Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια σειρά στοχευμένων δράσεων για την τόνωση της βιοτεχνολογίας και της βιοπαραγωγής στην ΕΕ. Η ανακοίνωση για την οικοδόμηση του μέλλοντος με τη φύση προσδιορίζει τις προκλήσεις και τα εμπόδια και προτείνει την αντιμετώπισή τους, σύμφωνα με την ανακοίνωση για τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.
Η πρόοδος στις βιοεπιστήμες, με την υποστήριξη της ψηφιοποίησης και της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), και οι δυνατότητες λύσεων που βασίζονται στη βιολογία για την επίλυση κοινωνικών ζητημάτων, την ανάδειξη της βιοτεχνολογίας και της βιολογίας σε έναν από τους πλέον ελπιδοφόρους τεχνολογικούς τομείς του τρέχοντος αιώνα, μπορούν να βοηθήσουν την ΕΕ να εκσυγχρονίσει τους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας, της ενέργειας, των τροφίμων και των ζωοτροφών και της βιομηχανίας της. Επιπλέον, οι τεχνολογίες αυτές μπορούν να συμβάλουν σε μια πιο ανταγωνιστική και ανθεκτική ΕΕ, η οποία παρέχει καλύτερη υγειονομική περίθαλψη στους πολίτες της και επιτυγχάνει την πράσινη και την ψηφιακή της μετάβαση.
Αξιοποίηση των οφελών του τομέα της βιοτεχνολογίας και της βιοπαραγωγής
Ο τομέας της βιοτεχνολογίας και της βιοπαραγωγής της ΕΕ αντιμετωπίζει διάφορες προκλήσεις: μεταφορά έρευνας και τεχνολογίας στην αγορά, κανονιστική πολυπλοκότητα, πρόσβαση σε χρηματοδότηση, δεξιότητες, εμπόδια στην αξιακή αλυσίδα, διανοητική ιδιοκτησία, δημόσια αποδοχή και οικονομική ασφάλεια.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Κομισιόν προτείνει μια σειρά δράσεων:
- Μόχλευση της έρευνας και τόνωση της καινοτομίας: Για να συμβάλει στον εντοπισμό των κινητήριων δυνάμεων και των σημείων συμφόρησης της καινοτομίας και της υιοθέτησης της τεχνολογίας, η Επιτροπή δρομολόγησε μελέτη για να διερευνήσει τη θέση της ΕΕ σε σύγκριση με άλλους παγκόσμιους ηγέτες στην αναδυόμενη παραγωγή βιοτεχνολογίας και τη μεταφορά στη βιομηχανία βιοτεχνολογίας. Για να διευκολυνθεί η παραγωγικότερη χρήση των ερευνητικών υποδομών, η Επιτροπή θα διερευνήσει τρόπους για την επιτάχυνση της ανάπτυξης και της χρήσης του επιταχυντή βιομηχανικής βιοτεχνολογίας και συνθετικής βιολογίας (EU IBISBA) ως αξιόπιστου ψηφιακού αποθετηρίου και δικτύου υπηρεσιών για τον τομέα.
- Τόνωση της ζήτησης στην αγορά: Για να επιτύχουν στην αγορά, τα προϊόντα βιολογικής προέλευσης πρέπει να αποδείξουν τον χαμηλότερο περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο σε σύγκριση, για παράδειγμα, με τα πετροχημικά προϊόντα. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει την αξιολόγηση των προϊόντων ορυκτής προέλευσης και των προϊόντων βιολογικής προέλευσης για να διασφαλίσει την ισοδυναμία της επεξεργασίας και να ενσωματώσει μεθοδολογίες για την αποθήκευση άνθρακα σε δομικά υλικά. Για να επιταχυνθεί η υποκατάσταση των ορυκτών πρώτων υλών και να τονωθεί η ζήτηση και η διείσδυση των βιοπροϊόντων στην αγορά, η Επιτροπή θα διενεργήσει εμπεριστατωμένη εκτίμηση επιπτώσεων σχετικά με τη σκοπιμότητα των απαιτήσεων περιεχομένου βιολογικής προέλευσης σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων και στις δημόσιες συμβάσεις. Επιπλέον, η Επιτροπή θα διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο τα βιοπαρασκευαζόμενα μη εδώδιμα προϊόντα θα μπορούσαν να παρουσιαστούν καλύτερα μέσω της επισήμανσης των προϊόντων βιολογικής προέλευσης.
