Η αυξανόμενη στρατιωτική παραγωγή βοηθά τη ρωσική βιομηχανία να παραμένει ισχυρή, αντισταθμίζοντας μεγάλο μέρος της ζημιάς που προκλήθηκε από τις διεθνείς κυρώσεις και από άλλες επιπτώσεις που έφερε η εισβολή στην Ουκρανία.
Η βιομηχανική παραγωγή έκλεισε το 2022 με πτώση μόλις 0,7%, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, που υπογραμμίζει μάλιστα ότι πρακτικά δεν υπήρξε καθόλου πτώση, καθώς η δύναμη της μεταποίησης που τροφοδοτήθηκε από τον πόλεμο συνέβαλε στην αντιστάθμιση της υποχώρησης σε άλλους τομείς. Η επίσημη έκθεση της Rosstat που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη επιβεβαίωσε τα εν λόγω στοιχεία.
«Η βιομηχανική παραγωγή το 2022 αποδείχθηκε καλύτερη από τις προβλέψεις και ισχυρότερη σε σχέση με προηγούμενες κρίσεις», δήλωσε η Σόφια Ντονέτς, οικονομολόγος της επενδυτικής τράπεζας Renaissance Capital. «Οι κρατικές δαπάνες συνέβαλαν πολύ, τόσο στη βαριά όσο και στην ελαφριά βιομηχανία».
Η βιομηχανία ήταν από τους πιο ανθεκτικούς τομείς της οικονομίας από την έναρξη του πολέμου, εν μέσω συνολικής συρρίκνωσης περίπου 2% με μείωση των λιανικών πωλήσεων και του τζίρου στο εμπόριο. Οι τιμές ρεκόρ στις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας, που δεν επλήγησαν από τους περιορισμούς ΗΠΑ και Ευρώπης μέχρι το τέλος του 2022, καθώς και το μεγάλο άλμα στις κρατικές δαπάνες συνέβαλαν στον περιορισμό της οικονομικής ζημίας.
«Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα ωθήσει τη βιομηχανική παραγωγή φέτος ακόμη υψηλότερα - κατά 2% πάνω από το 2022 - αλλά με τίμημα την υποχώρηση του βιοτικού επιπέδου και τη στασιμότητα της κατανάλωσης», δήλωσε ο Αλεξάντερ Ισάκοφ του Bloomberg Economics.
Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν τον περασμένο μήνα μίλησε για οικονομική συμβολή της στρατιωτικής βιομηχανίας. Η πολεμική οικονομία «ξεκίνησε τον τελευταίο χρόνο και συνεχίζει να επεκτείνεται», είπε σε αξιωματούχους. «Τα εργοστάσια δουλεύουν σε συνεχείς βάρδιες, σχεδόν όλο το 24ωρο».
Η Ρωσία δεν κοινοποιεί λεπτομέρειες για τη στρατιωτική παραγωγή της, αλλά στα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύει περιλαμβάνονται στρατιωτικά προϊόντα με υψηλές επιδόσεις μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Στα «μεταλλικά τελικά προϊόντα», που περιλαμβάνουν όπλα, βόμβες και πυρομαχικά, καταγράφεται αύξηση 5% τους πρώτους 11 μήνες του περασμένου έτους. Επίσης, η «παραγωγή υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων», που παρουσίασε αύξηση 4%, πιθανώς περιλαμβάνει εξαρτήματα για κινητήρες αεροσκαφών και πυραύλων, καθώς και συστήματα σκόπευσης.
Άλλα οχήματα και εξοπλισμός για πολεμικά πλοία και αεροπλάνα υποχώρησαν ελαφρά, αλλά με άνοδο στο τέλος του έτους.
«Η Ρωσία κατάφερε να σταθεροποιήσει τη βιομηχανική παραγωγή της, με εκπτώσεις στις τιμές αντί για μείωση στην παραγωγή πετρελαίου, με ενίσχυση της παραγωγής αμυντικού εξοπλισμού και με επενδύσεις στο εγχώριο δίκτυο αγωγών», εξηγεί ο Ισάκοφ.
Αυτά τα αποτελέσματα έρχονται σε έντονη αντίθεση με την υποχώρηση σε καίριους μη στρατιωτικούς τομείς. Τα αυτοκίνητα μειώθηκαν σχεδόν κατά 50%, οι βιομηχανίες κλωστοϋφαντουργίας και ξυλείας σημείωσαν πτώση πάνω από 10%, ενώ η παραγωγή χημικών υποχώρησε 4%.
Ορισμένοι επωφελήθηκαν από τον αντίκτυπο των κυρώσεων και άλλων περιορισμών στις εισαγωγές. Σε τομείς όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα και οι εκδόσεις ενισχύθηκε η εγχώρια παραγωγή.
Οικονομολόγοι της ρωσικής κεντρικής τράπεζας επισημαίνουν τη μεταποίηση ως πιθανό φωτεινό σημείο και για το 2023, προειδοποιώντας ωστόσο ότι η έλλειψη εργατικού δυναμικού ενδέχεται να περιορίσει τις προοπτικές ανάπτυξης το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Η έκθεση της τράπεζας δεν ανέφερε τον πόλεμο ως παράγοντα που συνέβαλε στην έλλειψη εργαζομένων, αντίθετα με επιμέρους αξιωματούχους. Υπενθυμίζεται ότι 300.000 άνθρωποι έχουν επιστρατευτεί, ενώ υπερδιπλάσιοι έχουν φύγει από τη χώρα.
Η έκθεση τονίζει, ωστόσο, ότι οι επιπτώσεις των αυξημένων κρατικών δαπανών σε συνθήκες πολέμου πιθανώς θα είναι μικρότερες απ' ό,τι θα ήταν διαφορετικά, επειδή «οι δαπάνες ευνοούν τους λιγότερο παραγωγικούς τομείς».