Η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τονίζει ότι εάν δεν υπάρξει μια δραστική αλλαγή πλεύσης από την τουρκική κυβέρνηση, η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, η οποία βρίσκεται σε αδιέξοδο από το 2018, δεν μπορεί να ξεκινήσει εκ νέου υπό τις παρούσες συνθήκες.
Η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε σήμερα (με 47 ψήφους υπέρ, καμία ψήφο κατά και 10 αποχές) την τελική μορφή του προσχεδίου της ετήσιας έκθεσης για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ, το οποίο θα τεθεί σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Σεπτέμβριο.
Στην έκθεση για την Τουρκία, οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων προτρέπουν την τουρκική κυβέρνηση, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της να ξεπεράσουν το τρέχον αδιέξοδο και να προχωρήσουν προς μια στενότερη εταιρική σχέση. Οι ευρωβουλευτές συνιστούν την έναρξη μιας διαδικασίας προβληματισμού για την εξεύρεση ενός «παράλληλου και ρεαλιστικού πλαισίου» για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Καλούν, επίσης, την Επιτροπή να διερευνήσει πιθανές μορφές για ένα «αμοιβαία ελκυστικό πλαίσιο».
Στην έκθεση, οι ευρωβουλευτές επιβεβαιώνουν ότι η Τουρκία παραμένει υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, σύμμαχος του ΝΑΤΟ και βασικός εταίρος στην ασφάλεια, τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις και τη μετανάστευση, τονίζοντας ότι η Τουρκία αναμένεται να σέβεται τις δημοκρατικές αξίες, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και να συμμορφώνεται με τους νόμους, τις αρχές και τις υποχρεώσεις της ΕΕ.
Η έκθεση προτρέπει την Τουρκία να επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση και υπογραμμίζει ότι η διαδικασία ένταξης μιας χώρας στο ΝΑΤΟ δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να συνδεθεί με τη διαδικασία ένταξης μιας άλλης στην ΕΕ. Η πρόοδος κάθε χώρας στην πορεία προς την ΕΕ παραμένει βασισμένη στα δικά της πλεονεκτήματα, τονίζουν οι ευρωβουλευτές.
Επιπλέον, η έκθεση χαιρετίζει την ψήφο της Τουρκίας υπέρ της καταδίκης του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και τη δέσμευσή της για την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, εκφράζοντας τη λύπη της που η Τουρκία δεν υποστηρίζει τις κυρώσεις εκτός του πλαισίου του ΟΗΕ. Επισημαίνεται, επίσης, ότι το ποσοστό ευθυγράμμισης της Τουρκίας με την κοινή εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ έχει πέσει στο ιστορικό χαμηλό του 7% που είναι και το χαμηλότερο σε σχέση με όλες τις χώρες της Διεύρυνσης.
Όσον αφορά το μεταναστευτικό, οι ευρωβουλευτές επαινούν τις προσπάθειες της Τουρκίας να συνεχίσει να φιλοξενεί τον μεγαλύτερο πληθυσμό προσφύγων στον κόσμο, με σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους. Χαιρετίζουν τη συνεχιζόμενη παροχή χρηματοδότησης από την ΕΕ για τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία και εκφράζουν την ισχυρή δέσμευσή τους να τη διατηρήσουν στο μέλλον.
Εκφράζοντας τα θερμά τους συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων των καταστροφικών σεισμών της 6ης Φεβρουαρίου 2023, οι ευρωβουλευτές δηλώνουν ότι η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να στηρίζει τον λαό της Τουρκίας στην κάλυψη των ανθρωπιστικών της αναγκών και στις προσπάθειες ανοικοδόμησης. Υπογραμμίζουν ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα μπορούσε να οδηγήσει σε απτή βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας.
Σχετικά με την υιοθέτηση της έκθεσης για την Τουρκία από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του ΕΚ, ο εισηγητής της έκθεσης, Νάτσο Σάνσες Αμόρ (Σοσιαλιστές, Ισπανία) δήλωσε:
«Πρόσφατα είδαμε ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον από την τουρκική κυβέρνηση για την αναβίωση της ενταξιακής διαδικασίας στην ΕΕ. Αυτό δεν θα συμβεί ως αποτέλεσμα γεωπολιτικών διαπραγματεύσεων, αλλά όταν οι τουρκικές αρχές δείξουν πραγματικό ενδιαφέρον να σταματήσουν τη συνεχή οπισθοδρόμηση στις θεμελιώδεις ελευθερίες και το κράτος δικαίου. Εάν η τουρκική κυβέρνηση είναι ειλικρινής σε αυτό, θα πρέπει να το δείξει με συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις και ενέργειες».
Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις στην ΕΕ βρίσκονται ουσιαστικά σε αδιέξοδο από το 2018, λόγω της επιδείνωσης του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας στην Τουρκία.