Το 2022 η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) προστάτεψε 600 εκατ. ευρώ, χρήματα των φορολογουμένων της ΕΕ, αφενός συστήνοντας στις αρμόδιες αρχές την επανάκτηση περίπου 426 εκατ. ευρώ και επιστροφή στον προϋπολογισμό της ΕΕ από απάτες και παρατυπίες και αφετέρου διαφυλάσσοντας επιπλέον 200 εκατ. ευρώ.
Επίσης, η OLAF εξουδετέρωσε διάφορα κυκλώματα λαθρεμπορίου, παραποίησης/απομίμησης προϊόντων και τελωνειακής απάτης, προσέφερε τη βοήθειά της για την επιβολή των μέτρων εμπορικής άμυνας της ΕΕ και συνέχισε να χαράσσει πολιτικές για την πρόληψη και την καταπολέμηση των μετεξελισσόμενων μορφών απάτης.
Όπως κάθε χρόνο, η OLAF διερεύνησε επίσης υποθέσεις στις οποίες υπήρχαν υπόνοιες για παραπτώματα από το προσωπικό και τα μέλη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Συνολικά, η OLAF ολοκλήρωσε πάνω από 250 υποθέσεις πέρυσι.
Η έκθεση της OLAF για το 2022 που δημοσιεύτηκε σήμερα παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις σημαντικότερες τάσεις και επιχειρήσεις που ανέλαβε το περασμένο έτος, από την καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης προϊόντων και του λαθρεμπορίου έως την προστασία των κονδυλίων της ΕΕ -συμπεριλαμβανομένου του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας- και τους μηχανισμούς πρόληψης της απάτης για την προστασία της χρηματοδοτικής ενίσχυσης της ΕΕ προς την Ουκρανία. Για πρώτη φορά, η έκθεση παρουσιάζεται σε διαδραστική εικονική μορφή.
Ο Γενικός Διευθυντής της OLAF Ville Itälä υπογράμμισε: «Οι συσσωρευμένες γνώσεις, η εμπειρογνωμοσύνη και οι δραστηριότητες της OLAF αποφέρουν απτά αποτελέσματα που μας επιτρέπουν να προστατεύουμε τόσο τον προϋπολογισμό της ΕΕ όσο και τους πολίτες της. Η προστασία των χρημάτων που πληρώνουν οι φορολογούμενες και οι φορολογούμενοι πολίτες της ΕΕ για υποδομές και ψηφιοποίηση, η κατάσχεση 531 εκατομμυρίων λαθραίων τσιγάρων, η ανάληψη διεθνούς δράσης κατά νοθευμένου μελιού και η ανάκτηση σχεδόν 3 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό της ΕΕ από υπόθεση τελωνειακής απάτης, αποτελούν μερικά μόνο παραδείγματα του εύρους και του αντικτύπου που έχει η δράση της OLAF.
Η πρόληψη παραμένει το πλέον αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της απάτης. Η OLAF προσπαθεί να διασφαλίσει ότι η χρηματοδοτική συνδρομή και οι επενδύσεις της ΕΕ στα Kράτη Mέλη και σε τρίτες χώρες δαπανώνται όπως προβλέπεται. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η συνεργασία είναι καίριας σημασίας για την επιτυχία των επιχειρήσεών μας, και για τον λόγο αυτόν το 2022 η OLAF ενέτεινε τη συνεργασία της με τις εθνικές αρχές, τους διεθνείς οργανισμούς και τους εταίρους της ΕΕ. Η ικανότητα της OLAF να συντονίζει πολλαπλούς παράγοντες και να δίνει μια συνολική εικόνα της κατάστασης παραμένει η μοναδική και διακριτική ποιότητά μας με μεγάλη προστιθέμενη ι αξία στην καταπολέμηση της απάτης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πέραν αυτής».
Οι επιδόσεις της OLAF στη διερεύνηση υποθέσεων το 2022:
- Ολοκλήρωσε 256 έρευνες, εκδίδοντας 275 συστάσεις προς τις αρμόδιες Εθνικές και Ενωσιακές Αρχές.
- Συνέστησε την ανάκτηση 426,8 εκατ. EUR στον προϋπολογισμό της ΕΕ και απέτρεψε αδικαιολόγητες δαπάνες ύψους 197,9 εκατ. EUR.
- Ξεκίνησε 192 νέες έρευνες, κατόπιν 1017 προκαταρκτικών αναλύσεων που πραγματοποίησαν οι εμπειρογνώμονές της.
- Προώθησε στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία 71 υποθέσεις με πιθανά ποινικά αδικήματα, εκ των οποίων οι 16 έγιναν για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Προστασία των κονδυλίων της ΕΕ
Όπως και τα προηγούμενα έτη, οι έρευνες της OLAF σχετικά με τις δαπάνες κονδυλίων της ΕΕ αφορούσαν ισχυρισμούς περί αθέμιτης σύμπραξης, χειραγώγησης διαδικασιών σύναψης συμβάσεων, σύγκρουσης συμφερόντων και υπερτιμολογήσεων. Η άνοδος των ψηφιακών απατών επιβεβαιώνουν την τάση που παρατηρεί η OLAF τα τελευταία χρόνια. Το 2022, η OLAF συγκρότησε μια ομάδα εμπειρογνωμόνων που εστιάζει στα ηλεκτρονικά εργαλεία καταπολέμησης της απάτης, για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) της ΕΕ και άρχισε να διερευνά υποθέσεις πιθανής κατάχρησης χρηματοδοτήσεων του ΜΑΑ.
