Οι πολύχρωμες διαφημιστικές πινακίδες που έστησαν οι ρωσικές δυνάμεις κατοχής στην ουκρανική πόλη Χερσώνα έγραφαν ότι θα ήταν ρωσική πόλη «για πάντα». Στην πραγματικότητα, αυτό διήρκεσε κάτι παραπάνω από οκτώ μήνες, επισημαίνουν οι Financial Times.
Υπό συνεχή βομβαρδισμό που ξεκίνησε με την ουκρανική αντεπίθεση στις 29 Αυγούστου, τα ρωσικά στρατεύματα που κινδυνεύουν να περικυκλωθούν, έλαβαν εντολή να αποσυρθούν από την πόλη.
Η υποχώρησή τους σηματοδοτεί μια σημαντική νίκη για το Κίεβο στη μάχη για τη νοτιοανατολική Ουκρανία, μια νίκη που στερεί από τη Μόσχα το μεγαλύτερο στρατιωτικό της επίτευγμα του πολέμου και αλλάζει τα δεδομένα και για τις δύο πλευρές καθώς οδεύουμε προς τον χειμώνα. «Η Χερσώνα είναι σημαντική και για τις δύο πλευρές», είπε ένας αξιωματούχος των δυτικών μυστικών υπηρεσιών.
Υποχωρώντας από την πόλη, η οποία βρίσκεται στη βορειοδυτική (ή δεξιά) όχθη του ποταμού Dnipro κοντά στο δέλτα της Μαύρης Θάλασσας, η Ρωσία στοχεύει να ενισχύσει την άμυνά της στην άλλη πλευρά του ποταμού, όπου χτίζει αμυντικές γραμμές εδώ και εβδομάδες, ενισχυμένες από φυσικές άμυνες όπως κανάλια και υγρό, ελώδες έδαφος. Ως εκ τούτου, οι δυτικοί αξιωματούχοι αναμένουν ότι ενώ η Ουκρανία θα μπορέσει να ανακαταλάβει τη βορειοδυτική όχθη του Dnipro μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου, η Ρωσία θα μπορέσει να κρατήσει την άλλη πλευρά.
Πέρα από τη συμβολική της αξία ως της μόνης περιφερειακής πρωτεύουσας που κατέλαβε η Ρωσία στην οκτώ και πλέον μηνών εισβολή της, η Χερσώνα έχει μεγάλη αξία ως στρατηγική τοποθεσία, από όπου η Ουκρανία μπορεί να βαθμονομήσει εκ νέου την αντεπίθεσή της.
Η ευρύτερη περιοχή της Χερσώνας συνδέει την ηπειρωτική Ουκρανία με τη ρωσοκρατούμενη χερσόνησο της Κριμαίας και η πόλη βρίσκεται περίπου 100 χιλιόμετρα από τον ισθμό που παρέχει στη Ρωσία έναν στενό χερσαίο διάδρομο για τον ανεφοδιασμό των στρατευμάτων της από τις μεγάλες βάσεις της εκεί.
Αυτό θα έθετε τρεις σημαντικούς δρόμους που βρίσκονται στη χερσαία γέφυρα και έναν αριθμό ρωσικών αποθηκών πυρομαχικών εντός εμβέλειας του συστήματος πυραύλων υψηλής ακρίβειας της Ουκρανίας που προμηθεύεται από τη Δύση -απειλώντας μια κρίσιμη οδό εφοδιασμού.
Η επαρχία Χερσώνα που βρίσκεται στη δεξιά όχθη του ποταμού Ντνίπρο είναι «στρατηγικά σημαντική από στρατιωτική άποψη, καθώς μας δίνει τον έλεγχο ισχύος πυρός των δρόμων από την Κριμαία που χρησιμοποιούνται ως γραμμές ανεφοδιασμού από τους Ρώσους», δήλωσε ο Σέρχι Κουζάν, σύμβουλος στο υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας. «Θα είναι ένα πολύ μεγάλο πλήγμα για τις ρωσικές δυνάμεις».
Αυτή η εγγύτητα με την Κριμαία θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει τη Ρωσία να μετατοπίζει περισσότερες δυνάμεις προς το νότο για να προστατεύσει την προσέγγιση προς την προσαρτημένη χερσόνησο, ένα έδαφος από το οποίο ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα μπορούσε ποτέ να υποστεί υποχώρηση: είναι η πιο σημαντική στρατιωτική κατάκτηση στη διακυβέρνησή του. Η Κριμαία φιλοξενεί επίσης τον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας.
Η Χερσώνα, που κατελήφθει τον Μάρτιο, «είναι ο μοναδικός στόχος που πέτυχε η Ρωσία μεταξύ όλων των σχεδίων της», δήλωσε ο Μπεν Γουόλας, ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου. «Και τώρα τα παράτησαν. Κάτι που πρέπει να θέτει το ερώτημα στο Κρεμλίνο: για ποιον λόγο ήταν όλα αυτά, όλες αυτές οι χαμένες ζωές Ρώσων;».
