Στο παρά πέντε της ολοκλήρωσης της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα εντείνονται οι διαπραγματεύσεις των συμμετεχόντων κρατών κυρίως απέναντι στη Σαουδική Αραβία και άλλες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες, με επίδικο τη δέσμευση ή όχι για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων.
Ορισμένοι διαπραγματευτές είπαν ότι περίπου το 80% των σχεδόν 200 χωρών της COP28 προσπαθούν να ενισχύσουν τα προσχέδια συμπερασμάτων που πρότειναν μόνο εθελοντικές μειώσεις στην παραγωγή και κατανάλωση φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα, γράφουν οι Financial Times.
Διπλωμάτες είπαν επίσης ότι το Ριάντ παραμένει το βασικό εμπόδιο για μια ισχυρότερη δήλωση, ενώ υποστηρίζεται από άλλες χώρες του ΟΠΕΚ+, όπως το Ιράκ και η Ρωσία.
«Υπάρχει μια υπερπλειοψηφία που θέλει περισσότερο φιλόδοξη προσέγγιση», δήλωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος για το κλίμα Βόπκε Χούκστρα. «Το χρωστάμε σε όλους».
Η ΕΕ, οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Αυστραλία, ο Καναδάς και νησιωτικά κράτη ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή έχουν στηλιτεύσει το προσχέδιο εξαιτίας της μη αναφοράς στην απόσυρση των ορυκτών καυσίμων, με στόχο τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
«Δεν θέλουμε να υπογράψουμε το πιστοποιητικό θανάτου των νησιών μας», δήλωσε ο Toeolesulusulu Cedric Schuster, υπουργός Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος της Σαμόα, μετά από συνάντηση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες με εκπροσώπους του συνασπισμού των κλιματικά φιλόδοξων χωρών.
Οι εντατικές συνομιλίες στο Ντουμπάι διεξάγονται εδώ και δύο εβδομάδες, μέχρι πρωίας.
Σειρά αξιωματούχων από άλλες χώρες επισκέφθηκε τον υπουργό Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπα Αμπντουλαζίζ μπιν Σαλμάν, ετεροθαλή αδελφό του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, σε μια προσπάθεια να πείσουν το πλούσιο σε πετρέλαιο βασίλειο να αλλάξει θέση.
Υπουργοί απ' όλο τον κόσμο κατηγόρησαν το Ριάντ ότι ασκεί πίεση στον Σουλτάν αλ-Τζαμπέρ, πρόεδρο της COP28 και επικεφαλής της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου του Άμπου Ντάμπι, για να μετατοπίσει την εστίαση του κειμένου συμφωνίας μακριά από τα ορυκτά καύσιμα.
Ευρωπαίοι διπλωμάτες είπαν ότι, καθορίζοντας «δυνητικά» μέτρα, το προσχέδιο αυτής της εβδομάδας ουσιαστικά μετέτρεψε τις κρίσιμες ενέργειες για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε μια απλή λίστα επιλογών.
Οι διπλωμάτες συζήτησαν επίσης την ανάγκη χρηματοδότησης για την αποδέσμευση ορυκτών καυσίμων και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ειδικά για τα κράτη που δυσκολεύονται να αποκτήσουν πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων.
Ο απεσταλμένος της Κίνας για το κλίμα Xie Zhenhua, βετεράνος της Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ, περιέγραψε τη συνάντηση ως «την πιο δύσκολη COP» στην οποία έχει παρευρεθεί. Διπλωμάτες είπαν ότι το Πεκίνο ήταν λιγότερο ανθεκτικό σε ισχυρές ενέργειες για την καταστολή των ορυκτών καυσίμων απ' ό,τι στο παρελθόν. Ο Xie είπε ότι η Κίνα θέλει ένα κείμενο που «οδηγεί στη σωστή κατεύθυνση» και «γίνεται αποδεκτό απ' όλα τα μέρη».
Σε συνέντευξη Τύπου το πρωί της Τρίτης, ο Majid al-Suwaidi, γενικός διευθυντής της COP28, είπε ότι «υπάρχουν πολλές λέξεις στο κείμενο» και ότι ήταν «εύκολο για τους διαπραγματευτές να επικεντρωθούν σε ένα πράγμα».
«Στόχος μας είναι ολόκληρο το πακέτο να κάνει τους πάντες χαρούμενους και να χαράζει ξεκάθαρα μια πορεία για τον περιορισμό ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου».
Το σχέδιο συμφωνίας της COP28 προβλέπει προαιρετικά:
- Τριπλασιασμό της χωρητικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παγκοσμίως και διπλασιασμό του παγκόσμιου μέσου ετήσιου ρυθμού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030.
- Ταχεία σταδιακή κατάργηση του αμείωτου άνθρακα και όρια για τη νέα και αμείωτη παραγωγή ενέργειας από άνθρακα.
- Επιτάχυνση των παγκόσμιων προσπαθειών για ενεργειακά συστήματα καθαρών μηδενικών εκπομπών, με χρήση καυσίμων μηδενικών και χαμηλών εκπομπών άνθρακα πολύ πριν ή περίπου στα μέσα του αιώνα.
- Επιτάχυνση τεχνολογιών μηδενικών και χαμηλών εκπομπών, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των πυρηνικών τεχνολογιών, της δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα και της παραγωγής υδρογόνου χαμηλού άνθρακα, για την ενίσχυση των προσπαθειών αντικατάστασης των ορυκτών καυσίμων.
- Μείωση τόσο της κατανάλωσης όσο και της παραγωγής ορυκτών καυσίμων με δίκαιο τρόπο, ώστε να επιτευχθεί καθαρό μηδέν έως, πριν ή περίπου το 2050.
- Επιτάχυνση και ουσιαστική μείωση των εκπομπών μη CO₂, συμπεριλαμβανομένων, ειδικότερα, των εκπομπών μεθανίου παγκοσμίως έως το 2030.
- Επιτάχυνση της μείωσης των εκπομπών από τις οδικές μεταφορές, μεταξύ άλλων με την ανάπτυξη υποδομών και την ταχεία ανάπτυξη οχημάτων χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών.
- Σταδιακή κατάργηση των αναποτελεσματικών επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων που ενθαρρύνουν τη σπάταλη κατανάλωση και δεν αντιμετωπίζουν την ενεργειακή φτώχεια ή τις μεταβάσεις, το συντομότερο δυνατό.