνησε το Bloomberg, καθώς και ένας από τους κριτές του διαγωνισμού, είπαν ότι δεν γνώριζαν τον ρόλο της Huawei στη χρηματοδότηση του προγράμματος. Ομάδα υποψηφίων που ρωτήθηκε από το Bloomberg απάντησε πως θεωρούσε ότι τα χρήματα προέρχονται από το ίδρυμα και όχι από ξένη οντότητα.
Εκπρόσωπος της Huawei είπε ότι η εταιρεία και το Ίδρυμα Optica δημιούργησαν τον διαγωνισμό για να υποστηρίξουν την παγκόσμια έρευνα και να προωθήσουν την ακαδημαϊκή επικοινωνία. Ο εκπρόσωπος είπε ότι το όνομα της Huawei κρατήθηκε απόρρητο για να μη θεωρείται ο διαγωνισμός ως προωθητικός, τονίζοντας ότι δεν υποκρύπτεται κακή πρόθεση.
Η Λιζ Ρόγκαν, διευθύνουσα σύμβουλος της Optica, δήλωσε ότι «είναι συνήθης πρακτική ορισμένοι δωρητές να προτιμούν να παραμένουν ανώνυμοι».
Πρόσθεσε ότι η δωρεά της Huawei είχε ελεγχθεί από εξωτερικούς νομικούς συμβούλους και πήρε την έγκριση του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος. «Είμαστε απόλυτα διαφανείς με τη χρηματοδότηση και υποστήριξη των προγραμμάτων», είπε.
Η μυστική προσπάθεια έρχεται σε αντίθεση με τις δημόσιες πρωτοβουλίες της Huawei σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Η Γαλλία και η Γερμανία, για παράδειγμα, φιλοξενούν επιστημονικούς κόμβους επωνύμως, παρά τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αποκλειστεί ο εξοπλισμός της εταιρείας από τα δίκτυα των κρατών μελών εξαιτίας κινδύνων ασφαλείας.
Δωρεές που ξεπερνούν κατά πολύ Google και Meta
Η ετήσια έκθεση του Optica Foundation για το 2023 περιλαμβάνει τη Huawei στους «δωρητές υψηλότατου επιπέδου», που έχουν δώσει περισσότερα από 1 εκατομμύριο δολάρια από την ίδρυση του οργανισμού, πριν από περισσότερες από δύο δεκαετίες. Οι αμερικανικοί τεχνολογικοί γίγαντες Google και Meta Platforms συγκαταλέγονται στη δεύτερη βαθμίδα χορηγών, έχοντας δώσει ποσά άνω των 200.000 δολ.
Η έκθεση δεν διευκρινίζει πότε έδωσε κάποιος χρήματα, πόσα ή για ποιο σκοπό.
Φοβούμενοι μήπως χάσουν χρηματοδότηση από ομοσπονδιακές πηγές, όπως το Πεντάγωνο και το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών, λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, πολλά πανεπιστήμια των ΗΠΑ έχουν ζητήσει από τους ερευνητές τα τελευταία χρόνια να διακόψουν τους δεσμούς τους με την Huawei. Οι σχολές έχουν επίσης ενισχύσει τις πολιτικές που απαιτούν από τους ακαδημαϊκούς να αποκαλύπτουν την ξένη χρηματοδότηση.
Η μυστική συμφωνία χρηματοδότησης του Ιδρύματος πιθανότατα δεν παραβιάζει τους κανονισμούς του Υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ που εμποδίζουν ανθρώπους και οργανισμούς να μοιράζονται τεχνολογία με την Huawei, δήλωσε ο Kevin Wolf, συνεργάτης της Akin που ειδικεύεται στους ελέγχους εξαγωγών.
Αυτό συμβαίνει επειδή τέτοιοι κανόνες δεν ισχύουν για τον τύπο έρευνας που ζητά ο ανταγωνισμός — την επιστήμη που υπηρετεί, εξήγησε. Ωστόσο, εάν η Huawei υπόκειτο σε κυρώσεις του Υπουργείου Οικονομικών, η δραστηριότητα πιθανότατα δεν θα ήταν νόμιμη, πρόσθεσε.
Ειδικοί σε θέματα ασφάλειας των ερευνών δήλωσαν εντούτοις ότι η έλλειψη διαφάνειας στη βάση της συμφωνίας παραβιάζει το πνεύμα των πολιτικών των πανεπιστημίων και των αμερικανικών υπηρεσιών χρηματοδότησης, που απαιτούν από τους ερευνητές να αποκαλύπτουν εάν λαμβάνουν ξένα χρήματα.
Είπαν επίσης ότι ορισμένες από τις προκύπτουσες έρευνες είναι πιθανό να έχουν και αμυντική και εμπορική σημασία. Τα θέματα που ξεχωρίζει το Optica Foundation περιλαμβάνουν «υποθαλάσσιες και διαστημικές λύσεις για το παγκόσμιο δίκτυο επικοινωνιών» και «οπτικούς αισθητήρες και ανιχνευτές υψηλής ευαισθησίας».
Ο Τζεφ Στοφ, ιδρυτής του μη κερδοσκοπικού Κέντρου Ερευνητικής Ασφάλειας & Ακεραιότητας, είπε ότι η χρηματοδότηση του διαγωνισμού θα μπορούσε να επιτρέψει στην Huawei να επηρεάσει «τα ερευνητικά έργα στα οποία θα ήθελε να έχει πρόσβαση, χωρίς να χρειάζεται να συνάψει απευθείας σύμβαση με ακαδημαϊκά ιδρύματα». Είπε ότι η εταιρεία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη συμφωνία για να προσλάβει ταλέντα, χρηματοδοτώντας αιτούντες και αποκτώντας πνευματική ιδιοκτησία από την έρευνά τους στο μέλλον.
Η Huawei έγινε μέλος του μητρικού οργανισμού Optica στα τέλη του 2021, σχεδιάζοντας να χρηματοδοτήσει τον διαγωνισμό σε βάθος δεκαετίας, σύμφωνα με τα μη δημόσια έγγραφα που εξέτασε το Bloomberg, κάτι που θα σήμαινε απονομή συνολικά 10 εκατομμυρίων δολαρίων με βάση τις προηγούμενες εκταμιεύσεις.
Το ίδρυμα δέχεται επί του παρόντος προτάσεις για τον κύκλο αιτήσεων του 2024, ο οποίος θα διαρκέσει έως τις 21 Μαΐου, με σχέδια να χορηγήσει 100.000 δολάρια σε καθέναν από τους 10 νικητές για τρίτη συνεχόμενη χρονιά.