Στρατιωτικοί αναλυτές είπαν ότι ο τρόπος με τον οποίο θα αποσυρθεί η Ρωσία θα είναι το «κλειδί» για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της Μόσχας στη νοτιοανατολική Ουκρανία. Μια ουκρανική αντεπίθεση στη βορειοανατολική Ουκρανία τον Σεπτέμβριο πυροδότησε μια χαοτική υποχώρηση, αποδεκατίζοντας τις στρατιωτικές ικανότητες της Ρωσίας.
«Εάν η Ρωσία μπορέσει να αποσύρει τις μονάδες της χωρίς μεγάλες απώλειες, πιθανότατα θα είναι σε ισχυρότερη θέση για να διατηρήσει τις νέες γραμμές άμυνας», δήλωσε ο Ρομπ Λι, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής που εδρεύει στις ΗΠΑ. «Γι’ αυτό, το πώς γίνεται η απόσυρση είναι κρίσιμο».
Η Ουκρανία ενημέρωσε τους συμμάχους της ότι σχεδιάζει να προχωρήσει αργά και προσεκτικά, καθώς τα στρατεύματά της κινούνται για να ανακαταλάβουν τη Χερσώνα, σύμφωνα με έναν δυτικό διπλωμάτη. Είναι επιφυλακτική για τα ρωσικά στρατεύματα που μπορεί να παραμείνουν στην πόλη και τη μεγαλύτερη απειλή από την άλλη όχθη του ποταμού. Ουκρανοί αξιωματούχοι ζήτησαν προσοχή σε ό,τι αφορά τις ρωσικές ανακοινώσεις, φοβούμενοι μια παγίδα.
Καθώς ανακοίνωσε την προγραμματισμένη υποχώρηση, ο Σεργκέι Σουροβίκιν, που διορίστηκε διοικητής της ρωσικής δύναμης εισβολής τον περασμένο μήνα, ισχυρίστηκε ότι η Ρωσία είχε πράγματι αποκρούσει επιτυχώς τις ουκρανικές επιθέσεις και προκάλεσε σημαντικές απώλειες στα στρατεύματα του Κιέβου.
Ο Σουροβίκιν είπε ότι η απόσυρση θα «απελευθερώσει δυνάμεις και εξοπλισμό που θα χρησιμοποιηθεί για την ανάληψη δράσεων, συμπεριλαμβανομένων επιθετικού χαρακτήρα, σε άλλες περιοχές όπου διεξάγεται η επιχείρηση».
Οι Ρώσοι διοικητές «πήραν ξεκάθαρα μια απόφαση ότι ήθελαν να απομακρυνθούν πίσω από τα φυσικά σύνορα [του ποταμού]», είπε ο Γουόλας. «Ένα απόλυτα λογικό μέτρο».
Ο Κουζάν είπε ότι ενώ η Ρωσία έχει «ήδη αποχαιρετήσει την πόλη Χερσώνα ως διοικητικό κέντρο», έχοντας τις προηγούμενες εβδομάδες προχωρήσει στην εκκένωση του μη στρατιωτικού της προσωπικού και των αξιωματούχων της, ενίσχυσε ταυτόχρονα τα επίπεδα στρατευμάτων γύρω από την πόλη και κατά μήκος της πρώτης γραμμής στη δυτική πλευρά του Ντνίπρο.
«Οι καλύτερες χερσαίες δυνάμεις τους παρέμειναν. Αλλά κίνησαν το πυροβολικό τους στην ανατολική πλευρά του ποταμού Dnipro, από όπου μπορούν να φτάσουν στις πρώτες γραμμές», είπε ο Κουζάν.
Ακόμη και αν η σύγκρουση στη νοτιοανατολική Ουκρανία οδηγηθεί σε «στάση» τον χειμώνα, όπως έχουν υπονοήσει ορισμένοι δυτικοί αξιωματούχοι, η ανακατάληψη της Χερσώνας θα δώσει στο Κίεβο μόχλευση καθώς ασκεί πιέσεις στις δυτικές κυβερνήσεις να αυξήσουν τις προμήθειες όπλων και πυρομαχικών και οικονομική υποστήριξη.
«Είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε πώς οι γενναίες ουκρανικές δυνάμεις είναι σε θέση να απελευθερώσουν περισσότερα ουκρανικά εδάφη, οι νίκες, τα κέρδη που κάνουν οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις ανήκουν στους γενναίους, θαρραλέους Ουκρανούς στρατιώτες», δήλωσε την Τετάρτη ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. «Αλλά φυσικά η υποστήριξη που λαμβάνουν από το Ηνωμένο Βασίλειο, από συμμάχους και εταίρους του ΝΑΤΟ είναι επίσης απαραίτητη... Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την Ουκρανία».