Πώς μπορούν να γίνουν εκλογές αν δεν υπάρχει κανείς για να «τρέξει» τη διαδικασία; Αυτό τον κίνδυνο αντιμετωπίζει η Ισπανία δύο εβδομάδες πριν από τις εθνικές εκλογές της 23ης Ιουλίου, καθώς πάνω από το ένα τέταρτο των ψηφοφόρων αναμένεται να βρίσκεται σε διακοπές.
Η ισπανική νομοθεσία προβλέπει ότι κάθε εκλογικό τμήμα της χώρας θα πρέπει να στελεχώνεται από τριμελή εφορευτική επιτροπή, από τρεις εγγεγραμμένους ψηφοφόρους που επιλέγονται με κλήρωση. Οι άτυχοι της κλήρωσης υποχρεούνται να υπηρετήσουν τις 12 ώρες που παραμένουν ανοιχτές οι κάλπες, ενώ αντιμετωπίζουν πρόστιμο και φυλάκιση έως και ενός έτους σε περίπτωση άρνησης. Αλλά ακόμη και υπό την απειλή φυλάκισης, οι αρχές δυσκολεύονται να βρουν κόσμο για να κάνει τη δουλειά.
«Έχουμε εκατοντάδες κενές θέσεις», είπε αξιωματούχος της εκλογικής επιτροπής της πόλης Λεόν, προσθέτοντας ότι μπορεί να υπάρχουν έως και 900 κενές θέσεις αυτή τη στιγμή. «Κληρώσαμε σκόπιμα εννέα ονόματα αντί για τρία ανά εκλογικό τμήμα, προκειμένου να έχουμε μεγάλο αριθμό εφεδρικών υποψηφίων».
Για να μην υπηρετήσει, όποιος επιλεγεί οφείλει να αποδείξει ότι έκανε κράτηση και πλήρωσε για διακοπές πριν από τις 29 Μαΐου, όταν προκηρύχθηκαν οι εκλογές.
Δεν είναι λίγοι αυτοί, αλλά το πρόβλημα είναι ευρύτερο. «Δεν μπορούμε εύκολα να βρούμε νέους, γιατί την ημέρα των εκλογών διεξάγεται μουσικό φεστιβάλ στην Αστούριας και πολλοί απ' όσους κληρώθηκαν είχαν κλείσει ήδη εισιτήρια».
Απαλλάσσονται νόμιμα και όσοι μπορούν να αποδείξουν ότι είναι ανίκανοι να υπηρετήσουν για λόγους υγείας ή όσοι εργάζονται την ημέρα των εκλογών. Ωστόσο, ο αξιωματούχος είπε ότι πολλοί άλλοι προσπαθούσαν να τη γλιτώσουν, αποφεύγοντας τους αστυνομικούς και τους ταχυδρομικούς υπαλλήλους που παραδίδουν τις κλήσεις.
«Λάβαμε αναφορές για πολλούς που αρνούνται να ανοίξουν την πόρτα ή κρύβονται όταν εμφανίζονται αστυνομικοί», είπε ο αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι οι αρχές ξεκίνησαν να απευθύνουν κατηγορίες για... αποφυγή λήψης επιστολής. «Κατανοητό ότι κανείς δεν θέλει να περάσει μια καλοκαιρινή μέρα σε κλειστό χώρο μετρώντας ψηφοδέλτια, αλλά ας είμαστε σαφείς: Εάν δεν έχεις νόμιμη δικαιολογία, είναι αδίκημα να μην συμμορφώνεσαι με την εντολή».
Παρόμοιες δυσκολίες αντιμετωπίζει όλη η Ισπανία. Στη Σαραγόσα εκατοντάδες ψηφοφόροι αρνήθηκαν να παραλάβουν την κλήση τους. Στο Κάντιθ σχεδόν οι μισές θέσεις έχουν μείνει κενές. Και στη Σόρια, μια από τις λιγότερο πυκνοκατοικημένες επαρχίες της Ισπανίας, η έλλειψη μελών στις εφορευτικές επιτροπές έχει οδηγήσει τους αξιωματούχους να αρχίσουν να στρατολογούν άτομα από γειτονικές πόλεις.
Ο Πάμπλο Σιμόν, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Carlos III της Μαδρίτης, είπε ότι η περίπλοκη κατάσταση ήταν αναμενόμενη.
«Πάντα στις εκλογές υπάρχουν εκλογικά τμήματα που ανοίγουν αργά, επειδή δεν εμφανίζονται τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών. Πόσο μάλλον όταν 10 εκατομμύρια ψηφοφόροι λείπουν σε διακοπές…».
Ο Σιμόν είπε ότι το πρόβλημα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αν οι αρχές παράσχουν μεγαλύτερη οικονομική αποζημίωση και όχι μόνο τα 70 ευρώ που προβλέπονται για το εκλογικό 12ωρο, εν μέσω καύσωνα...
Στο πλαίσιο αυτό, έχουν αρχίσει να πέφτουν φαεινές ιδέες: Για παράδειγμα, το θεματικό πάρκο Tarragona PortAventura προσφέρει δωρεάν εισιτήρια σε όποιον μπορεί να αποδείξει ότι υπηρέτησε σε εκλογικό τμήμα στις 23 Ιουλίου.
Στο χειρότερο σενάριο, εάν παραμένουν τόσες πολλές κενές θέσεις την ημέρα των εκλογών, οι αρχές θα στρατολογήσουν αναγκαστικά όποιους προσέλθουν να ψηφίσουν πρώτοι.
«Πάντα λέω στους φίλους μου να μην πηγαίνουν να ψηφίσουν πρωί», αστειεύεται μιλώντας στο Politico ο «ανώνυμος» αξιωματούχος της Λεόν.