Tρεις μήνες μετά την έναρξη της ουκρανικής αντεπίθεσης, το Κίεβο καλείται να αναγνωρίσει την πραγματικότητα: δεν έχει επιτύχει την αποφασιστική πρόοδο που προσδοκούσε και εγκλωβίζεται σε ένα παρατεταμένο πόλεμο.
Οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας έχουν σημειώσει κάποια κέρδη στο νότιο τμήμα της χώρας τις τελευταίες εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένης της διάτρησης της πρώτης αμυντικής γραμμής της Ρωσίας. Ωστόσο, αξιωματούχοι σε δυτικές πρωτεύουσες θλίβονται καθώς πιστεύουν το Κίεβο δεν αξιοποίησε την ευκαιρία που του έδωσε η παροχή δυτικών οπλικών συστημάτων.
Επιπλέον, τα πενιχρά αποτελέσματα έχουν αποκαλύψει τις διαφωνίες μεταξύ του Κιέβου και ορισμένων δυτικών αξιωματούχων σχετικά με τη στρατηγική. Ορισμένοι αμερικανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν σε ιδιωτικές συζητήσεις ότι η Ουκρανία δεν κατάφερε παρά τη δυτική βοήθεια να διδαχτεί την τέχνη των συνδυασμένων επιχειρήσεων (σ.σ. ταυτόχρονες κινήσεις τεθωρακισμένων, πεζικού, πυροβολικού και αεράμυνας) και ήταν υπερβολικά προσεκτικό ως προς τα ρίσκα που ανέλαβε.
Ουκρανοί αξιωματούχοι, εν τω μεταξύ, έχουν επισημάνει ότι οι ίδιες οι αμερικανικές δυνάμεις δεν πραγματοποίησαν ποτέ τέτοιες επιχειρήσεις σε πεδία μάχης όπως της Ουκρανίας, χωρίς αεροπορική υπεροχή, ενάντια σε έναν στρατό του μεγέθους και του διαμετρήματος του ρωσικού και εναντίον ορισμένων από τα πιο προηγμένα όπλα.
«Δείξτε μας τουλάχιστον έναν αξιωματικό ή λοχία στον αμερικανικό στρατό που έχει πραγματοποιήσει, για παράδειγμα, 5.000 έως 7.000 βολές με αυτό το [Howitzer] M777», είπε ο Βίκτορ, διοικητής σε μονάδα ουκρανικού πυροβολικού, στους FT. Αναφέρονταν στο οπλικό σύστημα που προμήθευσαν οι ΗΠΑ και βοήθησε τα στρατεύματά του να στοχεύσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις ρωσικές δυνάμεις.
Ο Αμερικανός στρατηγός Mark Milley είπε στο BBC την Κυριακή ότι ενώ οι ουκρανικές δυνάμεις προχωρούν τώρα, ίσως έχουν μόνο έναν μήνα έως έξι εβδομάδες για να συνεχίσουν την αντεπίθεσή τους πριν ξεκινήσουν οι βροχές του φθινοπώρου. Ήταν το είδος του σχολίου που ενοχλεί τους Ουκρανούς αξιωματούχους, οι οποίοι επισημαίνουν ότι η νότια Ουκρανία, όπου λαμβάνει χώρα η κύρια αντεπίθεση, είναι σχετικά ξηρή και οι χειμώνες της λιγότερο σκληροί από την υπόλοιπη χώρα. «Δεν είμαστε Αφρική με περίοδο βροχών», χλεύασε ο υποστράτηγος Kyrylo Budanov, επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών της Ουκρανίας.
Ακόμα και έτσι, πάντως, είναι εμφανές ότι στο Κίεβο επικρατεί περισσότερος ρεαλισμός ως προς το ότι ο πόλεμος θα εξελιχθεί αργά, επισημαίνουν οι Financial Τimes. Το ερώτημα είναι εάν οι δυτικοί υποστηρικτές της Ουκρανίας, οι οποίοι έχουν εξαντλήσει πολλά από τα αποθέματά τους θα παραμείνουν πιστοί στη δέσμευσή τους να παρέχουν στη χώρα υποστήριξη και πυρομαχικά για περισσότερο χρόνο.
Μετά από αρχικές μη βιώσιμες απώλειες, η Ουκρανία άλλαξε τακτική επιλέγοντας μια εκστρατεία φθοράς - καταστρέφοντας τον εχθρό στο μέτωπο με πυροβολικό και χτυπώντας γραμμές ανεφοδιασμού με πλήγματα μεγάλης εμβέλειας, ενώ πραγματοποιεί μικρές επιθέσεις πεζικού για να καταλάβει ρωσικές θέσεις.