Αντιμετώπιση απομιμήσεων προϊόντων και λαθρεμπόρων
Η καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης προϊόντων και του λαθρεμπορίου παραμένει κεντρική συνιστώσα των επιχειρήσεων της OLAF. Το 2022, η OLAF συνδιοργάνωσε ή παρείχε στήριξη σε διάφορες τελωνειακές επιχειρήσεις και άλλες επιχειρησιακές δράσεις.
Οι δράσεις αυτές συνέβαλαν στην κατάσχεση εκατομμυρίων παραποιημένων και επικίνδυνων αντικειμένων προτού αυτά διοεχετευθούν στην αγορά, όπως ψευδοφάρμακα, παραποιημένα και δυνητικά επικίνδυνα παιχνίδια, 531 εκατομμύρια λαθραία τσιγάρα και 14,7 εκατομμύρια λίτρα παράνομου οίνου, μπύρας και άλλων οινοπνευματωδών.
Στήριξη στην Ουκρανία και επιβολή των κυρώσεων κατά της Ρωσίας
Το 2022 γίναμε μάρτυρες της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η OLAF έχει μακροχρόνια συνεργασία με τις ουκρανικές αρχές, τόσο στο σκέλος των δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ (προστασία των κονδυλίων της ΕΕ) όσο και στο σκέλος των εσόδων (τελωνειακή συνεργασία). Από την έναρξη του πολέμου, η OLAF παρέχει βοήθεια στις υπηρεσίες καταπολέμησης της απάτης της Ουκρανίας συμβάλλοντας στην ενίσχυση και τη βελτίωση των δομών της χώρας για την αντιμετώπιση της απάτης και της διαφθοράς και για την προστασία της τρέχουσας αλλά και της μελλοντικής χρηματοδότησης που λαμβάνει από την ΕΕ.
Η OLAF διαδραμάτισε επίσης σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της καταστρατήγησης των κυρώσεων που επέβαλε η ΕΕ κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας μετά την εισβολή στην Ουκρανία, όπως εξηγείται αναλυτικά στην έκθεση της OLAF για το 2022.
Καταπολέμηση παραπτωμάτων
Κανένα κρούσμα παράτυπης ή δόλιας συμπεριφοράς από υπαλλήλους της ΕΕ ή μέλη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ δεν μπορεί να γίνει ανεκτό. Οι πολίτες της ΕΕ δικαίως απαιτούν τα υψηλότερα πρότυπα συμπεριφοράς από τα θεσμικά τους όργανα, τα μέλη και το προσωπικό τους. Η OLAF ολοκλήρωσε πέρυσι 38 έρευνες σχετικά με δόλιες ή παράτυπες συμπεριφορές υπαλλήλων και μελών των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.
Η διερεύνηση των υποθέσεων αυτών διασφαλίζει τη χρηστή διαχείριση των χρημάτων των φορολογουμένων της ΕΕ και την αυστηρή τήρηση των κανόνων δεοντολογίας, συμβάλλοντας έτσι στην προστασία της εικόνας και της φήμης της ΕΕ στο σύνολό της.
Η έκθεση της OLAF για το 2022 δημοσιεύεται στον διαδικτυακό τόπο της OLAF, σε πλήρη διαδραστική έκδοση και σε σύντομη.
Αποστολή της OLAF, εντολή και αρμοδιότητες
Αποστολή της OLAF είναι ο εντοπισμός, η διερεύνηση και η καταπολέμηση της απάτης εις βάρος των κονδυλίων της ΕΕ.
Η OLAF εκπληρώνει την αποστολή της με:
- τη διενέργεια ανεξάρτητων ερευνών σε υποθέσεις απάτης και διαφθοράς εις βάρος των κονδυλίων της ΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται ότι όλα τα χρήματα των φορολογουμένων της ΕΕ καταλήγουν σε έργα που μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και ανάπτυξη στην Ευρώπη,
- τη συμβολή της στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, με τη διερεύνηση σοβαρών παραπτωμάτων που διαπράττονται από υπαλλήλους της ΕΕ και μέλη των θεσμικών οργάνων της,
- τη χάραξη μιας αποτελεσματικής πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης.
Στο πλαίσιο της αποστολής της να διενεργεί ανεξάρτητες έρευνες, η OLAF μπορεί να διερευνά ζητήματα που σχετίζονται με απάτη, διαφθορά και άλλα αδικήματα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ σχετικά με:
- όλες τις δαπάνες της ΕΕ: οι βασικές κατηγορίες δαπανών είναι τα διαρθρωτικά ταμεία, τα ταμεία γεωργικής πολιτικής και αγροτικής ανάπτυξης, οι άμεσες δαπάνες και η εξωτερική βοήθεια,
- ορισμένες πηγές εσόδων της ΕΕ, κυρίως τους τελωνειακούς δασμούς,
- υπόνοιες για σοβαρά παραπτώματα που διαπράττονται από υπαλλήλους της ΕΕ και μέλη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.
Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας από την OLAF, εναπόκειται στις αρμόδιες Αρχές της ΕΕ και στις Εθνικές Αρχές να εξετάσουν τις συστάσεις της OLAF και να αποφασίσουν σχετικά με τη συνέχεια που θα δώσουν σε αυτές. Κάθε εμπλεκόμενο πρόσωπο τεκμαίρεται ότι είναι αθώο μέχρι αποδείξεως της ενοχής του ενώπιον αρμόδιου Εθνικού ή Ενωσιακού δικαστηρίου.