Ο χειμώνας έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ρωσική και ουκρανική στρατιωτική ιστορία. Ήταν καθοριστικός στις νίκες τους επί του Ναπολέοντα και της ναζιστικής Γερμανίας. Ο καιρός αναμένεται να είναι και πάλι κρίσιμος παράγοντας καθώς οι μάχες μεταξύ ουκρανικών και ρωσικών δυνάμεων μπαίνουν στον ένατο μήνα, δήλωσαν αξιωματούχοι και στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες στους Financial Τimes.
Το να μείνεις ζεστός σε μια χώρα όπου οι θερμοκρασίες του χειμώνα μπορεί να πέσουν έως και στους -30C δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Σε τέτοια ακραία θερμοκρασία ο εξοπλισμός λειτουργεί πιο δύσκολα, παγίδες με εκρηκτικά μπορούν να κρυφτούν κάτω από το χιόνι, χρειάζονται περισσότερα καύσιμα για γεννήτριες, οι προμήθειες πρέπει να μετακινούνται τη νύχτα καθώς υπάρχει λιγότερη κάλυψη πεδίου και τα συστήματα πλοήγησης για ορισμένα drones παγώνουν. Ακόμη και οι σφαίρες είναι πιο αργές επειδή ο κρύος αέρας είναι πιο πυκνός από τον ζεστό.
Οι χαμηλές θερμοκρασίες δεν εμπόδισαν τον Πούτιν να ξεκινήσει την εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου, τότε όμως ο χειμώνας τελείωνε.
«Ο καιρός έχει αντίκτυπο σε κάθε είδους δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένου της στρατιωτικής», δήλωσε ο Oleksiy Melnyk, πρώην αντισυνταγματάρχης της Πολεμικής Αεροπορίας της Ουκρανίας και τώρα συνδιευθυντής του think tank Razumkov Center στο Κίεβο. «Θα έχει αντίκτυπο και στις δύο πλευρές».
Ωστόσο, οι μαχητές θα επηρεαστούν πολύ διαφορετικά, σύμφωνα με στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν στοιχηματίζει ότι τα κύματα επιθέσεων με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εξαπέλυσε η Μόσχα αυτόν τον μήνα, και τα οποία έχουν καταστρέψει το 40% της ενεργειακής υποδομής της Ουκρανίας, θα αποθαρρύνουν τους Ουκρανούς αμάχους και θα μειώσουν την ικανότητα του Κιέβου να υποστηρίξει τα στρατεύματά του.
Οι κάτοικοι του Κιέβου κλήθηκαν την Πέμπτη να προετοιμαστούν για μεγαλύτερες και συχνότερες διακοπές ρεύματος, ενώ οι Ουκρανοί πρόσφυγες κλήθηκαν να μην επιστρέψουν στη χώρα αυτόν τον χειμώνα για να μειώσουν τις πιέσεις στο ενεργειακό σύστημα της χώρας. «Τα δίκτυα δεν θα αντεπεξέλθουν», προειδοποίησε η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Iryna Vereshchuk. «Πρέπει να επιβιώσουμε τον χειμώνα».
Ένα δεύτερο σκέλος της στρατηγικής του Πούτιν είναι ότι το κρύο συνήθως επιβραδύνει τον ρυθμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Αυτό θα βοηθήσει τη Ρωσία να διατηρήσει τις γραμμές άμυνάς της και να διατηρήσει τα κατεχόμενα εδάφη - μια προσέγγιση που λένε οι αναλυτές είναι κεντρική στη σκέψη του στρατηγού Σεργκέι Σουροβίκιν, που διορίστηκε πρόσφατα διοικητής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
«Το χειμώνα, χρειάζεται περισσότερη υλικοτεχνική υποστήριξη. Χρειάζονται περισσότερα καύσιμα. Όλα αυτά επιβραδύνουν τις επιχειρήσεις και τείνουν να ευνοούν την άμυνα», δήλωσε ο Anthony King, καθηγητής πολεμικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Warwick.
Ωστόσο, η Ουκρανία έχει άλλα πλεονεκτήματα που μπορεί να αποδειχθούν πιο καθοριστικά, ειδικά όταν πρόκειται για τη διατήρηση των στρατευμάτων εφοδιασμένων και ζεστών. Ο Καναδάς παρείχε στην Ουκρανία μισό εκατομμύριο χειμερινές στολές, ενώ μια σύνοδος του ΝΑΤΟ αυτόν τον μήνα επικεντρώθηκε στο πώς να υποστηρίξει την Ουκρανία κατά τους ψυχρότερους μήνες.
