«Το περιοδεύον τσίρκο της ΕΕ συνεχίζεται, αλλά εμείς τουρτουρίζουμε», διαμαρτύρεται με το γνώριμο ύφος της η εφημερίδα Bild. Τι εννοεί ο ποιητής; Ότι σε εποχές κρίσης, που το κόστος της θέρμανσης πολλαπλασιάζεται, εκατοντάδες ευρωβουλευτές (και από κοντά επιστημονικοί συνεργάτες, διερμηνείς, δημοσιογράφοι, τεχνικοί, οδηγοί, βοηθητικό προσωπικό, συνολικά κάπου 5.000 άτομα) συνεχίζουν τις μετακινήσεις τους από τις Βρυξέλλες προς το Στρασβούργο και τούμπαλιν, προκειμένου να συμμετάσχουν στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που διαρκεί περίπου τέσσερις μέρες στην πρωτεύουσα της Αλσατίας. Κάθε μήνα, με αξιοθαύμαστη συνέπεια. Με μοναδική εξαίρεση τις καλοκαιρινές διακοπές του Αυγούστου.
«Μέχρι την άνοιξη θα έπρεπε να συνεδριάζουμε μόνο στις Βρυξέλλες», δηλώνει τώρα στην Bild ο ευρωβουλευτής των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών Πέτερ Λίζε, επισημαίνοντας μάλιστα ότι έχει καταθέσει το ίδιο αίτημα στην πρόεδρο της Ευρωβουλής Ρομπέρτα Μετσόλα. Δεν είναι όποιος κι όποιος ο Πέτερ Λίζε. Γιατρός στο επάγγελμα, ευρωβουλευτής επί 28 συναπτά έτη, φημίζεται για την κατάρτισή του σε θέματα υγείας και προστασίας του καταναλωτή. Αλλά και για την επιμονή του. Σχεδόν μόνος είχε ξεκινήσει καμπάνια για να καταργηθεί η αλλαγή ώρας χειμώνα-καλοκαίρι στην ΕΕ και το 2018 ανάγκασε τον τότε πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ να προκηρύξει άτυπο δημοψήφισμα επί του θέματος, με το 84% των συμμετεχόντων να τάσσεται, πράγματι, κατά της αλλαγής ώρας. Τώρα που αποφάσισε να ασχοληθεί με το Στρασβούργο, μάλλον δεν θα τα παρατήσει εύκολα.
Ποια είναι η έδρα της Ευρωβουλής;
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο ευρωβουλευτής Μόριτς Κέρνερ από το Κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP) δηλώνει ότι «το κτίριο του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο πρέπει να περιπέσει σε χειμερία νάρκη, για λόγους ενεργειακής πολιτικής. Αποτελεί χλευασμό προς τους φορολογούμενους να πληρώνουν ταυτόχρονα θέρμανση και φωτισμό σε δύο διαφορετικά κτίρια, τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στο Στρασβούργο».
Λογικό ακούγεται, ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε ότι το νέο κτίριο στο Στρασβούργο, εμβληματικό δημιούργημα του γαλλικού αρχιτεκτονικού γραφείου Studio/Paris, διαθέτει εμβαδόν άνω των 650.000 τ.μ. μαζί με τα βοηθητικά κτίρια γραφείων. Αλλά στην πραγματικότητα η πρόταση για προσωρινό λουκέτο στο Στρασβούργο είναι παλιά και απλώς επανέρχεται με νέο περιτύλιγμα. Τώρα προέχει η «εξοικονόμηση ενέργειας». Προ ετών ακουγόταν το επιχείρημα της εξοικονόμησης πόρων στο απόγειο της οικονομικής κρίσης, δεδομένου ότι οι μετακινήσεις στοιχίζουν πάνω από 100 εκατ. ευρώ ετησίως. Άλλοι λένε ότι απλώς «είναι παράλογο να διαθέτει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δύο διαφορετικές έδρες, σε δύο διαφορετικές πόλεις».
