Ενδιάμεσες εκλογές διεξάγονται στις ΗΠΑ σήμερα, με διακύβευμα τις 435 έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων και τις 35 από τις 100 έδρες στη Γερουσία. Το αποτέλεσμα αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στα δύο χρόνια που απομένουν για την προεδρία Τζο Μπάιντεν αλλά και για τη συνέχεια.
Τι είναι οι ενδιάμεσες εκλογές;
Οι εκλογές αφορούν τις έδρες στο Κογκρέσο, το οποίο απαρτίζεται από δύο σώματα -τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία. Διεξάγονται κάθε δύο χρόνια και όταν γίνονται στη μέση της τετραετούς προεδρικής θητείας, ονομάζονται ενδιάμεσες.
Το Κογκρέσο ψηφίζει τους ομοσπονδιακούς νόμους. Η Βουλή αποφασίζει ποιοι νόμοι ψηφίζονται, ενώ η Γερουσία μπορεί να τους εγκρίνει ή να τους μπλοκάρει, επικυρώνει προεδρικούς διορισμούς και σπανιότερα διενεργεί έρευνα εις βάρος του προέδρου.
Κάθε πολιτεία έχει δύο γερουσιαστές με εξαετή θητεία. Οι βουλευτές έχουν διετή θητεία και εκπροσωπούν μικρότερες περιφέρειες. Σήμερα εκλέγονται όλες οι έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων, μαζί με το ένα τρίτο των εδρών της Γερουσίας. Πολλές μεγάλες πολιτείες έχουν επίσης εκλογές για κυβερνήτη και τοπικούς αξιωματούχους.
Αμφίρροπη μάχη
Το Δημοκρατικό κόμμα έχει την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων και στη Γερουσία την τελευταία διετία. Αυτό έχει βοηθήσει τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να περάσει τους νόμους που επιθυμούσε. Αλλά οι Δημοκρατικοί υπερτερούν με μικρή διαφορά, κάτι που προμηνύει σκληρή μάχη. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Ρεπουμπλικανοί πιθανόν θα κερδίσουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων, αλλά οι Δημοκρατικοί τη Γερουσία.
Oι περισσότερες από τις 435 έδρες της Βουλής αναμένεται ότι θα κερδηθούν άνετα από ένα από τα δύο κόμματα και μόλις 30 θεωρούνται αμφίρροπες. Περιαστικές περιοχές σε πολιτείες όπως η Πενσιλβάνια, η Καλιφόρνια, το Οχάιο και η Βόρεια Καρολίνα θα καθορίσουν το αποτέλεσμα.
Για να ελέγξει τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ένα κόμμα πρέπει να κατέχει τουλάχιστον 218 από τις 435 έδρες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι Ρεπουμπλικανοί φαίνεται να «χτυπούν» 216 έδρες, ενώ οι Δημοκρατικοί είναι φαβορί για 199. Είκοσι έδρες παίζονται.
Στη Γερουσία φαίνονται αμφίρροπες 4 από τις 35 έδρες. Οι καθοριστικής σημασίας αναμετρήσεις εδώ αφορούν τη Νεβάδα, την Αριζόνα, την Τζόρτζια και την Πενσιλβάνια.
Με τόσα αμφίρροπα μέτωπα, δεν αποκλείεται να πάρει μέρες ώσπου να διαμορφωθούν τα τελικά αποτελέσματα.
Οι Δημοκρατικοί χρειάζονται τουλάχιστον 50 έδρες για να διατηρήσουν τον έλεγχο της Γερουσίας (όσες έχουν και τώρα, καθώς μετρά διπλή η ψήφος της προέδρου Νάνσι Πελόζι), ενώ οι Ρεπουμπλικανοί 51 για να πάρουν το πάνω χέρι. Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις του CNN, από τις 35 έδρες που θα ανανεωθούν φέτος, οι Ρεπουμπλικανοι είναί φαβορί για τις 20, ενώ οι Δημοκρατικοί για 12. Οι υπόλοιπες θα κριθούν στο νήμα.
Ζητήματα που θα κρίνουν την ψήφο
Στις αρχές του 2022 φαινόταν ότι τα μεγάλα ζητήματα θα ήταν το μεταναστευτικό, η εγκληματικότητα και το κόστος ζωής, που φέρνουν ψήφους στους συντηρητικούς Ρεπουμπλικανούς.