- Εξορθολογισμός των ρυθμιστικών οδών: Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τον τρόπο με τον οποίο η νομοθεσία της ΕΕ και η εφαρμογή της θα μπορούσαν να εξορθολογιστούν περαιτέρω ώστε να μειωθεί τυχόν κατακερματισμός, να διερευνηθεί το ενδεχόμενο απλούστευσης και να μειωθεί ο χρόνος για την εμπορία καινοτομιών στον τομέα της βιοτεχνολογίας· καθώς και κανονιστικά εμπόδια που ανακύπτουν σε εθνικό ή άλλο επίπεδο διακυβέρνησης, τα οποία εμποδίζουν μια αποτελεσματική ενιαία αγορά. Η μελέτη θα θέσει τα θεμέλια για έναν πιθανό νόμο της ΕΕ για τη βιοτεχνολογία. Η Επιτροπή θα εργαστεί επίσης για τη δημιουργία ενός κόμβου βιοτεχνολογίας της ΕΕ, ενός επιχειρησιακού εργαλείου για τις εταιρείες βιοτεχνολογίας με σκοπό την πλοήγηση μέσω του κανονιστικού πλαισίου και τον προσδιορισμό στήριξης για την επέκταση, έως το τέλος του 2024. Η Επιτροπή θα προωθήσει περαιτέρω τη δημιουργία ρυθμιστικών δοκιμαστηρίων που θα επιτρέπουν τη δοκιμή καινοτόμων λύσεων σε ελεγχόμενο περιβάλλον για περιορισμένο χρονικό διάστημα υπό την εποπτεία των ρυθμιστικών αρχών, ως τρόπο ταχείας διοχέτευσης περισσότερων από αυτές στην αγορά.
- Προώθηση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων: Η ΕΕ διαθέτει ευρύ φάσμα χρηματοδοτικών μέσων για τη στήριξη της βιοτεχνολογίας και της βιοπαραγωγής, όπως το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», συμπεριλαμβανομένης της κοινής επιχείρησης «Μια Ευρώπη που βασίζεται στην κυκλική βιοοικονομία» (ΚΕ CBE) και της κοινής επιχείρησης «Πρωτοβουλία για την καινοτομία στην υγεία» (ΚΕ ΠΚΥ)· EU4Health· το Ταμείο Καινοτομίας· και τώρα και η Πλατφόρμα Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP). Για την ανάπτυξη και την κλιμάκωση καινοτομιών με δυνατότητα δημιουργίας νέων αγορών, η Επιτροπή θα υποστηρίξει τη συμπερίληψη ειδικών προκλήσεων για τη βιοτεχνολογία και τη βιοπαραγωγή στο πρόγραμμα εργασίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας (ΕΣΚ) για το 2025. Σύμφωνα με την πρόσφατη δήλωση της Ευρωομάδας για την Ένωση Κεφαλαιαγορών, η Επιτροπή θα δρομολογήσει μελέτη έως το τέλος του 2024 για τον εντοπισμό των εμποδίων και των τρόπων στήριξης της ενοποίησης των επενδυτικών κεφαλαίων, των χρηματιστηρίων και των μετασυναλλακτικών υποδομών, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη της αναγκαίας κλίμακας, να ενισχυθεί η βάση γνώσεων, να δημιουργηθούν βαθύτερες δεξαμενές ρευστότητας και να μειωθεί το κόστος χρηματοδότησης για τις εταιρείες υψηλής ανάπτυξης.
