Ριζικές αλλαγές στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα εισηγείται ο Ενρίκο Λέτα, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, με την έκθεση που παρουσίασε στους ηγέτες της ΕΕ σχετικά με το τι πρέπει να κάνει το μπλοκ των 27 εθνών για να συμβαδίσει με άλλες παγκόσμιες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας.
Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έχουν πληγεί σκληρά από τις συνέπειες της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η οποία εκτόξευσε τις τιμές της ενέργειας στα ύψη, ενώ αντιμετωπίζουν διπλή απειλή από τις μεγάλες κρατικές επιδοτήσεις στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Δεν είναι μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες που είναι σε θέση να το κάνουν (αυτό)», είπε ο Λέτα στους δημοσιογράφους σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη.
Τα στοιχεία για την ανάπτυξη της οικονομίας της ΕΕ και των ΗΠΑ καταδεικνύουν τη διαφορά. Το μπλοκ αναπτύχθηκε μόλις κατά 0,5% το 2023, σε σύγκριση με 2,5% στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στην έκθεσή του ο Λέτα υποστήριξε ότι η ενιαία αγορά που επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίων και ανθρώπων εντός της ΕΕ είναι πολύ μικρή.
Θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη και να περιλαμβάνει ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, χρηματοδότηση καθώς και την άμυνα, υποστήριξε. Επί του παρόντος, αυτές οι αγορές είναι κατακερματισμένες, με διαφορετικούς εθνικούς κανόνες που καθιστούν δύσκολη τη διεύρυνση.
Περίπου το 80% της στρατιωτικής υποστήριξης της ΕΕ προς την Ουκρανία πήγε σε μη Ευρωπαίους προμηθευτές, είπε ο Λέτα, υποστηρίζοντας ότι οι Βρυξέλλες έπρεπε να κάνουν περισσότερα για την παραγωγή όπλων και πυρομαχικών στην Ευρώπη.
Οι Βρυξέλλες φοβούνται ιδιαίτερα ότι θα μείνουν πίσω στις τεχνολογίες που απαιτούνται για το μέλλον, συμπεριλαμβανομένων των ηλιακών συλλεκτών, των μπαταριών, των ημιαγωγών και της τεχνητής νοημοσύνης.
Ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ λέει ότι θα απαιτούνται επιπλέον 620 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο για τη χρηματοδότηση των σχεδίων για καθαρή ενέργεια και ψηφιακή μετάβαση.
Σύμφωνα με τον Λέτα, η Ευρώπη θα χρειαστεί να κινητοποιήσει ιδιωτικά κεφάλαια, αλλά οι ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση σε μεγαλύτερα ποσά -συχνά αναγκάζονται να στραφούν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Ο Λέτα θέλει μια ένωση «αποταμίευσης και επενδύσεων», επισημαίνοντας πως φεύγουν ετησίως περισσότερα από 300 δισεκατομμύρια ευρώ από ευρωπαϊκές αποταμιεύσεις, για να επενδυθούν στην αμερικανική αγορά.
«Οι εταιρείες της ΕΕ υστερούν επί του παρόντος έναντι των παγκόσμιων ομολόγων τους, ιδιαίτερα εκείνων στις ΗΠΑ και την Κίνα. Αυτό το χάσμα έχει κρίσιμες επιπτώσεις για την καινοτομία, την παραγωγικότητα, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και, τελικά, την ασφάλεια της ΕΕ», προειδοποιεί η έκθεση.
«Η Ευρώπη δεν μπορεί και δεν πρέπει να εκχωρήσει τον ρόλο της ως ηγέτιδας της βιομηχανίας σε άλλους», ανέφερε.
Κρατική βοήθεια σε επίπεδο ΕΕ;
Μεταξύ των συστάσεων της έκθεσης περιλαμβάνεται ένας μηχανισμός συνεισφοράς σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση του βαθύτερου θυμού στο μπλοκ για τα διαφορετικά επίπεδα κρατικής βοήθειας, γράφει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ, η Γερμανία και η Γαλλία, δαπανούν σημαντικά υψηλότερα ποσά σε εθνικές επιδοτήσεις σε σύγκριση με τα άλλα 25 κράτη-μέλη.
Οι Βρυξέλλες χαλάρωσαν τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις το 2020 ως απάντηση στην πανδημία της Covid, και το έκαναν ξανά το 2023.