Η Ανταρκτική είναι ένα από τα πιο παρθένα μέρη στον κόσμο, ωστόσο έχει ένα βρώμικο μυστικό. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο «PLOS One», τμήματα του βυθού κοντά στον ερευνητικό σταθμό Casey της Αυστραλίας είναι τόσο μολυσμένα όσο το λιμάνι του Ρίο ντε Τζανέιρο στη Βραζιλία.
Η μόλυνση είναι πιθανό να είναι ευρέως διαδεδομένη σε όλους τους παλαιότερους ερευνητικούς σταθμούς της Ανταρκτικής, δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Τζόναθαν Σταρκ, θαλάσσιος οικολόγος στο Αυστραλιανό Τμήμα Ανταρκτικής στο Χόμπαρτ.
«Αυτές οι μολύνσεις συσσωρεύονται σε μεγάλα χρονικά διαστήματα και δεν εξαφανίζονται έτσι απλά», τόνισε.
Ο Σταρκ και οι συνάδελφοί του διαπίστωσαν υψηλές συγκεντρώσεις υδρογονανθράκων -ενώσεις που βρίσκονται στα καύσιμα- και βαρέων μετάλλων, όπως ο μόλυβδος, ο χαλκός και ο ψευδάργυρος. Πολλά από τα δείγματα ήταν επίσης επιβαρυμένα με πολυχλωριωμένα διφαινύλια- χημικές ενώσεις εξαιρετικά καρκινογόνες που ήταν κοινές πριν από τη διεθνή απαγόρευσή τους το 2001.
Όταν οι ερευνητές συνέκριναν ορισμένα από τα δείγματα με δεδομένα από το World Harbour Project – μια διεθνή συνεργασία που παρακολουθεί μεγάλες αστικές υδάτινες οδούς – διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα μολύβδου, χαλκού και ψευδαργύρου σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν παρόμοια με εκείνα που παρατηρήθηκαν σε τμήματα του λιμανιού του Σίδνεϊ και του Ρίο ντε Τζανέιρο τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Διαδεδομένη ρύπανση
Το πρόβλημα της μόλυνσης δεν αφορά μόνο το σταθμό Casey, σημείωσε η Κέισα Πουαρό, υπεύθυνη πολιτικής, περιβάλλοντος και ασφάλειας στο Antarctica New Zealand, ένα ινστιτούτο που ιδρύθηκε από την κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας το 1996 για τη διαχείριση των συμφερόντων της στην Ανταρκτική και τη Θάλασσα Ρος.
«Όλα τα εθνικά προγράμματα ασχολούνται με αυτό το ζήτημα», πρόσθεσε.
Στη βάση Σκοτ της Νέας Ζηλανδίας έχει εντοπιστεί μόλυνση από παλαιότερες διαρροές καυσίμων και κακή διαχείριση αποβλήτων στο έδαφος και στα θαλάσσια ιζήματα. Το μεγαλύτερο μέρος της ρύπανσης της Ανταρκτικής οφείλεται στην κακή διαχείριση των αποβλήτων. Παλιά, τα απόβλητα συχνά απορρίπτονταν σε μικρή απόσταση από τους ερευνητικούς σταθμούς, σύμφωνα με τον Τέρενς Πάλμερ, θαλάσσιο επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο Texas A&M-Corpus Christi.
Οι ερευνητικοί σταθμοί άρχισαν να ασχολούνται σοβαρά με τον καθαρισμό τους το 1991. Εκείνη τη χρονιά, υιοθετήθηκε μια διεθνής συμφωνία, η Συνθήκη της Ανταρκτικής. Αυτό όριζε την Ανταρκτική ως «φυσικό απόθεμα, αφιερωμένο στην ειρήνη και την επιστήμη» και καλούσε τα έθνη να παρακολουθούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που σχετίζονται με τις δραστηριότητές τους. Αλλά μεγάλο μέρος της ζημιάς είχε ήδη γίνει – περίπου τα 2/3 των ερευνητικών σταθμών της Ανταρκτικής είχαν κατασκευαστεί πριν από το 1991.
Η μελλοντική ρύπανση προκαλεί ανησυχία στους επιστήμονες καθώς η παγωμένη ήπειρος γίνεται όλο και πιο πολυπληθής. Υπάρχουν ήδη περισσότεροι από 100 ερευνητικοί σταθμοί ή εθνικές εγκαταστάσεις, και τα περισσότερα από τα κτίρια βρίσκονται σε περιοχές χωρίς πάγο. Αυτές οι περιοχές αποτελούν λιγότερο από το 1% της Ανταρκτικής, αλλά υποστηρίζουν την υψηλότερη ποικιλομορφία φυτών και ζώων, συμπεριλαμβανομένων των αποικιών πιγκουίνων και φώκιας.
«Οι σταθμοί έχουν αρκετά μεγάλο αποτύπωμα συγκριτικά με τον αριθμό των ανθρώπων που βρίσκονται εκεί», δήλωσε ο Σον Μπρουκς, επιστήμονας για τη διατήρηση της φύσης στον Οργανισμό Επιστημονικής και Βιομηχανικής Έρευνας της Κοινοπολιτείας (CSIRO) και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Κάθε έθνος είναι υπεύθυνο για την παρακολούθηση του περιβάλλοντος γύρω από τους ερευνητικούς σταθμούς του και οι πρακτικές ποικίλλουν σύμφωνα με τον Μπρουκς. Ο ίδιος και οι συνάδελφοί του πρότειναν μια λύση σε ένα προδημοσιευμένο άρθρο που αναρτήθηκε στο «Social Science Research Network» τον περασμένο μήνα. Οι συγγραφείς προτείνουν μια διαδικασία που θα βοηθήσει τους διαχειριστές των σταθμών να θέσουν στόχους για τη μείωση των επιπτώσεων των εγκαταστάσεών τους στα κοντινά οικοσυστήματα.
Άλλοι ερευνητές ασχολούνται με τρόπους αντιστροφής της ζημίας που προκάλεσαν οι πρακτικές του παρελθόντος. Ο Λούκας Μαρτίνεζ Άλβαρεζ, ο οποίος ειδικεύεται στη βιοεξυγίανση στο Ινστιτούτο Ανταρκτικής της Αργεντινής στο Μπουένος Άιρες και οι συνάδελφοί του, χρησιμοποιούν βακτήρια για την απομάκρυνση υδρογονανθράκων από το έδαφος γύρω από τη βάση Carlini της Αργεντινής στο νησί King George. Το 2020, ο ερευνητής και η ομάδα του κατάφεραν να απομακρύνουν περισσότερο από το 75% των υδρογονανθράκων από το μολυσμένο με καύσιμα έδαφος. Η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να μειώσει την ανάγκη μεταφοράς τόνων μολυσμένου εδάφους από την Ανταρκτική.
Ο Σταρκ είπε ότι η Αυστραλιανή Ανταρκτική Μεραρχία έχει ήδη αρχίσει να αναβαθμίζει τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων στους σταθμούς Casey και Davis. Προηγούμενες μελέτες του Σταρκ έχουν δείξει ότι οι μολυσμένες περιοχές της Ανταρκτικής είναι λιγότερο βιοποικίλες από τις περιοχές ελέγχου, με ορισμένα ανθεκτικά είδη να γίνονται πιο κυρίαρχα.
«Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν αυτές οι επιπτώσεις έχουν χειροτερέψει ή αν οι κοινότητες έχουν προσαρμοστεί με οποιονδήποτε τρόπο», κατέληξε ο ερευνητής.
ΠΗΓΗ: ΕΡΤ