Η Eurostat, η Στατιστική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημοσίευσε σήμερα το έγγραφο «Sustainable development in the European Union — monitoring report on progress towards the SDGs in a EU context, 2023 edition» (Βιώσιμη ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση — Έκθεση παρακολούθησης της προόδου για την επίτευξη των ΣΒΑ στο πλαίσιο της ΕΕ, έκδοση 2023).
Η έκθεση προσφέρει στατιστική επισκόπηση της προόδου για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) στην ΕΕ. Η έκθεση δημοσιεύεται μαζί με την εαρινή δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, προκειμένου να αυξηθεί η συνάφειά της με την πολιτική και κατ' αυτό τον τρόπο να υλοποιηθεί η δέσμευση της παρούσας Επιτροπής να ενσωματώσει τους ΣΒΑ στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, καθήκον που έχει ανατεθεί στον επίτροπο κ. Τζεντιλόνι, αναφέρει ανακοίνωση της Κομισιόν.
Η έκθεση καταδεικνύει ότι η ΕΕ έχει σημειώσει πρόοδο για την επίτευξη των περισσότερων στόχων κατά την τελευταία πενταετία, σύμφωνα με τις προτεραιότητες της Επιτροπής σε βασικούς τομείς πολιτικής, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, το 8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον και το σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ΕΕ έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο προς την επίτευξη πολλών κοινωνικοοικονομικών στόχων, ενώ αναμένεται μεγαλύτερη πρόοδος στον περιβαλλοντικό τομέα, καθώς τα κράτη μέλη υλοποιούν τους φιλόδοξους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Για πρώτη φορά, η έκθεση ανέλυσε τον βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο των τρεχουσών κρίσεων στους ΣΒΑ. Σε αυτές περιλαμβάνονται η ενεργειακή κρίση στο πλαίσιο του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και οι επακόλουθοι κλυδωνισμοί της πανδημίας. Η έκθεση περιέχει επίσης ένα κεφάλαιο με βελτιωμένη ανάλυση των δευτερογενών συνεπειών της κατανάλωσης της ΕΕ για τον υπόλοιπο κόσμο.
Βασικά πορίσματα
Η έκθεση δείχνει ότι, κατά την τελευταία πενταετία, η ΕΕ έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο για την επίτευξη τριών ΣΒΑ και μέτρια πρόοδο για την επίτευξη των περισσότερων από τους υπόλοιπους.
Ειδικότερα:
- η ΕΕ σημείωσε τη μεγαλύτερη πρόοδο στη διασφάλιση αξιοπρεπούς εργασίας και οικονομικής ανάπτυξης (ΣΒΑ 8). Το 2022 το ποσοστό απασχόλησης της ΕΕ έφθασε στο νέο πρωτοφανές υψηλό επίπεδο του 74,6 %, ενώ το ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας της ΕΕ μειώθηκε σε νέο πρωτοφανές χαμηλό επίπεδο.
- Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε επίσης ως προς τους στόχους της μείωσης της φτώχειας (ΣΒΑ 1) και της βελτίωσης της ισότητας των φύλων (ΣΒΑ 5). Το ποσοστό των ατόμων που επιβαρύνονται υπερβολικά από το κόστος στέγασης έχει μειωθεί από το 2015, ενώ οι ωριαίες αποδοχές των γυναικών προσεγγίζουν τις αποδοχές των ανδρών.
- Σημειώθηκε επίσης ικανοποιητική πρόοδος όσον αφορά τη μείωση των ανισοτήτων (ΣΒΑ 10), τη διασφάλιση ποιοτικής εκπαίδευσης (ΣΒΑ 4), την προώθηση της ειρήνης και της προσωπικής ασφάλειας στο έδαφος της ΕΕ και τη βελτίωση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη και της εμπιστοσύνης στους θεσμούς (ΣΒΑ 16). Οι εισοδηματικές διαφορές μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων πληθυσμιακών ομάδων μειώθηκαν και η ΕΕ βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου της για ποσοστό 45 % του πληθυσμού με σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η ζωή στην ΕΕ έχει καταστεί ασφαλέστερη τα τελευταία χρόνια, καθώς οι ανθρωποκτονίες ή οι δολοφονικές επιθέσεις και η αντίληψη ως προς τη συχνότητα της διάπραξης εγκλημάτων, της άσκησης βίας και των βανδαλισμών στις ευρωπαϊκές γειτονιές έχουν μειωθεί σημαντικά. Επιπλέον, η ΕΕ έχει σημειώσει θετική πρόοδο προς την επίτευξη των στόχων της υγείας και της ευημερίας (ΣΒΑ 3), παρά τις οπισθοδρομήσεις που προκλήθηκαν από την πανδημία COVID-19, και προς την επίτευξη των στόχων της καινοτομίας και των υποδομών (ΣΒΑ 9).
- Η πρόοδος ήταν μέτρια ευνοϊκή για τις τάσεις στους τομείς της υπεύθυνης κατανάλωσης και παραγωγής (ΣΒΑ 12), των βιώσιμων πόλεων και κοινοτήτων (ΣΒΑ 11), της ζωής στο νερό (ΣΒΑ 14), της μηδενικής πείνας (ΣΒΑ 2), του καθαρού νερού και της αποχέτευσης (ΣΒΑ 6) και της οικονομικά προσιτής και καθαρής ενέργειας (ΣΒΑ 7).