Ενώ κάποιοι στο ΝΑΤΟ ανησυχούν ότι αυτή η προσέγγιση μοιάζει με την παλαιά σοβιετική νοοτροπία, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι και οι δυτικοί αναλυτές που έχουν μελετήσει τις μάχες του καλοκαιριού λένε ότι είναι πιο προσαρμοσμένη στις πραγματικές συνθήκες στο μέτωπο: ισχυρές οχυρώσεις της Ρωσίας, πυκνά ναρκοπέδια, απουσία αεροπορικών δυνάμεων και παρουσία drones που παρακολουθούν τα πάντα στο πεδίο της μάχης.
Η νέα στρατηγική της Ουκρανίας είχε κάποια επιτυχία, αλλά θα είναι αργή, στην καλύτερη περίπτωση, χωρίς μπορεί να πετύχει μια ξαφνική ρωσική κατάρρευση. Σε μεγάλο βαθμό θα εξαρτηθεί από τους συμμάχους της Ουκρανίας και την ικανότητά τους να αυξήσουν την παραγωγή πυρομαχικών και εξοπλισμού ώστε να συντηρήσουν ένα πόλεμο φθοράς.
«Η λανθασμένη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο πολεμά ο στρατός της Ουκρανίας και του επιχειρησιακού περιβάλλοντος μπορεί να οδηγήσει τους επίσημους δυτικούς κύκλους σε λανθασμένες προσδοκίες, άστοχες συμβουλές και άδικη κριτική», λένε οι στρατιωτικοί αναλυτές Michael Kofman και Rob Lee σε μια έκθεση για την αντεπίθεση.
Όμως, όπως και άλλοι αναλυτές, λένε ότι είναι επιτακτική ανάγκη η Ουκρανία να αντλήσει μαθήματα από την αντεπίθεσή της, ώστε να μπορέσει να συνεχίσει να πιέζει τις ρωσικές δυνάμεις προς τα πίσω κατά μήκος μιας πρώτης γραμμής μήκους 1.000 χιλιομέτρων, πιθανότατα από την επόμενη χρονιά. Ταυτόχρονα, υποστηρίζουν, οι σύμμαχοι του Κιέβου πρέπει να αναγνωρίσουν ότι οι ελλείψεις στην εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των δυνάμεων της Ουκρανίας συνέβαλαν στην απογοητευτική πρόοδο.
Εάν οι ηγέτες των ΗΠΑ και της Ευρώπης πρόκειται να σταθούν στο πλευρό της Ουκρανίας για όσο χρόνο χρειάζεται, όπως ισχυρίζονται επανειλημμένα, θα πρέπει επίσης να είναι πολύ πιο συστηματικοί στην παροχή πυροβολικού, αεροπορίας και εκπαίδευσης.
Ο βρετανός στρατηγός Τζέιμς Χόκενχουλ δήλωσε ότι δεν πιστεύει πως η ουκρανική επίθεση ήταν «μια και έξω» και ότι είναι επιτακτική ανάγκη οι σύμμαχοι του Κιέβου «να συνεχίσουν να παρέχουν πυρομαχικά, όπλα και εκπαίδευση» και «εάν αποτύχουμε σε αυτό το έργο, υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι».
Μια στροφή προς τη φθορά
Η Ουκρανία αντεπιτίθεται σε πολλές κατευθύνσεις. Η κύρια προσπάθειά ήταν στο Νότο από το Ορικχιβ, στη Ζαπορίζια. Ήταν σε αυτό το πεδίο της μάχης που η 47η μηχανοκίνητη ταξιαρχία, που χρησίμευε ως αιχμή του δόρατος στην αντεπίθεση, αντιμετώπισε προβλήματα τις πρώτες εβδομάδες της επιχείρησης στις αρχές Ιουνίου.
Αναγκασμένοι να επιβραδύνουν μέσα σε τρομερά ναρκοπέδια - σε ορισμένες περιοχές έως και πέντε νάρκες ανά τετραγωνικό μέτρο, λένε στρατιωτικοί αξιωματούχοι - οι Ουκρανοί δέχθηκαν επίθεση από ρωσικά ελικόπτερα και βαρύ πυροβολικό. Αμέσως μετά εμφανίστηκαν εικόνες κατεστραμμένων δυτικών όπλων, συμπεριλαμβανομένων τανκς Leopard 2A6 και τεθωρακισμένων Bradley. Σύμφωνα με πληροφορίες, δεκάδες στρατιώτες σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν σοβαρά.
