Οι τράπεζες της ευρωζώνης ανέφεραν απότομη πτώση της ζήτησης για επιχειρηματικά δάνεια, στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί, ενισχύοντας τα αιτήματα προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εγκαταλείψει τις υποδείξεις για περαιτέρω αύξηση επιτοκίων, μετά τη συνεδρίασή της αυτή την εβδομάδα.
Οπως μεταδίδουν οι Financial Times, η τριμηνιαία έρευνα της ΕΚΤ για τις τράπεζες, η οποία έδειξε επίσης πτώση της ζήτησης δανείων από τα νοικοκυριά και αυστηροποίηση των πιστωτικών κριτηρίων των τραπεζών, προσθέτει ενδείξεις ότι το υψηλό κόστος δανεισμού έχει αυξημένο αντίκτυπο στην οικονομία της νομισματικής ένωσης των 20 χωρών.
Η κεντρική τράπεζα ετοιμάζεται για αύξηση επιτοκίων κατά ένα τέταρτο της ποσοστιαίας μονάδας σήμερα Πέμπτη, επεκτείνοντας την πρωτοφανή σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της, σε μια προσπάθεια να μειωθεί ο πληθωρισμός από τα πρόσφατα υψηλά ρεκόρ προς τον στόχο του 2%.
Η αυστηρότερη νομισματική πολιτική έχει σχεδιαστεί για να περιορίσει τη ζήτηση πιστώσεων. Ωστόσο, οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι η ταχεία συρρίκνωση του τραπεζικού δανεισμού και οι ζοφερές οικονομικές προοπτικές -που υπογραμμίζονται από την πτώση του γερμανικού δείκτη επιχειρηματικής εμπιστοσύνης σε χαμηλό οκτώ μηνών, σύμφωνα με το Ινστιτούτου Ifo- κάνουν το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ πιο σκεπτικό απέναντι σε νέα αύξηση επιτοκίων τον Σεπτέμβριο.
«Ολο αυτό το πακέτο αρνητικών μακροοικονομικών δεδομένων, σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο κίνδυνο μιας πλήρους πιστωτικής κρίσης στην ευρωζώνη, ενισχύει την υπόθεση για παύση μετά τη συνεδρίαση της Πέμπτης», δήλωσε ο Carsten Brzeski, οικονομολόγος στην ολλανδική τράπεζα ING.
Μετά από δύο τρίμηνα στασιμότητας, η οικονομία της ευρωζώνης κινδυνεύει να υποστεί περαιτέρω ύφεση. Τα επίσημα στοιχεία για την ανάπτυξη του δεύτερου τριμήνου, που αναμένονται την ερχόμενη Δευτέρα, δεν εκτιμάται ότι θα δείξουν παρά ελάχιστα σημάδια ανάκαμψης. Ερευνα που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα έδειξε απότομη επιβράδυνση στις παραγγελίες, την παραγωγή και τις προσλήψεις σε εταιρείες σε ολόκληρη την ευρωζώνη τον Ιούλιο.
Τα «περιστέρια» του συμβουλίου της ΕΚΤ, που τάσσονται υπέρ μιας προσεκτικής προσέγγισης ως προς τις αυξήσεις επιτοκίων, πιθανώς θα ενθαρρυνθούν από τα πρόσφατα στοιχεία, καλώντας τη Φρανκφούρτη να υποδείξει τερματισμό στην αύξηση του κόστους δανεισμού, παρόλο που οι περισσότεροι σαφώς περιμένουν την κίνηση αυτής της εβδομάδας.
«Τα "περιστέρια" θα πιέσουν για ένα μήνυμα ότι πρόκειται για την τελευταία άνοδο», δήλωσε ο Claus Vistesen, οικονομολόγος στην ερευνητική ομάδα Pantheon Macroeconomics. «Δεν είμαι σίγουρος ότι θα το πάρουν όμως», εκτίμησε, προσθέτοντας ότι η ΕΚΤ πιθανώς θα δώσει σήμα ότι θα περιμένει την ολοκλήρωση των νέων οικονομικών προβλέψεων τον Σεπτέμβριο, πριν αποφασίσει εάν θα σταματήσει τη νομισματική σύσφιξη.
Η ΕΚΤ έχει δηλώσει ότι κύριος παράγοντας που θα κρίνει πότε θα σταματήσει η αύξηση επιτοκίων είναι η ταχύτητα με την οποία μεταδίδεται στην ευρύτερη οικονομία η αυστηροποίηση της πολιτικής της, αυξάνοντας το κόστος χρηματοδότησης και περιορίζοντας τη διαθεσιμότητά της για εταιρείες και νοικοκυριά.
Η έρευνά της σε 158 τράπεζες της ευρωζώνης διαπίστωσε ότι η ζήτηση δανείων από τις επιχειρήσεις είχε «πέσει σε ιστορικό χαμηλό από την έναρξη της έρευνας, το 2003», αφού το τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου μειώθηκε με «ισχυρότερο» ρυθμό απ' ό,τι αναμενόταν.
Για την πτώση της ζήτησης δανείων, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί και το τρίτο τρίμηνο αλλά με βραδύτερο ρυθμό, οι τράπεζες ρίχνουν την ευθύνη στην αύξηση επιτοκίων και τις χαμηλότερες ανάγκες χρηματοδότησης επενδύσεων. Συνέχισαν επίσης να αυστηροποιούν τα πιστωτικά πρότυπα, περιορίζοντας τη διαθεσιμότητα δανείων, αν και η μετατόπιση ήταν μικρότερη απ' ό,τι το προηγούμενο τρίμηνο.
Η συρρίκνωση της προσφοράς πιστώσεων αναμένεται να μειώσει τον πληθωρισμό, μειώνοντας τη ζήτηση των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, περικόπτοντας τις επενδύσεις και περιορίζοντας την ανάπτυξη σε θέσεις εργασίας και μισθούς. Στο 5,5% τον Ιούλιο, ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη ήταν σχεδόν τριπλάσιος του στόχου της κεντρικής τράπεζας, παρά την επιβράδυνση από το ταβάνι 10,6% πέρυσι.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι «δεν μπορεί να κηρύξει ακόμη τη νίκη», προσθέτοντας ότι «είναι απίθανο στο εγγύς μέλλον η κεντρική τράπεζα να δηλώσει με πλήρη βεβαιότητα ότι πιάσαμε την κορυφή στα επιτόκια».
Η κεντρική τράπεζα προέβλεψε τον Μάρτιο ότι η παραγωγή της ευρωζώνης θα αυξηθεί κατά 0,9% φέτος και ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει πάνω από τον στόχο μέχρι το 2025. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι αναμένουν μεγάλη μείωση στις προβλέψεις της για ανάπτυξη τον Σεπτέμβριο.
Ωστόσο, ορισμένοι πιστεύουν ότι η άνοδος του τουρισμού θα μπορούσε να διατηρήσει τον πληθωρισμό -ιδιαίτερα στους λεγόμενους βασικούς τομείς, όπως οι υπηρεσίες- σε άβολα υψηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. «Τα περιστέρια θα υποστηρίξουν τον Σεπτέμβριο ότι με βάση τις χαμηλότερες προβλέψεις για ανάπτυξη, η ΕΚΤ θα πρέπει να σταματήσει να αυξάνει τα επιτόκια», δήλωσε ο Χόλγκερ Σμίντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος στη γερμανική τράπεζα Berenberg. «Το πρόβλημα είναι ότι μια δαπανηρή καλοκαιρινή τουριστική περίοδος πιθανώς θα διατηρήσει τον βασικό πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα για μερικούς μήνες ακόμη».