Οι στρατιώτες μετά από αποστολές σε πολέμους υποφέρουν συχνά από τη λεγόμενη διαταραχή μετατραυματικού στρες. Αλλά και άνθρωποι που έχουν ζήσει τη βία και τον εκτοπισμό μπορούν επίσης να εμφανίσουν αυτή τη διαταραχή, όπως άνθρωποι σε δυνάμεις έκτακτης ανάγκης που βγαίνουν για να διασώσουν βαριά τραυματισμένους και να περισυλλέξουν νεκρούς κατά τη διάρκεια καταστροφών.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα μπορεί να είναι τέτοιες περιπτώσεις καταστροφών, όπου οι άνθρωποι παλεύουν για να επιβιώσουν, πρέπει να ξεφύγουν από πυρκαγιές ή πλημμύρες. Όσοι έχουν απειληθεί έντονα και άμεσα από μια ακραία καταιγίδα και έχουν νιώσει αβοήθητοι μπροστά στην καταστροφή διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν μετατραυματική διαταραχή. «Οι τυφώνες Κατρίνα και Ρίτα έχουν μελετηθεί πολύ καλά», λέει ο ψυχίατρος Αντρέας Μάγιερ Λίντεμπεργκ, πρόεδρος της Γερμανικής Εταιρείας Ψυχιατρικής και Νευρολογίας.
Άγχος, κατάθλιψη, εθισμός
Το 2005 βρέθηκε ως ψυχίατρος έκτακτης ανάγκης στις ΗΠΑ μετά τον τυφώνα Κατρίνα που στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 1.800 ανθρώπους. Σχεδόν οι μισοί από τους ανθρώπους που επλήγησαν από τον τυφώνα ανέπτυξαν το σύνδρομο PTSD, δηλώνει ο λέει ο Αντρέας Μάγιερ Λίντεμπεργκ. Η κατάθλιψη, το άγχος ή ακόμη και ο εθισμός μπορεί να ακολουθήσουν ένα ακραίο γεγονός. Πολλές φορές μέσω των ονείρων και των αναμνήσεων η καταστροφή επενέρχεται ξανά και ξανά. Πρόκειται για τυπικό σύμπτωμα του PTSD. Το αποτέλεσμα είναι οι πάσχοντες να προσπαθούν να αποφεύγουν οτιδήποτε τους θυμίζει αυτό που έζησαν. Στην περίπτωση των θυμάτων των πλημμυρών, αυτό μπορεί να είναι η βροχή.
Λόγω αυτής της αποφυγής, η διαταραχή μετατραυματικού στρες συχνά δεν εξαφανίζεται χωρίς θεραπευτική βοήθεια, σύμφωνα με τον ψυχίατρο. «Οι περισσότερες μελέτες προέρχονται από την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία», λέει ο Γερμανός ειδικός.
Ωστόσο, οι χώρες του παγκόσμιου Νότου είναι εκείνες που έχουν ήδη αντιμετωπίσει περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία επιδεινώνονται από τη συνεχιζόμενη κλιματική αλλαγή, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και συχνότερα απ' ό,τι οι χώρες του Βορρά. Οι σταθερές εστίες προστατεύουν όχι μόνο από τις πλημμύρες, αλλά και την ψυχική υγεία επειδή δίνουν ένα αίσθημα ασφάλειας. Η αποτελεσματική προστασία όμως από ακραία καιρικά φαινόμενα απαιτεί οικονομικούς πόρους, οι οποίοι συχνά λείπουν στις φτωχότερες χώρες.
Πρώτες βοήθειες
Τι βοηθάει όμως άμεσα ψυχολογικά, εάν κάποιος έχει βιώσει αυτή την τεράστια πίεση από τις φυσικές καταστροφές; Σύμφωνα με τον Γερμανό επιστήμονα, οι πληγέντες καταρχάς χρειάζονται ένα μέρος για να κοιμηθούν, κάτι να φάνε και καθαρό πόσιμο νερό. Δεύτερον, είναι σημαντικό κάποιος να τους καθησυχάσει, λέει ο ψυχίατρος. Να ακούσει όταν κάποιος θέλει να μιλήσει, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εξαναγκαστεί σε μια συζήτηση για όσα έχει βιώσει.
Τρίτον, οι πληγέντες θα πρέπει να μπορούν να επικοινωνήσουν με τους συγγενείς τους το συντομότερο δυνατό. Τέταρτον να βοηθήσουν ενεργά. Το αίσθημα ότι συμμετέχεις ενεργά στη διαμόρφωση μιας κατάστασης, αντί να αισθάνεσαι αποκλειστικά στο έλεος της, είναι πολύ σημαντικό, τονίζει. Τέλος, υπογραμμίζει ότι πρέπει να διατηρούμε την ελπίδα.
Το μετατραυματικό στρες με την κατάλληλη ψυχολογική και ενδεχομένως ψυχιατρική υποστήριξη, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά.
ΠΗΓΗ: DEUTSCHE WELLE