Οι απώλειες ανήλθαν σχεδόν στο 25% των οπλικών συστημάτων που παρείχε το ΝΑΤΟ στο διάστημα Μάιος-Ιούνιος, σύμφωνα με Ουκρανούς και δυτικούς αξιωματούχους, και ανάγκασαν το Κίεβο να επανεξετάσει τη στρατηγική του.
Η Ουκρανία έχει διατηρήσει την εστίασή της στην ίδια περιοχή, αλλά έχει αλλάξει τακτική - από την απόπειρα διάτρησης των οχυρωμένων αμυντικών γραμμών της Ρωσίας με μια επίθεση με άρματα και τεθωρακισμένα σε μια πιο αργή προσέγγιση που έχει στόχο τη φθορά του εχθρού με βαρύ πυροβολικό και το άνοιγμα περασμάτων μέσα από τα ναρκοπέδια με τη χρήση πεζικού.
«Ο πόλεμος "φθοράς" δεν δημιουργεί καλά πρωτοσέλιδα, αλλά αξιοποιεί τα δυνατά σημεία της Ουκρανίας, ενώ η προσπάθεια επιθετικών ελιγμών κάτω από τέτοιες δύσκολες συνθήκες δεν το κάνει», λένε οι Kofman και Lee.
Τρεις μήνες μετά από αυτές τις πρώτες αποτυχίες, η Ουκρανία έχει τώρα κάποια δυναμική αφού διαπέρασε την πρώτη γραμμή της ρωσικής άμυνας στο Ρομπότινε στο Νότο και τώρα προσπαθεί να διευρύνει το ρήγμα, με στόχο να πάρει το Βέρμποβο πριν προχωρήσει στο Τόκμακ (και οι δύο πόλεις βρίσκονται στην περιφέρεια της Ζαπορίζια).
Η εξασφάλιση του Τόκμακ θα σηματοδοτούσε ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια να αποκοπεί η λεγόμενη «χερσαία γέφυρα» της Ρωσίας, μια κρίσιμη οδός εφοδιασμού που συνδέει τη νοτιοδυτική περιοχή του Ροστόφ με την κατεχόμενη νότια Ουκρανία και την Κριμαία.
Στη δεύτερη προσπάθειά τους, τα στρατεύματα της Ουκρανίας σπρώχνουν νότια από τη Βέλικα Νοβοσίλκα, και προσπαθούν να φτάσουν στο λιμάνι της Αζοφικής πόλης Μπερντιάνσκ. Παρά το γεγονός ότι κατάφεραν να καταλάβουν κάποια μικρά χωριά η πρόοδος εκεί ήταν αργή και σε μεγάλο βαθμό από τα μέσα Αυγούστου ακινητοποιήθηκε.
Η περιοχή γύρω από το Μπαχμούτ παραμένει ένα κομβικό σημείο. Οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν την πόλη τον Μάιο μετά από μάχη 10 μηνών που έκανε την πόλη ερείπια. Αλλά οι μάχες γύρω από αυτό δεν σταμάτησαν ποτέ και οι Ουκρανοί έχουν ανακτήσει το έδαφος στις βόρειες και νότιες πλευρές του μέτρο προς μέτρο.
Μόνο στο δάσος Σερεμπριάνσκι στα βορειοανατολικά, το οποίο εκτείνεται ανατολικά μέχρι τη στρατηγική πόλη της Κρεμίνα που σήμερα ελέγχεται από τις δυνάμεις της Μόσχας, οι Ρώσοι βρίσκονται στην επίθεση. Αυτή η προσπάθεια, λένε Ουκρανοί αξιωματούχοι και αναλυτές, έχει σκοπό να τραβήξει τις δυνάμεις του Κιέβου από τον νότιο άξονά.
Σε αυτές τις σκληρές συνθήκες στο πεδίο της μάχης, οι ουκρανικές δυνάμεις ήταν αδύνατο να ακολουθήσουν το δόγμα του ΝΑΤΟ για συνδυασμένες επιχειρήσεις. Οι Kofman και Lee λένε ότι είναι καλύτεροι στο να πολεμούν σε μικρές μονάδες επίθεσης με εξαιρετικά ευέλικτους ελιγμούς. Δυσκολεύονται να εκτελέσουν επιχειρήσεις πάνω από το επίπεδο του τάγμα (200 άνδρες) ή ακόμα και της διμοιρίας (20-50). Αλλά εάν οι ουκρανικές δυνάμεις πρόκειται να εκμεταλλευτούν οποιαδήποτε διάρρηξη των ρωσικών αμυντικών θέσεων θα χρειαστεί να συντονίσουν μεγαλύτερες δυνάμεις και για αυτό χρειάζονται καλύτερη εκπαίδευση.