Αυτό άλλαξε τον Ιούνιο, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας αποκαθήλωσε το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση, ενισχύοντας τους Δημοκρατικούς, οι οποίοι τάσσονται υπέρ του δικαιώματος των γυναικών στην επιλογή και έχουν αναγάγει το θέμα σε κεντρικό σε πολλές προεκλογικές τους εκστρατείες. Ωστόσο, καθώς ατονεί ο άμεσος αντίκτυπος αυτής της απόφασης, οι Ρεμπουμπλικανοί επιχειρούν να στρέψουν το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων στον πληθωρισμό, στο μεταναστευτικό και στην εγκληματικότητα.
Τι θα σημάνει το αποτέλεσμα
Οι ενδιάμεσες εκλογές συχνά λειτουργούν ως ετυμηγορία για τις επιδόσεις του προέδρου. Το κόμμα που βρίσκεται στον Λευκό Οίκο τείνει να χάνει έδρες. Αυτό ανησυχεί τον πρόεδρο Μπάιντεν, το ποσοστό αποδοχής του οποίου κυμαίνεται κάτω από το 50% από τον περασμένο Αύγουστο.
Aν επικρατήσουν οι Δημοκρατικοί, ο Μπάιντεν θα μπορέσει να προωθήσει τα σχέδιά του για την κλιματική αλλαγή, να επεκτείνει τα κρατικά προγράμματα υγείας, να προστατεύσει το δικαίωμα στην άμβλωση και να αυστηροποιήσει τον έλεγχο της οπλοκατοχής. Εάν οι Ρεπουμπλικανοί πάρουν τον έλεγχο κάποιου από τα δύο σώματα, θα μπορέσουν να μπλοκάρουν αυτά τα σχέδια. Θα μπορούν επίσης να ελέγξουν τις ερευνητικές επιτροπές, ώστε να τερματιστεί η έρευνα για την επίθεση στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021 από υποστηρικτές του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ -η οποία ωστόσο πρόκειται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους. Μπορούν επίσης να ξεκινήσουν νέες έρευνες για άλλα θέματα, που αρέσουν περισσότερο στους συντηρητικούς -όπως οι επιχειρηματικές συναλλαγές του γιου του Τζο Μπάιντεν στην Κίνα ή η ξαφνική απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Ακόμη, θα είναι πιο δύσκολο για τον Μπάιντεν να κάνει νέους διορισμούς, μεταξύ άλλων και στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. Η κυριαρχία των Ρεπουμπλικανών θα εμπόδιζε επίσης την εξωτερική του πολιτική -ιδιαίτερα ως προς τη βοήθεια στην Ουκρανία.
Σε αντάλλαγμα, ο πρόεδρος Μπάιντεν θα μπορούσε να ασκήσει δικαίωμα βέτο και να μπλοκάρει τους συντηρητικούς νόμους για τις αμβλώσεις, τη μετανάστευση και τους φόρους. Το αποτέλεσμα; Αδιέξοδο μέχρι τις επόμενες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές.
Σύνθημα για την προεδρική κούρσα του 2024
Οι ενδιάμεσες εκλογές θα μπορούσαν να δώσουν μια ιδέα για το ποιος θα είναι προεδρικός υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών το 2024. Εάν οι υποψήφιοι που υποστηρίζονται από τον Τραμπ τα πάνε άσχημα, είναι λιγότερο πιθανό να λάβει εκείνος την υποστήριξη του Ρεπουμπλικανικού κόμματος για να διεκδικήσει ξανά την προεδρία. Στη Φλόριντα και στο Τέξας, οι Ρεπουμπλικανοί κυβερνήτες Ρον Ντε Σάντις και Γκρεγκ Άμποτ ελπίζουν ότι η επανεκλογή τους θα τους επιτρέψει να προσπαθήσουν να εισέλθουν στον Λευκό Οίκο. Εάν οι Δημοκρατικοί μπορέσουν να διατηρήσουν την εξουσία σε Μίσιγκαν, Ουισκόνσιν και Πενσιλβάνια, αυτό θα τους χαρίσει κάποια αυτοπεποίθηση καθώς οικοδομούν την εκστρατεία του 2024 για να επανεκλέξουν τον πρόεδρο Μπάιντεν.
Πότε θα ξέρουμε το αποτέλεσμα
Οι θερμοί και ενθουσιώδεις οπαδοί των Ρεπουμπλικανών θα μπορούσαν να ανακηρύξουν τη νίκη τους κάποιες ώρες μετά το κλείσιμο της κάλπης. Ωστόσο, δεδομένου ότι θα υπάρξουν δεκάδες ντέρμπι, μικρά ή μεγάλα, όπως αυτό στην Πενσιλβάνια, είναι μεγάλη η πιθανότητα η Αμερική να πέσει για ύπνο το βράδυ των εκλογών χωρίς να γνωρίζει ποιος κέρδισε.