«Πολύ σωστά», απαντούν οι υπέρμαχοι της αλσατικής πρωτεύουσας, «γι' αυτό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει μόνο μία έδρα. Και αυτή είναι το Στρασβούργο». Γιατί έτσι έχουν τα πράγματα με βάση τις Συνθήκες. Οι οραματιστές της Ενωμένης Ευρώπης ήθελαν να δώσουν ανάγλυφη την εικόνα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, με τους (αρχικά διορισμένους και αργότερα εκλεγμένους) εκπροσώπους των λαών να συνδιαλέγονται εκεί ακριβώς που οι πρόγονοί τους πολεμούσαν στα χαρακώματα.
Κι έτσι το Στρασβούργο, άλλοτε μήλον της έριδος μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας, ορίστηκε ρητώς ως έδρα του Κοινοβουλίου. Υπήρχαν βέβαια και πρακτικοί λόγοι, καθώς οι πρώτοι ευρωβουλευτές βρήκαν φιλόξενη στέγη στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Ευρώπης, που συνεδρίαζε στο Στρασβούργο από το 1949. Για να αλλάξει η έδρα, θα πρέπει να τροποποιηθούν οι Συνθήκες. Οι πιθανότητες να συναινέσει σ' αυτό η Γαλλία είναι τόσες, όσες και να συνυπογράψει τη μεταφορά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας η Γερμανία. Ή μήπως όχι; «Κι όμως, στην πραγματικότητα οι Γάλλοι δεν έχουν τόσο μεγάλο πρόβλημα να συναινέσουν, αρκεί να λάβουν τα κατάλληλα ανταλλάγματα», έλεγε πρώην ευρωβουλευτής, πολέμιος του Στρασβούργου.
Κλειστόν λόγω πανδημίας
Κρατούσα άποψη για το ζήτημα δεν υπάρχει. Η αλήθεια είναι ότι πολλοί ευρωβουλευτές και στελέχη ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων προτιμούν να μένουν για πάντα στις Βρυξέλλες, αδιαφορώντας για τους ιστορικούς συμβολισμούς. Άλλοι απλώς αποδέχονται ότι η μετακόμιση στο Στρασβούργο περιλαμβάνεται στο «job description». Κάποιοι βρίσκουν ελκυστική την ιδέα να πιουν κι ένα κρασί μακριά από την πολυκοσμία των Βρυξελλών, χωρίς να τους παρακολουθούν 1.300 διαπιστευμένοι δημοσιογράφοι.
Πάντως, οι επικριτές του Στρασβούργου έχουν δει το όνειρό τους να γίνεται πραγματικότητα, τουλάχιστον για λίγο. Στο απόγειο της πανδημίας η Ολομέλεια στις όχθες του ποταμού Ιλ παρέμεινε κλειστή για ευνόητους λόγους, καθώς μάλιστα ολόκληρη η περιοχή της Αλσατίας ήταν ένα από τα πιο επικίνδυνα hotspot του κορωνοϊού στη Γαλλία. Επιπλέον, πριν από χρόνια κάποιες ολομέλειες είχαν μεταφερθεί την τελευταία στιγμή στις Βρυξέλλες, όταν παρουσιάστηκαν ρωγμές στη στέγη του κτιρίου στο Στρασβούργο. Δεν έλειψαν κάποια σχόλια χαιρεκακίας.
Αλλά έχει ο καιρός γυρίσματα. Τον Φεβρουάριο του 2021 έγινε γνωστό ότι το κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες εμφανίζει τόσο μεγάλες κακοτεχνίες, ώστε κρίνεται απαραίτητο είτε να ανακαινιστεί εκ βάθρων είτε να κατεδαφιστεί και να χτιστεί από την αρχή. Σύμφωνα με πρώτες εκτιμήσεις, ο λογαριασμός κυμαίνεται από 300 έως 500 εκατ. ευρώ. Τώρα ήταν η σειρά των φίλων του Στρασβούργου να θυμηθούν το κόστος. «Γιατί να δώσουμε άλλα 500 εκατομμύρια στις Βρυξέλλες; Στο Στρασβούργο έχουμε όλα όσα χρειαζόμαστε», διαμαρτυρόταν ο Ζαν Ροτνέρ, πρόεδρος της γαλλικής περιφέρειας Grand Est.
ΠΗΓΗ: DEUTSCHE WELLE