H εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει πολλές ομοιότητες με τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν το 1979.
Όπως υποστηρίζουν σε άρθρο τους οι Financial Τimes, και στις δύο περιπτώσεις η στρατιωτική ηγεσία θεώρησε ότι η εισβολή ήταν κακή ιδέα, αλλά οι ενστάσεις της αγνοήθηκαν από την πολιτική ηγεσία. Όπως και τότε, το Κρεμλίνο επιμένει στη συνέχιση του πολέμου παρά τις μεγάλες απώλειες στρατιωτών και τη δυσκολία να εξαπολύσει νέα μεγάλη χερσαία επίθεση.
Ποια άλλα μαθήματα μπορούν να αντληθούν από την ουκρανική σύγκρουση και πώς θα μπορούσε να εκτυλιχθεί το 2023;
Ενα ακόμα μάθημα σύμφωνα με τους Financial Times είναι ότι «ο μεγάλος πόλεμος έχει επιστρέψει» και μαζί με αυτόν η ανάγκη για τις χώρες να έχουν τεράστια αποθέματα όπλων για να εμπλακούν σε μάχες υψηλής έντασης.
Η Ουκρανία έχει λάβει στρατιωτική βοήθεια λόγω του «στρατηγικού βάθους» των δυτικών συμμάχων της, οι οποίοι έχουν στείλει περισσότερα από 40 δισ. δολάρια στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ θα στείλουν επίσης το αντιαεροπορικό σύστημα Patriot στο πλαίσιο νέου πακέτου όπλων 1,85 δισ. δολαρίων.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η Δύση - επιφυλακτική για μια πιθανή κλιμάκωση της σύγκρουσης που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια άμεση αντιπαράθεση των χωρών του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας - έχει αντισταθεί στην αποστολή σύγχρονων αρμάτων μάχης, πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και αεριωθούμενων αεροσκαφών που έχει επίσης ζητήσει το Κίεβο.
«Ένα βασικό ερώτημα για το 2023 είναι πόση στρατιωτική υποστήριξη θα συνεχίσει να παρέχει η Δύση στην Ουκρανία — και τι είδους» δήλωσε η Ντομιτίλα Σαγκραμόζο του King's College του Λονδίνου.
Ένα τρίτο μάθημα για τη Μόσχα είναι η σημασία της ποιότητας έναντι της ποσότητας. Η καλή υλικοτεχνική υποστήριξη, ο μεγάλος αριθμός στρατιωτών και ο επαρκής στρατιωτικός εξοπλισμός - είτε drones, είτε τανκς - «δεν αξίζουν τίποτα εάν οι πληροφορίες, η ηγεσία... είναι ανεπαρκείς» δήλωσε ο Μπεν Μπάρι, πρώην ταξίαρχος του βρετανικού στρατού, ο οποίος εργάζεται πλέον στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών.
Σε μια προσπάθεια να αλλάξει την κατάσταση στο μέτωπο, ο Πούτιν διόρισε τον Οκτώβριο τον στρατηγό Σεργκέι Σουροβίκιν στη θέση του νέου διοικητή των ρωσικών δυνάμεων Ουκρανία. Ο Σουροβίκιν ενίσχυσε τις πρώτες γραμμές της Ρωσίας με νεοσύλλεκτους και οργάνωσε επίσης μια επιτυχημένη αποχώρηση από τη Χερσώνα, όπου οι ρωσικές δυνάμεις κινδύνευαν να αιχμαλωτιστούν.
Αυτή η αμυντική ενίσχυση μειώνει τις πιθανότητες μιας επιτυχημένης ουκρανικής χειμερινής αντεπίθεσης που θα αποκόψει τη χερσαία γέφυρα που εκτείνεται κατά μήκος της ακτής της Αζοφικής Θάλασσας και συνδέει τη Ρωσία με την Κριμαία.
