Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε συμφωνία με την Τουρκία για μια επιχορήγηση ύψους 400 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ), με την οποία θα χρηματοδοτηθούν εργασίες αποκατάστασης των ζημιών που προκάλεσαν οι καταστροφικοί σεισμοί που έπληξαν τη χώρα στις αρχές του 2023.
Η συμφωνία υπεγράφη στις Βρυξέλλες, μεταξύ της Επιτρόπου Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων κ. Ελίζα Φερέιρα και του κ. Μεχμέτ Κεμάλ Μποζάι, Υφυπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη χρηματοδοτική συνεισφορά που έχει χορηγηθεί σε υποψήφια χώρα στο πλαίσιο του ΤΑΕΕ από την ίδρυσή του το 2002 και αποτελεί μέρος της στήριξης ύψους 1 δισ. ευρώ που ανακοίνωσε η ΕΕ για την Τουρκία τον Μάρτιο του 2023 στη διεθνή διάσκεψη δωρητών, αναφέρει ανακοίνωση της Κομισιόν. Η διάσκεψη, η οποία είχε συνδιοργανωθεί από την Επιτροπή και τη σουηδική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, συνέβαλε στην ανάληψη δεσμεύσεων συνολικού ύψους 7 δισ. ευρώ για τους σεισμόπληκτους στην Τουρκία και τη Συρία.
Η σημερινή επιχορήγηση συνολικού ύψους 400 εκατ. ευρώ αποτελεί μέρος μιας δέσμης μέτρων του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ που εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 23 Αυγούστου 2023 και θα στηρίξει περαιτέρω την Τουρκία μετά τους σεισμούς.
Οι τουρκικές αρχές προτίθενται να χρησιμοποιήσουν τη βοήθεια για:
- Αποκατάσταση υποδομών υγείας, εκπαίδευσης και διαχείρισης των υδάτων και των λυμάτων·
- ·Παροχή προσωρινής στέγασης για την κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού· και
- Εφαρμογή μέτρων για την προστασία της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας.
Η Επιτροπή θα εκταμιεύσει τη βοήθεια του ΤΑΕΕ προς την Τουρκία ύψους 400 εκατ. ευρώ σε μία δόση. Από την ημέρα πληρωμής, η Τουρκία θα έχει προθεσμία 18 μηνών για να χρησιμοποιήσει τα κονδύλια, ενώ πρέπει να υποβάλει και έκθεση υλοποίησης 6 μήνες μετά το πέρας αυτής της περιόδου.
Ιστορικό
Το ΤΑΕΕ είναι ένα από τα κύρια μέσα της ΕΕ για ανασυγκρότηση έπειτα από καταστροφές και αποτελεί απτό δείγμα της αλληλεγγύης της ΕΕ. Βοηθά τα κράτη μέλη και τις υπό ένταξη χώρες να αντιμετωπίσουν το οικονομικό βάρος που προκαλείται από μεγάλες φυσικές καταστροφές. Από τον Απρίλιο του 2020, στο πλαίσιο των προσπαθειών της ΕΕ για την καταπολέμηση της πανδημίας του κορονοϊού, το πεδίο εφαρμογής του ΤΑΕΕ έχει επεκταθεί ώστε να καλύπτει σοβαρές καταστάσεις έκτακτων αναγκών δημόσιας υγείας.
Από το 2002, το ΤΑΕΕ έχει κινητοποιήσει πάνω από 8,2 δισ. ευρώ για παρεμβάσεις σε 129 καταστροφές (109 φυσικές καταστροφές και 20 καταστάσεις έκτακτων υγειονομικών αναγκών) σε 24 κράτη μέλη (συν το Ηνωμένο Βασίλειο) και σε 3 υπό ένταξη χώρες (Αλβανία, Μαυροβούνιο και Σερβία).
Στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την ενδιάμεση επανεξέταση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε την 1η Φεβρουαρίου 2024 να αυξήσει κατά 1,5 δισ. ευρώ το Αποθεματικό Αλληλεγγύης και Επείγουσας Βοήθειας για την περίοδο 2024-2027, ποσό το οποίο μοιράζεται το ΤΑΕΕ μαζί με το Αποθεματικό Επείγουσας Βοήθειας.
Οι δύο καταστροφικοί σεισμοί που σημειώθηκαν στην Τουρκία στις 6 και 20 Φεβρουαρίου 2023 έπληξαν τα μέσα βιοπορισμού 16 εκατομμυρίων ανθρώπων και προκάλεσαν εκτεταμένες ζημίες σε σπίτια, στις υποδομές και στις υπερκατασκευές. Μετά την ενεργοποίηση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ, 21 κράτη μέλη της ΕΕ μαζί με την Αλβανία, το Μαυροβούνιο, τη Νορβηγία και τη Σερβία προσέφεραν ομάδες έρευνας και διάσωσης ή βοήθεια, σε συντονισμό με το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΕΕ και τις τουρκικές αρχές. Πρόσθετη στήριξη παρασχέθηκε και σε διμερές επίπεδο.
Στο πλαίσιο διεθνούς διάσκεψης δωρητών τον Μάρτιο του 2023, η ΕΕ δεσμεύτηκε να διαθέσει 1 δισ. ευρώ για την Τουρκία και μέχρι σήμερα έχει κινητοποιηθεί σχεδόν ολόκληρο το ποσό:
- Για να αντιμετωπιστούν οι άμεσες επιπτώσεις των σεισμών, η ΕΕ κινητοποίησε 78,2 εκατ. ευρώ από την ανθρωπιστική χρηματοδότηση της ΕΕ για την Τουρκία. Η Επιτροπή διέθεσε επιπλέον 66,8 εκατ. ευρώ σε κονδύλια συνεργασίας (από τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας ΙΙ – ΜΠΒ ΙΙ) για την υγεία και την προστασία των ευάλωτων ατόμων (ιδίως των γυναικών και των παιδιών) και των σχετικών με αυτές τις ομάδες δράσεων, καθώς και για την ανάκαμψη του γεωργικού τομέα και την αποκατάσταση των δημοτικών υποδομών και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
- Σε στενή διαβούλευση με τις τουρκικές αρχές, η Επιτροπή εκπόνησε δέσμη μέτρων ύψους 355,6 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής στις πληγείσες περιοχές, μέσω της αποκατάστασης υποδομών και της παροχής κοινωνικοοικονομικής στήριξης.
- Η Επιτροπή έχει διαθέσει 35 εκατ. ευρώ σε εγγυήσεις για τη στήριξη δανείου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) προς όφελος των δήμων. Η χρηματοδότηση αυτή θα στηρίξει την αποκατάσταση, την κατασκευή και την επέκταση των δικτύων πόσιμου νερού, αποχέτευσης και ομβρίων υδάτων, καθώς και των σταθμών επεξεργασίας λυμάτων. Θα στηρίξει επίσης την αγορά και εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων, μηχανημάτων και εξοπλισμού για τις υπηρεσίες ύδρευσης.
- Μετά την έγκριση του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την κινητοποίηση βοήθειας από το ΤΑΕΕ, η Επιτροπή χορήγησε πρόσθετη βοήθεια ύψους 400 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ. Τα κονδύλια αυτά θα χρησιμοποιηθούν για την ανασυγκρότηση ζωτικής σημασίας υποδομών υγείας, εκπαίδευσης, ύδρευσης και αποχέτευσης. Μέρος των κονδυλίων θα διατεθεί για την παροχή προσωρινής στέγασης, καλύπτοντας τις ανάγκες του πληθυσμού, καθώς και για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.