- Αναμένεται μεγαλύτερη πρόοδος όσον αφορά τρεις στόχους –τη δράση για το κλίμα (ΣΒΑ 13), τη ζωή στη στεριά (ΣΒΑ 15) και τις παγκόσμιες εταιρικές σχέσεις (ΣΒΑ 17)– καθώς τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν θέσει ως στόχο την εφαρμογή του υψηλότερου επιπέδου φιλοδοξίας στους περιβαλλοντικούς στόχους που έχουν τεθεί σε επίπεδο ΕΕ. Όσον αφορά τη δράση για το κλίμα (ΣΒΑ 13), η ΕΕ έχει θέσει πολύ φιλόδοξους και άνευ προηγουμένου κλιματικούς στόχους για το 2030 για την επίτευξη των οποίων, σε σύγκριση με προηγούμενες τάσεις, θα απαιτηθούν περισσότερες προσπάθειες. Η ΕΕ έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή τα μέτρα πολιτικής για την υλοποίηση αυτών των πρόσθετων προσπαθειών, ιδίως μέσω της δέσμης Fit for 55 (δέσμη μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55 %), με αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ) και με τον κανονισμό για τον επιμερισμό των προσπαθειών, ο οποίος θέτει δεσμευτικούς ετήσιους στόχους για τα κράτη μέλη σχετικά με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Στον τομέα της ενέργειας, η ΕΕ έχει επίσης θέσει πιο φιλόδοξους στόχους για το 2030. Αυτό σημαίνει ότι κατά τα επόμενα έτη αναμένεται να καταγραφεί μεγαλύτερη πρόοδος και στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ΕΕ. Όσον αφορά τη ζωή στη στεριά (ΣΒΑ 15), παρόλο που οι χερσαίες προστατευόμενες περιοχές έχουν αυξηθεί από το 2013, η ΕΕ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σταθερή μείωση των πληθυσμών κοινών πτηνών και πεταλούδων των λειμώνων. Πρόσθετες προσπάθειες που απαιτούνται για την αντιστροφή της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων προβλέπονται στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030, στη δασική στρατηγική της ΕΕ για το 2030 που δρομολογήθηκε φέτος και στη στρατηγική της ΕΕ για το έδαφος, η οποία θέτει ως στόχο για το 2030 την αποκατάσταση των υποβαθμισμένων γαιών και εδαφών και την καταπολέμηση της απερήμωσης. Όσον αφορά τη συνεργασία για τους στόχους (ΣΒΑ 17), η τάση αντικατοπτρίζει εν μέρει τις κυκλικές επιπτώσεις και, ιδίως, την αύξηση του δημόσιου χρέους λόγω της κρίσης του COVID-19.
Ιστορικό
Οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης βρίσκονται στο επίκεντρο της χάραξης της ευρωπαϊκής πολιτικής εδώ και καιρό, σταθερά εδραιωμένοι στις ευρωπαϊκές Συνθήκες και ενσωματωμένοι σε βασικά έργα, τομεακές πολιτικές και πρωτοβουλίες της Επιτροπής υπό την προεδρία της κ. φον ντερ Λάιεν. Η Ατζέντα του 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) που εμπεριέχονται σε αυτήν εγκρίθηκαν από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) τον Σεπτέμβριο του 2015 και έδωσαν νέα ώθηση στις προσπάθειες σε παγκόσμιο επίπεδο για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης.
Η ΕΕ είναι απολύτως προσηλωμένη στην υλοποίηση της Ατζέντας του 2030 και στα μέτρα εφαρμογής της, όπως περιγράφονται στην «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» και στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής με τίτλο «Επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ — Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση».
Η σημερινή δημοσίευση είναι η έβδομη σε μια σειρά ετήσιων διαδικασιών παρακολούθησης που δρομολόγησε η Eurostat το 2017. Βασίζεται στο σύνολο δεικτών της ΕΕ σχετικά με τους ΣΒΑ, το οποίο αναπτύχθηκε για την παρακολούθηση της προόδου στην επίτευξη των ΣΒΑ στο πλαίσιο της ΕΕ. Η έκθεση παρακολούθησης των ΣΒΑ έχει ως στόχο να παρουσιάσει μια αντικειμενική αξιολόγηση του κατά πόσον η ΕΕ, σύμφωνα με τους επιλεγμένους δείκτες, έχει σημειώσει πρόοδο για την επίτευξη των ΣΒΑ κατά τις τελευταίες πενταετείς και δεκαπενταετείς περιόδους.
Οι τάσεις των δεικτών αξιολογούνται με βάση τον μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης κατά την τελευταία πενταετία. Όσον αφορά τους 22 δείκτες με ποσοτικούς στόχους της ΕΕ, αξιολογείται η πρόοδος επίτευξης τους. Τέτοιοι στόχοι έχουν τεθεί στους τομείς της κλιματικής αλλαγής, της βιοποικιλότητας, του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, της κατανάλωσης ενέργειας και της εκπαίδευσης. Όλοι οι άλλοι δείκτες αξιολογούνται σύμφωνα με την κατεύθυνση και την ταχύτητα της αλλαγής.