Η γήρανση του πληθυσμού πλήττει τα δημόσια οικονομικά σε όλο τον κόσμο και οι οίκοι αξιολόγησης προειδοποιούν ότι οι πρόσφατες αυξήσεις επιτοκίων έχουν αυξήσει και τον αντίκτυπο τόσο των υψηλότερων συντάξεων όσο και του κόστους υγειονομικής περίθαλψης.
Καθώς τα επιτόκια εκτινάσσονται ως απάντηση στη μεγάλη άνοδο του πληθωρισμού, οι Moody's, S&P και Fitch προειδοποιούν ότι η επιδείνωση των δημογραφικών στοιχείων πλήττει ήδη τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας των κυβερνήσεων.
Όπως προσθέτουν, αν δεν γίνουν σαρωτικές μεταρρυθμίσεις, έρχονται υποβαθμίσεις που απειλούν να δημιουργήσουν έναν φαύλο κύκλο υψηλότερων δημοσιονομικών βαρών και αυξανόμενου κόστους δανεισμού.
«Στο παρελθόν, το δημογραφικό αφορούσε μεσο-μακροπρόθεσμα ζητήματα», δήλωσε ο Dietmar Hornung, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Moody's. «Τώρα, το μέλλον είναι εδώ και ήδη πλήττονται οι κρατικές πιστώσεις».
«Ενώ τα δημογραφικά στοιχεία κινούνται αργά, το πρόβλημα γίνεται πιο επείγον», δήλωσε ο Edward Parker, επικεφαλής ερευνών στη Fitch, η οποία υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας τον περασμένο μήνα, υπό τον φόβο να εμποδιστεί η μεταρρυθμιστική ατζέντα του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν.
«Όσο πιο πολύ αναβάλλουν τη δράση τόσο πιο επώδυνη δράση θα αναλάβουν οι κυβερνήσεις».
Οι οίκοι αξιολόγησης εκτιμούν ότι η αύξηση του κόστους δανεισμού επιδεινώνει τον αντίκτυπο τόσο στον εργαζόμενο πληθυσμό όσο και στους λογαριασμούς της υγειονομικής περίθαλψης και των συντάξεων.
Κι αυτό, με τη σειρά του, έχει επηρεάσει τις προοπτικές για το χρέος στην ΕΕ, καθώς, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η αναλογία του πληθυσμού άνω των 65 ετών θα αυξηθεί από 20% σήμερα σε 30% έως το 2050. Το ίδιο θα συμβεί και σε Ιαπωνία και ΗΠΑ.
Ο Marko Mrsnik, επικεφαλής αναλυτής της S&P, πρόσθεσε ότι, σύμφωνα με τεστ του οίκου, μία ποσοστιαία μονάδα αύξησης του κόστους δανεισμού θα αύξανε τους δείκτες χρέους προς ΑΕΠ κατά περίπου 40-60 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2060 για την Ιαπωνία, την Ιταλία, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ.
Η S&P δήλωσε τον Ιανουάριο ότι περίπου οι μισές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου θα έχουν υποβαθμιστεί σε σκουπίδια έως το 2060, από το ένα τρίτο σήμερα, εάν δεν ληφθούν μέτρα για τη μείωση του κόστους που προκαλεί η γήρανση του πληθυσμού.
Προέβλεψε επίσης ότι το κόστος των συντάξεων θα αυξηθεί κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έως το 2060 κατά μέσο όρο, φτάνοντας το 9,5%, αν και με μεγάλη απόκλιση μεταξύ των χωρών. Επίσης, μεταξύ 2022 και 2060, οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη θα αυξηθούν κατά 2,7 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ κατά μέσο όρο.
Από τα χειρότερα δημογραφικά προφίλ παγκοσμίως έχουν οι χώρες της κεντρικής και νότιας Ευρώπης, με προεξάρχουσα τη Γερμανία.
Σημείωμα της Moody's ανέφερε ότι η πίεση στη γερμανική αγορά εργασίας είναι «ήδη ορατή», προσθέτοντας: «Η δυνητική ανάπτυξη θα εξασθενήσει περαιτέρω το επόμενο έτος, χωρίς μεταρρυθμίσεις».
Οι οίκοι αξιολόγησης σημαίνουν συναγερμό επίσης για το έλλειμμα του συνταξιοδοτικού συστήματος σε Ισπανία και Γαλλία, ενώ, αντίθετα, πιστώνουν στην Ελλάδα τις σαρωτικές μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό μετά την κρίση χρέους. Στην έρευνα της S&P μεταξύ 81 χωρών, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην οποία οι δαπάνες που σχετίζονται με τη γήρανση αναμένεται να μειωθούν έως το 2060, τονίζουν οι Financial Times.