Από τα τέλη της δεκαετίας του 1930 ο αριθμός των σπερματοζωαρίων στους άνδρες υποχωρεί σε όλο τον κόσμο. Μολονότι η πτώση παρατηρήθηκε αρχικά στις δυτικές χώρες, υπάρχουν στοιχεία ότι το φαινόμενο εκδηλώνεται και στον αναπτυσσόμενο κόσμο και δείχνει να επιταχύνεται.
Με βάση δανέζικη επιστημονική μελέτη, ο αριθμός των σπερματοζωαρίων έχει πέσει 50% τα τελευταία 50 χρόνια. Η επιδημιολόγος Σάνα Σουάν πιστεύει ότι γνωρίζει τον λόγο που συμβαίνει αυτό.
Εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες έχει αφιερώσει τη ζωή της στη μελέτη των συνεπειών των χημικών ενδοκρινικών διαταρακτών (EDC), οι οποίοι μπορεί να επηρεάσουν την ορμονική λειτουργία. Σε αυτούς περιλαμβάνονται τα εντομοκτόνα, οι δισφαινόλες και οι φθαλικες ενώσεις - οι δύο τελευταίες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πλαστικών. Ίχνη χημικών ενδοκρινικών διαταρακτών έχουν βρεθεί στο μητρικό γάλα, στον πλακούντα, στα ούρα, στο αίμα και στο σπέρμα.
Η Σουάν έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα πλαστικά που χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση και τα παρασιτοκτόνα μπορεί να μειώνουν τον αριθμό των σπερματοζωαρίων στους άνδρες, ενώ μπορεί επίσης να επηρεάζουν το αναπαραγωγικό σύστημα των εμβρύων.
Η υφήλιος μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με μια κρίση γονιμότητας χωρίς να το καταλάβει, προειδοποιεί σε συνέντευξή της στου Financial Times.
Όπως ισχυρίζεται, αν η υπόθεσή της είναι σωστή, πρέπει να αλλάξουμε ριζικά το πώς μαγειρεύουμε, τρώμε, παράγουμε και πακετάρουμε καταναλωτικά προϊόντα και να επανεξετάσουμε τις βιομηχανικές διαδικασίες.
H βιομηχανία χημικών είναι σύμφωνα με τους FT αυτή που έχει αντισταθεί περισσότερο στα ευρήματα της έρευνας της Σουάν, καθώς θα υποστεί τεράστιο οικονομικό πλήγμα από την αυστηρότερη ρύθμιση των προϊόντων της. Από τη δεκαετία του 1990 και μετά, μια σειρά από επιστημονικά άρθρα έχουν αμφισβητήσει τα ευρήματα της Σουάν και των συναδέλφων της.
Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ακόμα και αν η πτώση είναι πραγματική, ο αντίκτυπος όσον αφορά τις προοπτικές ενός άνδρα να γίνει πατέρας είναι αμελητέος. Μελέτη επιστημόνων του Χάρβαρντ που δημοσιεύτηκε το 2021, υποστηρίζει ότι πάνω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο η ύπαρξη περισσότερων σπερματοζωαρίων δεν αποτελεί απαραίτητα δείκτη υγείας ή γονιμότητας. Ο αριθμός των σπερματοζωαρίων ποικίλει ανάλογα με το σώμα, το περιβάλλον και την εποχή.
Η ίδια αρνείται την κριτική αυτή, λέγοντας ότι η πιο πρόσφατη δουλεία της δείχνει ότι ο αριθμός των σπερματοζωαρίων υποχωρεί σε όλο τον κόσμο. Η ίδια προειδοποιεί ότι παρόμοια αμφισβήτηση αντιμετώπισαν και οι επιστήμονες που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική αλλαγή.
«Οι άνθρωπο έλεγαν “δεν τρέχει κάτι. Τώρα κάνει ζέστη. Αλλά οι θερμοκρασίες θα πέσουν. Έτσι λειτουργεί το κλίμα”. Αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι» τονίζει στους FT.