- Ενίσχυση των δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη βιοτεχνολογία: Οι μεγάλης κλίμακας και περιφερειακές συμπράξεις δεξιοτήτων μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην παροχή ευκαιριών αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης στη βιοτεχνολογία και τη βιοπαραγωγή. Θα μπορούσε να διερευνηθεί μια ειδική μεγάλης κλίμακας σύμπραξη για τη βιοτεχνολογία και τη βιοπαραγωγή, η οποία μπορεί να συγχρηματοδοτηθεί μέσω της δραστηριότητας «Προσχέδιο συμμαχιών» του προγράμματος Erasmus +. Ο αυξανόμενος αριθμός δυναμικών συμμαχιών ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και συμπράξεων και συμμαχιών Erasmus + για την καινοτομία μπορούν επίσης να ενισχύσουν την ανάπτυξη των δεξιοτήτων που απαιτούνται από τον τομέα της βιοτεχνολογίας.
- Εκπόνηση και επικαιροποίηση προτύπων: Η Επιτροπή θα συνεχίσει να ενθαρρύνει την εκπόνηση και την επικαιροποίηση ευρωπαϊκών προτύπων για τη βιοτεχνολογία και τη βιοπαραγωγή, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση στην αγορά και η καινοτομία.
- Στήριξη της συνεργασίας και των συνεργειών: Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη τεχνολογιών που σχετίζονται με τις βιοτεχνολογικές διαδικασίες και τη βιοπαραγωγή σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ μέσω σχετικών περιφερειακών κοιλάδων καινοτομίας.
- Προώθηση της δέσμευσης και της διεθνούς συνεργασίας: Η Επιτροπή θα διερευνήσει τη δυνατότητα δρομολόγησης διεθνών εταιρικών σχέσεων στον τομέα της βιοτεχνολογίας και της βιοπαραγωγής με βασικούς διεθνείς εταίρους, όπως οι ΗΠΑ, η Ινδία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, με σκοπό τη συνεργασία στον τομέα της έρευνας και της μεταφοράς τεχνολογίας και τη διερεύνηση δυνατοτήτων στρατηγικής συνεργασίας σε ρυθμιστικά θέματα και θέματα που σχετίζονται με την πρόσβαση στην αγορά. Μέσω της Global Gateway και σύμφωνα με τη στρατηγική της για την παγκόσμια υγεία, η Επιτροπή θα προωθήσει τις υφιστάμενες εταιρικές σχέσεις με την Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική για την παραγωγή προϊόντων υγείας με στόχο τη διαφοροποίηση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, την αντιμετώπιση των ελλείψεων κρίσιμων προϊόντων υγείας και τη μείωση της παγκόσμιας επιβάρυνσης από ασθένειες.
- Χρήση ΤΝ και γενετικής ΤΝ: η Επιτροπή θα στηρίξει διαρθρωμένες ανταλλαγές με τα ενδιαφερόμενα μέρη για την επιτάχυνση της υιοθέτησης της ΤΝ, και ιδίως της γενικής ΤΝ, στη βιοτεχνολογία και τη βιοπαραγωγή (στο πλαίσιο της GenAI4EU). Η Επιτροπή θα αυξήσει επίσης την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη διευκόλυνση της πρόσβασης στους υπερυπολογιστές της EuroHPC για νεοφυείς επιχειρήσεις ΤΝ και την κοινότητα επιστήμης και καινοτομίας, κατά τη διάρκεια του 2024.
- Επανεξέταση της στρατηγικής για τη βιοοικονομία: Η Επιτροπή θα επανεξετάσει τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοοικονομία έως το τέλος του 2025. Η επανεξέταση θα λάβει υπόψη τις τρέχουσες κοινωνικές, δημογραφικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις, ενισχύοντας τη βιομηχανική διάσταση της βιοοικονομίας και τους δεσμούς της με τη βιοτεχνολογία και τη βιοτεχνολογία, ώστε να συμβάλει σε μια ισχυρότερη οικονομία της ΕΕ.