Ένα από τα κύρια μαθήματα της αντεπίθεσης μέχρι στιγμής, λένε οι αναλυτές, είναι ότι η δυτική εκπαίδευση των ουκρανικών στρατευμάτων, συνήθως πέντε εβδομάδων, είναι πολύ σύντομη. Δεν ήταν προσαρμοσμένη στον τρόπο με τον οποίο η Ουκρανία πολεμά καλύτερα ή στις πραγματικές συνθήκες με τα αδιαπέραστα ναρκοπέδια ή τα οχυρά. Και λαμβάνει χώρα χωρίς τα πανταχού παρόντα drones να αιωρούνται πάνω από τις γραμμές του ουκρανικού μετώπου.
«Αν έκανα μόνο ό,τι μου έμαθαν [οι στρατιωτικοί της Δύσης], θα ήμουν νεκρός», λέει ο Σουλεμάν, διοικητής των ειδικών δυνάμεων στο 78ο Σύνταγμα. Λέει ότι είχε εκπαιδευτεί με Αμερικανούς, Βρετανούς και Πολωνούς στρατιώτες, όλοι τους πρόσφεραν «μερικές καλές συμβουλές» αλλά και «κακές συμβουλές... όπως ο τρόπος τους να εκκαθαρίζουν χαρακώματα. Τους είπα: «Παιδιά, αυτό θα μας σκοτώσει».
Ο Jack Watling και ο Nick Reynolds, αναλυτές στο Royal United Services Institute (Rusi) που μελέτησαν μια ουκρανική επιχείρηση δύο εβδομάδων για την ανακατάληψη δύο χωριών στα νότια της χώρας, αναφέρουν σε πρόσφατη έκθεση ότι οι μάχες έδειξαν την ανάγκη για περισσότερη συλλογική εκπαίδευση — που θα βοηθήσει τον σχεδιασμό σε επίπεδο ταξιαρχίας και τους διοικητές διμοιρίας και λόχων.
Υπάρχει επίσης το ερώτημα πώς αναπτύσσει η Ουκρανία τις πιο έμπειρες δυνάμεις της. Επικρίθηκε από ορισμένους Αμερικανούς αξιωματούχους νωρίτερα αυτό το έτος για τη δαπάνη πολλών έμπειρων στρατευμάτων σε μια μάταιη υπεράσπιση του Μπαχμούτ. Η Rochan Consulting, μια πολωνική ομάδα που παρήγαγε επίσης μια μακροσκελή αξιολόγηση της αντεπίθεσης, λέει ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να τα κατάφερνε καλύτερα αυτό το καλοκαίρι αν χρησιμοποιούσε έμπειρες ταξιαρχίες εξοπλισμένες με όπλα του ΝΑΤΟ και όχι πρόσφατα εκπαιδευμένες.
Σε μια πιο ενθαρρυντική επισήμανση, λένε οι Watling και Reynolds, με το νατοϊκών προδιαγραφών πυροβολικό της, η Ουκρανία έχει γίνει καλύτερη στον εντοπισμό και την καταστροφή του εχθρικού πυροβολικού, ένα κρίσιμο πλεονέκτημα που μπορεί να βοηθήσει στην αντιστάθμιση του μεγαλύτερου αριθμού κανονιών της Ρωσίας. Αλλά το πλεονέκτημα της Ουκρανίας θα συνεχιστεί μόνο εάν οι δυτικοί σύμμαχοί της επεκτείνουν την παραγωγή πυρομαχικών και μειώσουν τον αριθμό των συστημάτων πυροβολικού που πρέπει να λειτουργήσουν οι ουκρανικές δυνάμεις. Χρειάζεται επίσης περισσότερος εξοπλισμός εκκαθάρισης ναρκών και τεθωρακισμένα για την προστασία του πεζικού της.
Τέλος, σημειώνουν όλοι οι αναλυτές, οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίζουν να μαθαίνουν από τους εχθρούς τους και να προσαρμόζουν τις τακτικές τους, είτε μέσω της διασποράς των γραμμών ανεφοδιασμού τους, είτε μέσω της μεγαλύτερης ανάπτυξης drones.