«Οι ουκρανικές δυνάμεις... αντιμετωπίζουν σίγουρα τα δικά τους προβλήματα. Οι απώλειές τους ήταν μεγάλες, πολλοί δεν είναι επαρκώς εκπαιδευμένοι, ορισμένες μονάδες υποφέρουν σαφώς από υπερβολική κόπωση και χρειάζονται περισσότερα όπλα και πυρομαχικά» τόνισε στους Financial Τimes δυτικός σύμβουλος άμυνας. «Αλλά το ηθικό και η αποφασιστικότητά τους εξακολουθούν να είναι ασύγκριτα υψηλότερα από τους αντιπάλους τους και ήταν πολύ πιο αποτελεσματικοί από τους Ρώσους στην επιστράτευση» πρόσθεσε.
Ένα τέταρτο μάθημα είναι η σημασία της κοινωνίας των πολιτών στη διατήρηση της πολεμικής προσπάθειας. Ουκρανοί προγραμματιστές λογισμικού έχουν σχεδιάσει εφαρμογές για να βοηθήσουν τα στρατεύματά τους να στοχεύουν ρωσικές θέσεις, σεφ μαγειρεύουν φαγητό για Ουκρανούς στρατιώτες στην πρώτη γραμμή και εθελοντές συνεχίζουν να συγκεντρώνουν κεφάλαια για την αγορά στρατιωτικών προμηθειών, όπως κιτ πρώτων βοηθειών και συστημάτων νυχτερινής όρασης.
«Μεγάλο μέρος της επιτυχίας των Ουκρανών στο πεδίο της μάχης εξαρτάται από μια ετερογενή κοινωνία των πολιτών, γεμάτη αυτοπεποίθηση και ικανή να υποστηρίξει στρατιώτες» δήλωσε ο Τίμοθι Σνάιντερ, ιστορικός του Πανεπιστημίου Γέιλ.
Δημοσκόπηση του Οκτωβρίου έδειξε ότι το 70% των Ουκρανών ήθελαν να συνεχίσουν να πολεμούν μέχρι να πετύχουν τη νίκη και περισσότερο από το 90% πίστευε ότι η νίκη σήμαινε ανακατάληψη όλων των εδαφών που κατέλαβε η Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, την οποία προσάρτησε ο Πούτιν το 2014. Αντίθετα, η λαϊκή στήριξη της Ρωσίας στον πόλεμο μειώθηκε στο μισό μεταξύ Ιουνίου και Νοεμβρίου, στο 27%, σύμφωνα με μη επαληθευμένη εσωτερική δημοσκόπηση του Κρεμλίνου που δημοσίευσε το ειδησεογραφικό πρακτορείο Meduza.
Το πέμπτο και ίσως μεγαλύτερο μάθημα από τον πόλεμο είναι ότι διεξάγεται σε πολλαπλά μέτωπα και όχι μόνο με τανκς, ρουκέτες και όπλα. Ο Πούτιν εξαπέλυσε ένα ανελέητο κύμα επιθέσεων με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην ενεργειακή υποδομή της Ουκρανίας για να προσπαθήσει να σπάσει το ηθικό των Ουκρανών και να απελευθερώσει ένα κύμα προσφύγων στην Ευρώπη. Απείλησε με περαιτέρω περικοπές στις προμήθειες δυτικού φυσικού αερίου καθώς μπαίνει ο χειμώνας και ενώ η Ουκρανία στέλνει σιτηρά στο πλαίσιο της συμφωνίας που επιτεύχθηκε με τη μεσολάβηση της Τουρκία και του ΟΗΕ, το ρωσικό ναυτικό εξακολουθεί να ελέγχει τη Μαύρη Θάλασσα, απειλώντας μεγάλο μέρος των εμπορικών οδών για την εξαγωγή των τροφίμων της Ουκρανίας.
Ακόμα κι αν και οι δύο πλευρές, εξαντλημένες από τις μάχες, συμφωνήσουν σε κατάπαυση του πυρός το επόμενο έτος, η επιθετικότητα του Πούτιν κατά της Ουκρανίας θα μπορούσε να συνεχιστεί με αυτά τα μέσα. «Ο χαρακτήρας του σύγχρονου πολέμου μπορεί να αλλάζει, αλλά το ίδιο και η φύση της ειρήνης» τόνισε ο ιστιρκός Μάρκο Γκαλεότι.
«Αυτό είναι κάτι που πρέπει να σκεφτεί η Δύση».