Τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξακολουθούν να μην κάνουν αρκετά ώστε να εμποδίσουν τη Ρωσία από την απόκτηση τεχνολογιών που τελούν υπό κυρώσεις καθώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε οπλικά συστήματα στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία, αναφέρουν αξιωματούχοι που επικαλείται το Bloomberg υπό τον όρο ανωνυμίας.
Απαγορευμένα ευαίσθητα αγαθά ύψους δεκάδων εκατ. ευρώ συνεχίζουν να προέρχονται από την ίδια την Ενωση, παρά τους πολλαπλούς γύρους κυρώσεων, είπε ένας από τους αξιωματούχους, βάσει εσωτερικών εκτιμήσεων για τις εμπορικές ροές.
Σχεδόν το ένα τέταρτο των 450 εκατ. ευρώ σε λεγόμενα είδη υψηλής προτεραιότητας που έφτασαν στη Ρωσία από την ΕΕ τους πρώτους εννέα μήνες του περασμένου έτους απεστάλησαν απευθείας από την Ευρώπη. Η Ρωσία εισήγαγε τα υπόλοιπα κυρίως μέσω τρίτων χωρών, σύμφωνα με τον αξιωματούχο.
Η Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σερβία και η Κίνα ήταν μεταξύ των χωρών που εμπλέκονται στο εμπόριο που παρακάμπτει τις κυρώσεις, καθώς και κράτη γειτονικά με τη Ρωσία, όπως το Ουζμπεκιστάν, το Καζακστάν, η Κιργιζία και η Αρμενία. Ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι το άμεσο επίσημο εμπόριο της ΕΕ με τη Ρωσία σε ευαίσθητα αγαθά κατέρρευσε μετά την έναρξη του πολέμου, εντούτοις αυξήθηκαν οι εξαγωγές αυτών των αγαθών από το μπλοκ σε τρίτες χώρες, καλύπτοντας πλήρως το κενό.
Οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν απάντησαν αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.
Η ΕΕ και οι σύμμαχοί της έχουν επικεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών επιβολής κυρώσεων σ' έναν κατάλογο ειδών «υψηλής προτεραιότητας» τους τελευταίους μήνες: κυρίως σε ηλεκτρονικά εξαρτήματα και προηγμένες τεχνολογίες όπως ημιαγωγούς, που έχουν βρεθεί σε πυραύλους και άλλα στρατιωτικά συστήματα που χρησιμοποιούνται από τη Ρωσία εναντίον της Ουκρανίας.
Οι ενέργειες της ΕΕ για την επιβολή κυρώσεων περιλαμβάνουν περιορισμούς στις εξαγωγές σε εταιρείες τρίτων χωρών, καθώς και διπλωματική προσέγγιση σ' αυτές τις χώρες προκειμένου να περιορίσουν τις επανεξαγωγές στη Ρωσία. Η ΕΕ έχει επίσης αναλάβει εξουσίες που θα της επέτρεπαν να απαγορεύσει εκτάκτως τις εξαγωγές αγαθών υπό κυρώσεις, αν και ορισμένα κράτη μέλη έχουν αντιρρήσεις στη χρήση αυτού του εργαλείου.
Η Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου ανέφερε ότι η Ρωσία εισήγαγε πολεμικά αγαθά αξίας 8,77 δισ. δολ. μεταξύ Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2023.
Το μεγαλύτερο μέρος των εν λόγω εμπορικών συναλλαγών πραγματοποιείται μέσω δικτύων χιλιάδων μικρών εταιρειών εκτός ΕΕ – με τη συντριπτική πλειοψηφία να εδρεύει στην Κίνα – και συχνά μέσω πολλών ενδιάμεσων σταθμών.
Οι αποστολές είναι δύσκολο να εντοπιστούν, καθώς περιλαμβάνουν αλυσίδες πολλών προμηθευτών, μεταπωλητές και ανάμειξη με παλαιότερα αποθέματα.
Ωστόσο, η εσωτερική αξιολόγηση της ΕΕ υποδηλώνει ότι ένα μέρος του εμπορίου προέρχεται από το μπλοκ. Τα κράτη μέλη —που είναι υπεύθυνα για την επιβολή κυρώσεων— και οι εταιρείες, εν γνώσει ή εν αγνοία τους, κάνουν πολύ λίγα για να το σταματήσουν, ανέφεραν οι αξιωματούχοι.
Τα στοιχεία υποδηλώνουν επίσης ότι θυγατρικές και υπεργολάβοι ορισμένων ευρωπαϊκών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό παρήγαγαν είδη υπό κυρώσεις και τα εξήγαγαν στη Ρωσία μέσω μεσαζόντων σε τρίτες χώρες, σύμφωνα με αξιωματούχο.
Οι μεγάλοι κατασκευαστές έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι τηρούν όλους τους κανόνες κυρώσεων και δεν πραγματοποιούν εξαγωγές στη Ρωσία.
Οι κανόνες της ΕΕ επιτρέπουν ορισμένες εξαιρέσεις για την εξαγωγή των λεγόμενων αγαθών διπλής χρήσης –ειδών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για στρατιωτικούς όσο και για πολιτικούς σκοπούς– για λόγους όπως ανθρωπιστικές ανάγκες, έκτακτες ανάγκες υγείας, φυσικές καταστροφές και ιατρική χρήση.
Μεταξύ της εισβολής της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022 και του περασμένου Δεκεμβρίου, άδειες άνω των 560 εκατ. ευρώ χορηγήθηκαν από δώδεκα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, είπε ο αξιωματούχος. Την ίδια περίοδο, απορρίφθηκαν αιτήματα άνω των 2 δισ. ευρώ.