Περίπου 20.400 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε τροχαία ατυχήματα στην ΕΕ το 2023, ποσοστό που δείχνει μικρή μείωση 1% σε σύγκριση με το 2022, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία σχετικά που δημοσίευσε η Κομισιόν. Παρά τη σχετική πρόοδο από το έτος αναφοράς 2019, λίγα κράτη μέλη συγκλίνουν προς τον στόχο ΕΕ και ΟΗΕ για μείωση του σχετικού αριθμού θανάτων στο μισό έως το 2030.
Αντιφατική εικόνα μεταξύ των κρατών μελών
Αν και το 2023 σημειώθηκαν 2.360 λιγότεροι θάνατοι (-10 %) από τροχαία σε σύγκριση με το 2019, σε αρκετά κράτη μέλη έχει περιοριστεί η πτωτική τάση.
Από το 2019 ο αριθμός των θανάτων από τροχαία ατυχήματα έχει μειωθεί ελάχιστα στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, ενώ έχει αυξηθεί στην Ιρλανδία, τη Λετονία, τις Κάτω Χώρες, τη Σλοβακία και τη Σουηδία. Αντιθέτως, κατά την τελευταία τετραετία, το Βέλγιο, η Τσεχία, η Δανία, η Ουγγαρία και η Πολωνία οδεύουν προς την επίτευξη του στόχου μείωσης των θανάτων και των σοβαρών τραυματισμών από τροχαία ατυχήματα κατά 50% έως το 2030.
Η συνολική κατάταξη των ποσοστών θανάτων των χωρών δεν έχει αλλάξει σημαντικά. Οι ασφαλέστεροι δρόμοι εξακολουθούν να βρίσκονται στη Σουηδία (22 θάνατοι ανά ένα εκατομμύριο κατοίκους) και στη Δανία (27/εκατομμύριο). Η Βουλγαρία (82/εκατομμύριο) και η Ρουμανία (81/εκατομμύριο) ανέφεραν τα υψηλότερα ποσοστά θανάτων το 2023. Ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 46 θάνατοι από τροχαία ατυχήματα ανά εκατομμύριο κατοίκων.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Τα διαθέσιμα στοιχεία σε επίπεδο ΕΕ για το 2022 (δεν είναι ακόμη διαθέσιμα λεπτομερή στοιχεία για το 2023) δείχνουν ότι το 52% των θανάτων από τροχαία ατυχήματα σημειώθηκαν σε επαρχιακούς δρόμους, έναντι 38% σε αστικές περιοχές και 9% σε αυτοκινητόδρομους.
Η τάση του αριθμού των ποδηλατών που σκοτώνονται στους δρόμους της ΕΕ προκαλεί σοβαρή ανησυχία: το 2000 σκοτώθηκαν περισσότεροι από 2.022 ποδηλάτες. Πρόκειται για τη μόνη κύρια ομάδα χρηστών του οδικού δικτύου που δεν σημειώνει αξιόλογη μείωση θανάτων την τελευταία δεκαετία, ιδίως λόγω της συνεχιζόμενης έλλειψης κατάλληλων υποδομών και της μη ασφαλούς συμπεριφοράς των χρηστών του οδικού δικτύου, που συμπεριλαμβάνει την υπερβολική ταχύτητα, τη διάσπαση της προσοχής και την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και ναρκωτικών.
Οι άνδρες ευθύνονταν για τρεις στους τέσσερις θανάτους από τροχαία ατυχήματα (77%). Τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς αντιπροσώπευαν το 29% του συνόλου των θανάτων από τροχαία ατυχήματα, ενώ αντιπροσωπεύουν το 21% του πληθυσμού. Ομοίως, οι νέοι ηλικίας 18-24 ετών αντιπροσώπευαν το 12% των θανάτων από τροχαία ατυχήματα, αλλά το 7% του πληθυσμού.
Οι επιβάτες αυτοκινήτων (οδηγοί και επιβάτες) αντιπροσώπευαν το 45% του συνόλου των θανάτων, ενώ οι πεζοί αντιπροσώπευαν το 18%, οι χρήστες μηχανοκίνητων δίκυκλων (μοτοσικλέτες και μοτοποδήλατα) το 19% και οι ποδηλάτες το 10%. Τα μοτίβα αλλάζουν σημαντικά ανάλογα με την ηλικία. Μεταξύ των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω, οι πεζοί αντιπροσωπεύουν το 29% των θανάτων και οι ποδηλάτες το 17 %.
Στις αστικές περιοχές, οι ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου (πεζοί, ποδηλάτες και χρήστες μηχανοκίνητων δικύκλων) αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 70% των συνολικών θανάτων. Οι θάνατοι των χρηστών αστικών οδών σημειώνονται ως επί το πλείστον όταν μια σύγκρουση αφορά αυτοκίνητα και φορτηγά, υπογραμμίζοντας την ανάγκη βελτίωσης της προστασίας ακριβώς των ευάλωτων χρηστών του οδικού δικτύου.
Τον Μάρτιο του 2023, η Επιτροπή υπέβαλε δέσμη προτάσεων για την αντιμετώπιση της οδικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων επικαιροποιημένων απαιτήσεων για τις άδειες οδήγησης και καλύτερης διασυνοριακής επιβολής των κανόνων οδικής κυκλοφορίας.
Σρο πλαίσιο της στρατηγικής για την οδική ασφάλεια και τη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η ασφάλεια αποτελεί προϋπόθεση για την ενθάρρυνση του ποδηλάτου και επιχειρεί την εκπόνηση κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις απαιτήσεις ποιότητας όσον αφορά τους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου, συμπεριλαμβανομένων των ποδηλατών.