Οι Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι, στριμωγμένοι από τις διεθνείς κυρώσεις και αντιμετωπίζοντας πιέσεις από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να επαναπατρίσουν τον πλούτο τους, έχουν αποσύρει περιουσιακά στοιχεία αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων από την Ευρώπη, μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Τον περασμένο μήνα, οι μέτοχοι των United Medical Group CY και MD Medical Group Investments, που ελέγχονται από τους μεγιστάνες Igor Shilov και Mark Kurtser, ενέκριναν τη μετακίνηση των εταιρειών από την Κύπρο στη Ρωσία. Αυτή η κίνηση θα συμβάλει στην αύξηση της συνολικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων που έχουν επαναπατρίσει οι πλούσιοι Ρώσοι από τον Φεβρουάριο του 2022 σε τουλάχιστον 50 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg.
Η αλλαγή έρχεται σε ρήξη με μια πρακτική δεκαετιών των Ρώσων δισεκατομμυριούχων να διατηρούν τα περιουσιακά τους στοιχεία στην Ευρώπη, εκμεταλλευόμενοι τα φιλικά προς τους επενδυτές νομικά συστήματα, την ευκαιρία να λάβουν μερίσματα σε ξένα νομίσματα και τους χαμηλούς φόρους.
«Αυτή τη στιγμή, η Ρωσία φαίνεται λιγότερο κακή από ό,τι το εξωτερικό», είπε η Natalia Kuznetsova, συνεργάτιδα της Business Solutions and Technologies, η οποία στο παρελθόν λειτουργούσε στη Ρωσία με την επωνυμία Deloitte.
Η μεταφορά περιουσιακών στοιχείων που είναι εγγεγραμμένα σε τοποθεσίες όπως η Κύπρος, το Τζέρσεϊ και η Ελβετία στη Ρωσία και σε χώρες που το Κρεμλίνο θεωρεί φιλικές, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Καζακστάν, ξεκίνησε αμέσως μετά την εισβολή. Μεταξύ των πρώτων κινήσεων ήταν οι οικογενειακές εκμεταλλεύσεις του δισεκατομμυριούχου στον χώρο των λιπασμάτων Andrey Guryev και του μεγιστάνα του χάλυβα Victor Rashnikov από την Ελβετία και την Κύπρο στη Ρωσία. Άλλοι, όπως ο δισεκατομμυριούχος Igor Altushkin, ακολούθησαν αργότερα.
Υπό πίεση
Το Κρεμλίνο έχει ασκήσει πίεση στους πλουσιότερους Ρώσους να επαναπατρίσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία από τις χώρες που αποκαλεί «μη φιλικές». Οι συμβάσεις διπλής φορολογίας έχουν ανασταλεί και πλέον δεν είναι πρακτικό να παραμένει κάποιος Ρώσος στην Ευρώπη.
«Η σύνδεση Ρωσίας-Κύπρου δεν λειτουργεί πολύ καλά τώρα όσον αφορά τις μεταφορές χρημάτων», δήλωσε ο Alexei Kuznetsov, συνεργάτης της B1, η οποία στο παρελθόν λειτουργούσε στη Ρωσία με την επωνυμία Ernst & Young. «Αυτό λύνεται μεταφερόμενος σε μια φιλική δικαιοδοσία ή στη Ρωσία».
Για να προσελκύσει τους μεγιστάνες το Κρεμλίνο έχει χρησιμοποιήσει κίνητρα όπως οι τοπικές «υπεράκτιες» ζώνες χαμηλής φορολογίας που εισήγαγε το 2018 και βελτιώνει συνεχώς. Η Ρωσία αύξησε επίσης το κόστος διατήρησης περιουσιακών στοιχείων σε παραδοσιακούς «παραδείσους» όπως η Κύπρος ή η Μάλτα, ενώ οι συμμετοχές με διεθνή περιουσιακά στοιχεία που έχουν επανεγγραφεί στη Ρωσία μπορούν να δικαιούνται φορολογικά οφέλη.
Οι δισεκατομμυριούχοι που δεν υπόκεινται σε κυρώσεις αναζητούν επίσης νέα στέγη για τις εταιρείες τους και ευνοούν τις δικαιοδοσίες που το Κρεμλίνο θεωρεί φιλικές. Ο μεγιστάνας του χάλυβα Vladimir Lisin και η εταιρεία μεταφορών Globaltrans Investment Plc μετακόμισαν στο Άμπου Ντάμπι από την Κύπρο, ενώ η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία εξόρυξης χρυσού της Ρωσίας, η Polymetal International Plc, μεταφέρθηκε στο Καζακστάν τον περασμένο μήνα. Η εταιρεία δεν υπόκειται σε κυρώσεις, αλλά η ρωσική της μονάδα τοποθετήθηκε φέτος στον αμερικανικό κατάλογο.
Για την Globaltrans, η κίνηση μπορεί να σημαίνει την αποκατάσταση της πληρωμής μερισμάτων, ενώ η Polymetal θα είναι σε θέση να διαχωρίσει τα περιουσιακά της στοιχεία στη Ρωσία και στο Καζακστάν, κάτι που θα ήταν περίπλοκο, εάν παρέμενε εγγεγραμμένη στο Τζέρσεϊ.