«Οι Ρώσοι αναμένουν ότι η χειμερινή περίοδος θα τους βοηθήσει, τουλάχιστον στον ενεργειακό πόλεμο... αλλά οι Ουκρανοί στρατιώτες θα είναι πολύ καλύτερα», είπε ο Melnyk, εν μέρει επειδή μπορούν να βασιστούν στην υλική υποστήριξη από τους τοπικούς πληθυσμούς. Ανέφερε μια πρόσφατη επίσκεψη σε ένα απόσπασμα κοντά στο Κίεβο, όπου είδε «τους ντόπιους να βοηθούν στην παροχή [καθαρών ρούχων], να φροντίζουν [οι στρατιώτες] να έχουν φαγητό και να τους φέρνουν ό,τι χρειάζονταν».
Ο αξιωματικός των ειδικών δυνάμεων Taras Berezovets, ο οποίος έχει αναπτυχθεί στην πρώτη γραμμή της πόλης Bakhmut στην ανατολική Ουκρανία, είπε: «Έχουμε πολλά πράγματα από εθελοντές. Έχουμε αποθηκευμένο φυσικό αέριο. Έχουμε αυτόνομες πηγές ισχύος... Η εντολή ήταν: ετοιμαστείτε».
Τα ρωσικά στρατεύματα δεν απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο υποστήριξης στις πρόσφατα κατεχόμενες περιοχές. Πολλοί από τους δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες που κινητοποιήθηκαν πρόσφατα στερούνται βασικού εξοπλισμού.
Σε ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε από το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Astra, νεοσύλλεκτοι παραπονέθηκαν ότι είχαν σταλεί στην περιοχή Zaporizhzhia της Ουκρανίας χωρίς επαρκείς προμήθειες. «Είμαστε σε εχθρικό έδαφος και δεν έχουμε ούτε ένα φυσίγγιο», είπε ένας από τους άνδρες.
«Λαμβάνω πολλά μηνύματα από τα στρατόπεδα εκπαίδευσης όπου στέλνουν τους νεοσύλλεκτους», είπε ο Pavel Gubarev, πρώην ηγέτης των αυτονομιστών στο Ντόνετσκ, μία από τις τέσσερις ελεγχόμενες από τη Ρωσία ουκρανικές περιοχές που προσάρτησε ο Πούτιν τον Σεπτέμβριο. «Δεν υπάρχει στρατιωτική εκπαίδευση και οι συνθήκες είναι άθλιες».
Αφού ο Πούτιν την περασμένη εβδομάδα πραγματοποίησε την πρώτη συνεδρίαση του νέου κυβερνητικού συμβουλίου που είναι επιφορτισμένο με τη διασφάλιση στρατιωτικών προμηθειών, το Κρεμλίνο είπε ότι «τα προβλήματα με τον εξοπλισμό εξακολουθούν να υπάρχουν».
Ο μεγαλύτερος άγνωστος είναι η σφοδρότητα του ερχόμενου χειμώνα, είπαν αξιωματούχοι ασφαλείας και στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες, και το αν η θερμοκρασία θα πέσει στο μηδέν με πολλές βροχές και λάσπη ή στους -10 βαθμούς Κελσίου οπότε όλα θα παγώνουν.
Ένας ζεστός χειμώνας θα αμβλύνει τον ενεργειακό πόλεμο του Πούτιν, ενώ τα λασπωμένα χωράφια θα απαιτούσαν βαριά φορτηγά ανεφοδιασμού να κινηθούν σε ασφαλτοστρωμένους δρόμους για να μην βαλτώσουν. Αυτό θα ήταν υπέρ των Ουκρανών που θα μπορούν να χτυπούν ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού και logistics.
Ο Mykola Bielieskov, αναλυτής στο Εθνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών της Ουκρανίας, είπε ότι οι δυνάμεις του Κιέβου θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το «πλεονέκτημα των κατευθυνόμενων πυρομαχικών ακριβείας για να [φθείρουν] τις ρωσικές δυνάμεις και να κάνουν τη ζωή τους στο μέτωπο πιο άθλια».
Αλλά η λάσπη θα περιόριζε επίσης την ικανότητα της Ουκρανίας να πραγματοποιεί αντεπιθέσεις. Ο υπουργός Άμυνας Oleksii Reznikov δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η δυνατή βροχή και το ανώμαλο έδαφος καθιστούν την προσπάθεια του Κιέβου να ανακαταλάβει τη Χερσώνα πιο δύσκολη από την αντεπίθεσή του βορειότερα. Αντίθετα, «ένα βαθύ πάγωμα θα επιτρέψει τη μετακίνηση [σε όλα τα πεδία] και θεωρητικά να ανοίξει έναν δρόμο για επίθεση», είπε ο Bielieskov.
Πρόσθεσε ότι «η διατήρηση του ηθικού κατά τη διάρκεια του χειμώνα ήταν το πιο σημαντικό καθήκον και για τις δύο πλευρές... Υπάρχει πραγματική πιθανότητα οι ρωσικές δυνάμεις στο πεδίο να περάσουν ένα σημείο χωρίς επιστροφή, εάν δεν συντηρηθούν σωστά».