Το «μεγάλο πλεονέκτημα της Ρωσίας πριν από 18 μήνες είναι ότι [τώρα] σέβονται τις δυνάμεις μας και κατανοούν την πραγματική μας δύναμη», λέει ένας Ουκρανός αξιωματούχος.
«Όσον αφορά την ευελιξία, εξακολουθούμε να έχουμε το πλεονέκτημα. Είναι μάλλον «σκουριασμένοι» και [η δομή διοίκησης τους είναι] ακόμα πολύ κάθετη – κάτι που σημαίνει ότι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστούν στις αλλαγές», λέει ο Budanov, ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών. «Δεν πρέπει να τους υποτιμούμε. δεν πρέπει να πιστεύουμε ότι είναι ηλίθιοι. Έχουν κάνει κάποιες αλλαγές, για παράδειγμα με τη μαζική χρήση drones. Προσαρμόζονται, αυτό είναι γεγονός».
Με τα χαρακώματα, τα πυρά πυροβολικού και τις αιματηρές επιθέσεις πεζικού, ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας μπορεί συχνά να θυμίζει τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Αλλά διαθέτει επίσης μετασχηματιστική νέα τεχνολογία.
Υπογραμμίζοντας αυτό το σημείο, ο Mykhailo Fedorov, αναπληρωτής πρωθυπουργός αρμόδιος για την τεχνολογία και την ψηφιοποίηση, αφηγείται μια πρόσφατη υπουργική συνάντηση που πραγματοποιήθηκε μέσω Zoom. Παρακολούθησε ζωντανή ροή της συνάντησης στη μία πλευρά της οθόνης του, ενώ την ίδια στιγμή από την άλλη έκανε streaming σε πραγματικό χρόνο ένα βίντεο από ουκρανικό drone που κατέστρεφε ένα ρωσικό σύστημα αεράμυνας.
«Η Ουκρανία γράφει νέα ιστορία στον πόλεμο και το νέο δόγμα των drone», λέει ο Fedorov στους FT.
Η δύναμη των drones
Οι μάχες αυτού του καλοκαιριού αποκάλυψαν τη ζωτική σημασία των drones και στις δύο πλευρές, για αναγνώριση και επίθεση. Ο πόλεμος είναι θεμελιωδώς διαφορετικός από προηγούμενες συγκρούσεις, επειδή η επικράτηση των drones σημαίνει ότι το πεδίο της μάχης είναι «εντελώς ορατό σε πραγματικό χρόνο και για τις δύο πλευρές», είπε ο Vadym Skibitskyi, αναπληρωτής επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, στο συνέδριο YES. Οι ελιγμοί με τεθωρακισμένα και άρματα αποκαλύπτονται γρήγορα.
Μπορεί να χρειαστούν μόλις 10 λεπτά για να καταστραφεί μια ομάδα τανκς, είπε — από το αρχικό σημείο, μέχρι την επαλήθευση της θέσης της, την κλήση πυροβολικού και το χτύπημα.
Κάθε ουκρανική μονάδα πηγαίνει στην πρώτη γραμμή με τα δικά της drones, συχνά κινεζικής κατασκευής μη στρατιωτικά αναγνωριστικά drones που κοστίζουν μερικές εκατοντάδες δολάρια ή drones που έχουν ισχυρή εκρηκτική γόμωση. Οι ουκρανικές δυνάμεις κατακλύζονται από drones σε ασυνήθιστο αριθμό καθώς επιτίθενται σε γραμμές και εξοπλισμό των Ρώσων και το Κίεβο αγωνίζεται να ανταποκριθεί στη ζήτηση. Ο Ρούσι εκτιμά ότι η Ουκρανία χάνει πάνω από 10.000 drones το μήνα.
Εν τω μεταξύ, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν προσαρμοστεί στη χρήση εμπορικών drones και εξακολουθούν να έχουν πολλά που είναι στρατιωτικά. Το drone καμικάζι Lancet-3 -το οποίο μπορεί να παρακολουθεί και να χτυπά τους στόχους του αυτόνομα - έχει αποδειχθεί μια ιδιαίτερη απειλή, για την οποία η Ουκρανία δεν έχει να επιδείξει κάτι ανάλογο.
