Η σκληροπυρηνική οργάνωση ISIS έχει αναλάβει την ευθύνη για τη χειρότερη επίθεση στη Ρωσία εδώ και περισσότερες από δύο δεκαετίες. Η αμερικανική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι ο ισχυρισμός είναι αξιόπιστος και ότι το ISIS «φέρει την αποκλειστική ευθύνη», αφού ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έδειξε προς την Ουκρανία, η οποία αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη.
Πιο συγκεκριμένα, Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν εστιάσει σε ένα παρακλάδι του ISIS γνωστό ως Ισλαμικό Κράτος Χορασάν ή ISIS-K. Τα όσα γνωρίζουμε καταγράφει το Bloomberg
Τι είναι το ISIS-K;
Το ISIS-K είναι ένα περιφερειακό παρακλάδι της ευρύτερης οργάνωσης του ISIS, που έχει ταξινομηθεί ως τρομοκρατική ομάδα από μεγάλο μέρος του κόσμου. Το όνομά του προέρχεται από τον αρχαίο όρο για το μέρος του κόσμου όπου δραστηριοποιείται: κυρίως το Αφγανιστάν, αλλά και περιοχές στα σύγχρονα Πακιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν και Ιράν, σύμφωνα με το Center for Strategic and International Studies, ένα think tank με έδρα την Ουάσιγκτον.
«Είναι όλα μέρος μιας περιοχής που αποκαλούν με αυτό το όνομα, στην οποία έχουν υποστηρικτές, και από την οποία εξαπολύουν επιθέσεις», λέει ο Γκρεγκ Μπάρτον, καθηγητής παγκόσμιας ισλαμικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Deakin της Μελβούρνης.
Το ISIS-K δημιουργήθηκε το 2015 και αρχικά επικεντρώθηκε στην προσπάθεια ελέγχου περιοχών εντός της ζώνης. Ωστόσο, αφού υπέστη σημαντικές εδαφικές απώλειες το 2019, η ομάδα στράφηκε σε επιθέσεις υψηλού προφίλ ενάντια σε ομάδες που αντιλαμβάνεται ως εχθρούς της, σύμφωνα με εκτίμηση της αυστραλιανής κυβέρνησης.
Από την αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν το 2021, το ISIS-K έχει αυξήσει την ισχύ του και έχει γίνει μια «ανθεκτική ομάδα», λέει ο Μπάρτον. Έχει επανειλημμένα συγκρουστεί με την κυβέρνηση των Ταλιμπάν εκεί. Το Εθνικό Αντιτρομοκρατικό Κέντρο των ΗΠΑ εκτιμά ότι τα μέλη του ήταν περίπου 2.000 έως το 2022.
Τι θέλει το ISIS-K;
Η ευρύτερη ομάδα του ISIS στοχεύει να ιδρύσει ένα ισλαμικό χαλιφάτο που επιβάλλει αυστηρό θρησκευτικό νόμο. Το πέτυχε για λίγο σε περιοχές του Ιράκ και της Συρίας την περασμένη δεκαετία, πριν εκδιωχθεί από έναν συνασπισμό δυνάμεων.
Τον ίδιο στόχο συμμερίζεται και το ISIS-K, λένε οι ειδικοί. Σύμφωνα με το Διεθνές Κέντρο για την Αντιμετώπιση της Τρομοκρατίας (ICCT), οι φιλοδοξίες της ομάδας δεν περιορίζονται στην περιοχή Χορασάν από την οποία πήρε το όνομά της.
Ποιες επιθέσεις έχει πραγματοποιήσει στο παρελθόν το ISIS-K;
Το Εθνικό Αντιτρομοκρατικό Κέντρο των ΗΠΑ περιγράφει το ISIS-K ως «ένα από τα πιο φονικά παρακλάδια του ISIS», λέγοντας ότι οι μαχητές του έχουν σκοτώσει ή τραυματίσει χιλιάδες ανθρώπους στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν.
Το ISIS-K πιστεύεται ότι βρίσκεται πίσω από τις φονικές βομβιστικές επιθέσεις στο Ιράν στις 3 Ιανουαρίου, με θύματα σχεδόν 100 ανθρώπους, καθώς και μια επίθεση στο διεθνές αεροδρόμιο Hamid Karzai στην Καμπούλ τον Αύγουστο του 2021 κατά την αποχώρηση των ΗΠΑ. Στην τελευταία επίθεση σκοτώθηκαν τουλάχιστον 183 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων 13 αμερικανών στρατιωτικών.
Εκτιμάται ότι έχει σχεδιάσει 21 συνωμοσίες ή επιθέσεις τον περασμένο χρόνο σε εννέα χώρες — σε σύγκριση με οκτώ τους προηγούμενους 12 μήνες και μόλις τρεις μεταξύ 2018 και Μαρτίου 2022.
Αφού πολέμησαν ο ένας τον άλλον για δύο δεκαετίες, οι Ταλιμπάν και οι ΗΠΑ βρέθηκαν πρόσφατα ευθυγραμμισμένοι ενάντια στο ISIS-K. Και οι δύο θέλουν να αποτρέψουν να μετατραπεί το Αφγανιστάν σε έδρα από την οποία θα σχεδιάζονται επιθέσεις σε όλο τον κόσμο, ακόμα κι αν στην πράξη υπάρχει μικρή συνεργασία .
Οι Ταλιμπάν και το ISIS-K είναι και οι δύο υποστηρικτές του αυστηρού νόμου της Σαρία — αλλά είναι επίσης εχθροί, και έχουν συγκρουστεί συχνά από τότε που το ISIS διεύρυνε τις εδαφικές του φιλοδοξίες για να συμπεριλάβει το Αφγανιστάν.
Γιατί το ISIS-K να στοχεύει τη Ρωσία;
Ένα από τα λίγα κοινά πράγματα που έχουν οι ΗΠΑ και η Ρωσία αυτή τη στιγμή είναι ότι το ISIS τους έχει αναγνωρίσει και τους δύο ως σημαντικούς στόχους, έγραψε ο ερευνητής Lucas Webber στο Jamestown Foundation’s Terrorism Monitor τον Ιανουάριο του 2022.
Το ISIS και άλλες σουνιτικές μουσουλμανικές τζιχαντιστικές ομάδες είναι εχθρικές προς τη Ρωσία για λόγους που περιλαμβάνουν την υποστήριξη της Μόσχας στο καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία, το οποίο πολέμησε ενάντια στους σουνίτες αντάρτες, τη συμμαχία της με το σιιτικό Ιράν και την καταστολή των αυτονομιστών στην Τσετσενία, μια κατά κύριο λόγο μουσουλμανική περιοχή της Ρωσίας.
Ο Barton του Πανεπιστημίου Deakin αναφέρει «χρόνια πικρίας» προς τη Ρωσία από την πλευρά των μουσουλμάνων σε όλη την Κεντρική Ασία. Λέει επίσης ότι τα τελευταία χρόνια το ISIS-K φαίνεται να αναζήτησε ευκαιρίες για μεγαλύτερες επιθέσεις, ώστε να βελτιώσει το προφίλ του και να προσελκύσει νέους οπαδούς.