«Ας μη μιλάμε για μέρα εκλογών, αλλά για εβδομάδα εκλογών», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Νάθαν Γκονζάλες του ακομμάτιστου newsletter Inside Elections. Τα πρώτα αποτελέσματα θα αλλάξουν αρκετά, όσο θα ενσωματώνονται και οι επιστολικές ψήφοι, κάτι που συμβαίνει με διαφορετικό τρόπο από πολιτεία σε πολιτεία.
Επειδή οι Δημοκρατικοί ψηφίζουν δι' αλληλογραφίας πιο συχνά από τους Ρεπουμπλικανούς, οι πολιτείες που επιτρέπουν εκ των προτέρων την καταμέτρηση των επιστολικών ψήφων θα μπορούσαν να δείξουν προβάδισμα των Δημοκρατικών, που όμως θα εξατμιστεί όσο θα αθροίζονται οι ψήφοι των εκλογέων που προτίμησαν τη φυσική παρουσία τους στα εκλογικά τμήματα.
Μπλε και κόκκινος αντικατοπτρισμός
Σ' αυτές τις πολιτείες του «μπλε αντικατοπτρισμού» -όπως είναι η Φλόριντα και η Βόρεια Καρολίνα- επιτρέπεται οι εκλογικοί υπάλληλοι να ανοίγουν τον φάκελο και να ρίχνουν τις επιστολικές ψήφους στις μηχανές καταμέτρησης πριν από την ημέρα των εκλογών, επιτυγχάνοντας ταχύτερη καταμέτρηση.
Πολιτείες όπως η Πενσιλβάνια και το Ουισκόνσιν, όμως, δεν επιτρέπουν να ανοίξουν οι φάκελοι μέχρι την ημέρα των εκλογών, ευνοώντας έναν πιθανό «κόκκινο αντικατοπτρισμό». Εκεί τα ψηφοδέλτια της φυσικής ψήφου καταμετρώνται πρώτα, καταγράφοντας πιθανό προβάδισμα των Ρεπουμπλικανών (κόκκινοι), και ακολουθεί η ενσωμάτωση των επιστολικών ψήφων, που συνηθέστερα έχουν δημοκρατικό χρώμα (μπλε).
Πρέπει λοιπόν να διαβάζει κανείς όχι μόνο το χρώμα της ψήφου αλλά και το χρώμα του αντικατοπτρισμού, λέει ο Τζο Λένσκι, συνιδρυτής της Edison Research, που θα δίνει αποτελέσματα στο Reuters και σε άλλα μέσα ενημέρωσης.
Το πρώτο κύμα αποτελεσμάτων αναμένεται στην Ανατολική Ακτή μεταξύ 7 μ.μ. και 8 μ.μ. τοπική ώρα (ξημερώματα Τετάρτης στην Ευρώπη). Πρώιμη ένδειξη επιτυχίας των Ρεπουμπλικανών θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν στα ντέρμπι -όπως σε Βιρτζίνια ή Βόρεια Καρολίνα- φανεί να καταποντίζονται οι Δημοκρατικοί.
Ύστερα από περίπου τρεις ώρες, όταν κλείσουν οι κάλπες στα μεσοδυτικά, είναι πιθανό οι Ρεπουμπλικανοί να διακηρύξουν ότι κερδίζουν τη Βουλή, δήλωσε ο Κάιλ Κόντικ, πολιτικός αναλυτής του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνιας. Εάν όμως οι διαφορές είναι ακόμη μικρές και το αποτέλεσμα κριθεί από την ενσωμάτωση των δυτικών πολιτειών, όπου θα μπορούσαν να υπάρξουν πάνω από δώδεκα μικρά βουλευτικά ντέρμπι, τότε πράγματι θα χρειαστούν μέρες για να μάθουμε ποιος θα ελέγξει τη Βουλή.
Η Καλιφόρνια χρειάζεται συνήθως εβδομάδες για να μετρήσει όλα τα ψηφοδέλτιά της, όπως και η Νεβάδα και η πολιτεία της Ουάσιγκτον. Ακόμη περισσότερος χρόνος, ίσως και περισσότερες εβδομάδες, θα απαιτηθεί για να γνωρίζουμε ποιο κόμμα θα ελέγχει τη Γερουσία, εφόσον αποδειχτούν οριακές οι εκλογικές αναμετρήσεις σε Πενσιλβάνια, Αριζόνα και Τζόρτζια.
Εάν, μάλιστα, ειδικά στην Τζόρτζια παραμείνει η κατάσταση όσο αμφίρροπη αναμένεται και κανείς υποψήφιος δεν λάβει περισσότερο από το 50% των ψήφων, θα προγραμματιστεί επαναληπτικός γύρος εκλογών για τις 6 Δεκεμβρίου.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ, Reuters, CNN, BBC