Ο Andriy Zagorodnyuk, πρώην υπουργός Άμυνας, λέει ότι η Ουκρανία δεν κατασκευάζει αρκετά δικά της drones, αν και προσπαθεί να επεκτείνει την παραγωγή. «Είμαστε σε μια κούρσα εξοπλισμών», λέει. «Τα drones καθιστούν άλλα οπλικά συστήματα εντελώς περιττά».
Ο Fedorov λέει ότι η Ουκρανία θα έχει αυξήσει την εγχώρια παραγωγή drone κατά 100 φορές μέχρι το τέλος του έτους από την έναρξη του πολέμου. Δημιούργησε ένα ειδικό στρατηγείο για το συντονισμό της μαζικής παραγωγής drones και βασίζεται στην ελεύθερη αγορά, με πολλούς εμπορικούς παρόχους να τοποθετούν τις συσκευές τους σε μια ενιαία πλατφόρμα προμηθειών. Η Ουκρανία επεκτείνει επίσης την εγχώρια παραγωγή εξαρτημάτων.
Το πλεονέκτημα της Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας, λέει ο Fedorov, είναι η ταχύτητα με την οποία οι πληροφορίες σχετικά με τις επιδόσεις, τις απώλειες και τις τακτικές αναφέρονται από χειριστές drone πρώτης γραμμής στις τεχνικές ομάδες. «Το επόμενο στάδιο ανάπτυξης δεν είναι η ίδια η τεχνολογία, αλλά η χρήση», λέει.
Ενώ η Ουκρανία αναπτύσσει τις δικές της δυνατότητες drone, εξακολουθεί να βασίζεται στους συμμάχους της για πλήγματα μεγάλης εμβέλειας. Στο Κίεβο αυξάνονται οι ελπίδες ότι η Ουάσιγκτον θα συμφωνήσει σύντομα να στείλει πυραύλους ATACMS, οι οποίοι έχουν βεληνεκές 300 χλμ. Αυτό θα μπορούσε να ξεκλειδώσει τη γερμανική έγκριση για τον πύραυλο κρουζ Taurus, καθώς το Βερολίνο τείνει να περιμένει τις ΗΠΑ να προχωρήσουν πρώτα.
Οι Ουκρανοί υποστηρίζουν ότι έχουν κάνει μεγαλύτερη ζημιά στη ρωσική πολεμική μηχανή από ό,τι φαίνεται με μια εκστρατεία που περιλαμβάνει drones και πυραύλους Himars και Storm Shadow που προμηθεύονται από τη Δύση και έχει στόχο τα μετόπισθεν. Την Τετάρτη, ουκρανικοί πύραυλοι έπληξαν ναυπηγείο του ρωσικού ναυτικού στην κατεχόμενη πόλη-λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας της Σεβαστούπολης, προκαλώντας ζημιές σε τουλάχιστον δύο πολεμικά πλοία που βρίσκονταν σε αποβάθρες για επισκευές.
Το επόμενο έτος, η Ουκρανία είναι πιθανό να παραλάβει τα πρώτα της μαχητικά αεροσκάφη F-16. Θα βοηθήσουν τελικά την Ουκρανία να διεκδικήσει τον εναέριο χώρο, ωθώντας έτσι τη ρωσική αεροπορία πίσω από τις πρώτες γραμμές, αλλά δεν θα της δώσουν απαραίτητα αεροπορική υπεροχή, λένε οι Kofman και Lee.
Τελικά, η πορεία του πολέμου θα κριθεί από το πώς κάθε πλευρά διαχειρίζεται τα αποθέματα ανθρώπινου δυναμικού και εξοπλισμού της. «Το μεγάλο μας πρόβλημα είναι η βιωσιμότητα», λέει ένας Ουκρανός αξιωματούχος. «Είναι ένας πόλεμος πόρων».
«Η Ουκρανία και η Ρωσία βρίσκονται σε μια σύγκρουση στην οποία καμία πλευρά δεν έχει αποφασιστικό πλεονέκτημα. Θα είναι ένας μακρύς πόλεμος και η Ουκρανία βρίσκεται τώρα στο ακατάστατο «μεσαίο κομμάτι» που υπάρχει σε κάθε μεγάλη σύγκρουση», λέει ένας ανώτερος δυτικός αξιωματούχος.
«Οι στρατιώτες πολύ σπάνια δίνουν αποφασιστικά αποτελέσματα, κερδίζουν τις μάχες», προσθέτει ο αξιωματούχος. Σε συγκρούσεις φθοράς όπως αυτή, «οι οικονομίες είναι που κερδίζουν τους πολέμους».