Έντεκα ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Ιταλίας, πρόκειται να δεχθούν επίπληξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για υπερβολικές κρατικές δαπάνες, μόλις τεθούν σε ισχύ οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες φέτος.
Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, οι χώρες αυτές είχαν πέρυσι δημοσιονομικά ελλείμματα μεγαλύτερα από το όριο του 3% του ΑΕΠ που επιτρέπεται, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ. Η Επιτροπή θα αποφασίσει τον Ιούνιο εάν θα κινήσει τις λεγόμενες διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) σε κάθε περίπτωση. Οι χώρες της ευρωζώνης θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πρόστιμα εάν δεν διορθώσουν την πορεία τους, ενώ οι χώρες εκτός του ευρώ αντιμετωπίζουν κινδύνους από τη στάση των αγορών.
Σε Γαλλία, Ιταλία και Βέλγιο, των οποίων τα ελλείμματα υπερβαίνουν το 3% και δεν σχεδιάζουν να επιστρέψουν σε συμμόρφωση τα επόμενα χρόνια, είναι σχεδόν εγγυημένο ότι θα επιβληθούν κυρώσεις.
Οι δημοσιονομικοί κανόνες ανεστάλησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 και τώρα εφαρμόζονται εκ νέου μετά από αλλαγές, συμπεριλαμβανομένων ρητρών που παρέχουν περισσότερα περιθώρια για επενδύσεις στον τομέα της άμυνας.
Ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας και της Τσεχίας, υποστηρίζουν ότι το έλλειμμά τους θα επανέλθει στο 3% ή χαμηλότερα εντός του τρέχοντος έτους και δεν θα πρέπει να τιμωρηθούν για προσωρινή παράβαση.
«Μπορεί να υπάρχουν οριακές περιπτώσεις», δήλωσε στους Financial Times ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν για οικονομικές υποθέσεις. «Εάν υπάρχει χώρα της οποίας το υπερβολικό έλλειμμα είναι κοντά στο 3% αλλά είναι προσωρινό, μπορεί να αποφασίσουμε να μη χρησιμοποιήσουμε τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Ο προϋπολογισμός του 2024 μπορεί να μπει στο παιχνίδι».
Η Ρουμανία, που δεν είναι μέλος της ευρωζώνης, είναι επί του παρόντος η μόνη χώρα σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.
Η Πολωνία και η Ρουμανία, καθώς και η Σλοβακία, μέλος της ευρωζώνης, πιέζουν για εξαίρεση, με το σκεπτικό ότι οι στρατιωτικές δαπάνες που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τις έχουν ωθήσει πάνω από το όριο.
«Η Πολωνία έχει τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ, υψηλότερες και από τις ΗΠΑ. Αυτή είναι μια έκτακτη κατάσταση που πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την αξιολόγηση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος και οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ έχουν θεσπιστεί για αυτό», δήλωσε στους Financial Times ο Andrzej Domański, υπουργός Οικονομικών της Πολωνίας.
Η Πολωνία παρουσίασε έλλειμμα άνω του 5% το 2023 και δαπάνησε το 3,9% του ΑΕΠ της στην άμυνα το ίδιο έτος, που σημαίνει ότι το έλλειμμά της που δεν σχετίζεται με την άμυνα ήταν κάτω από το όριο του 3%.