Αναθεωρημένη ανακοίνωση ανεπίσηµης καθοδήγησης εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επιτρέποντας δηλαδή στις επιχειρήσεις να ζητούν ανεπίσηµη καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ σε καινοφανή ή ανεπίλυτα ζητήματα. Η αναθεωρημένη ανακοίνωση ανεπίσηµης καθοδήγησης θέτει πιο ευέλικτους όρους και επιδιώκει μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου προς όφελος των επιχειρήσεων που αναζητούν καθοδήγηση κατά την αξιολόγηση της νομιμότητας των ενεργειών τους βάσει των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ. Η ανεπίσημη καθοδήγηση θα λάβει τη μορφή «επιστολών καθοδήγησης».
Η Επιτροπή αποφάσισε επίσης να αποσύρει το προσωρινό αντιμονοπωλιακό πλαίσιο Covid υπό το πρίσμα της σχετικής άμβλυνσης της υγειονομικής κρίσης στην Ευρώπη. Το προσωρινό αντιμονοπωλιακό πλαίσιο Covid, που εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2020, επέτρεψε στην Επιτροπή να αξιολογήσει έργα επιχειρηματικής συνεργασίας προς αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που απορρέουν από την έξαρση της νόσου.
Επανεξέταση της ανακοίνωσης ανεπίσημης καθοδήγησης
Η ανακοίνωση ανεπίσημης καθοδήγησης του 2004 προσδιόριζε τις περιστάσεις υπό τις οποίες η Επιτροπή θα εξέταζε το ενδεχόμενο έκδοσης ανεπίσημης καθοδήγησης προς τις επιχειρήσεις σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ. Η ανακοίνωση του 2004 θέσπιζε αυστηρά κριτήρια, τα οποία περιόριζαν τις περιστάσεις υπό τις οποίες η Επιτροπή μπορούσε να παράσχει ανεπίσημη καθοδήγηση. Για τον λόγο αυτόν, το εργαλείο δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ.
Τον Μάιο του 2022, η Επιτροπή κάλεσε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με το σχέδιο κειμένου της αναθεωρημένης ανακοίνωσης ανεπίσημης καθοδήγησης, σε στενή συνεργασία με τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού. Τον Οκτώβριο του 2022, η Επιτροπή δημοσίευσε συνοπτική έκθεση των αποτελεσμάτων αυτής της διαβούλευσης.
Το αναθεωρημένο κείμενο που εκδόθηκε σήμερα Δευτέρα επικαιροποιεί τα κριτήρια που επιτρέπουν στην Επιτροπή να παρέχει ανεπίσημη καθοδήγηση στις επιχειρήσεις, σε περιπτώσεις που εγείρονται καινοφανή ή ανεπίλυτα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων που ανακύπτουν σε κατάσταση κρίσης ή άλλες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Τούτο θα είναι καθοριστικής σημασίας, ιδίως για τις επιχειρήσεις που προσφεύγουν σε νεοεμφανιζόμενες επιχειρηματικές πρακτικές, καθώς και για όσες αντιμετωπίζουν κρίση ή άλλες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Ειδικότερα, με το αναθεωρημένο εργαλείο:
i) η Επιτροπή αντιμετωπίζει πιο ευέλικτα ευρύτερο φάσμα ζητημάτων στις επιστολές καθοδήγησης· η Επιτροπή μπορεί να λαμβάνει υπόψη τη σημασία των πρακτικών για την επίτευξη των προτεραιοτήτων της Επιτροπής και των συμφερόντων της ΕΕ· και
ii) διευρύνεται ο ορισμός των «καινοφανών» ζητημάτων για τα οποία «δεν υπάρχει αποσαφήνιση» στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ, ώστε να καλύπτει περιπτώσεις για τις οποίες δεν θα υπάρχει «επαρκής αποσαφήνιση».
Προσωρινό αντιμονοπωλιακό πλαίσιο Covid
Ταυτόχρονα, υπό το πρίσμα της βελτίωσης της υγειονομικής κατάστασης στην Ευρώπη, καθώς και της χαλάρωσης των περιορισμών, η Επιτροπή αποφάσισε να αποσύρει το προσωρινό αντιμονοπωλιακό πλαίσιο Covid.
Το προσωρινό πλαίσιο, που εγκρίθηκε στις 8 Απριλίου 2020, καθόριζε τα κριτήρια που θα ακολουθούσε η Επιτροπή κατά την αξιολόγηση των έργων συνεργασίας που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της έλλειψης προσφοράς βασικών προϊόντων και υπηρεσιών κατά την έξαρση της νόσου Covid-19. Εισήγε επίσης τη δυνατότητα της Επιτροπής να παρέχει στις εταιρείες γραπτή διαβεβαίωση (με ad hoc «επιστολές υποστήριξης») σχετικά με συγκεκριμένα και σαφώς καθορισμένα έργα συνεργασίας που ενέπιπταν στο πεδίο εφαρμογής της.
Η Επιτροπή έκρινε σκόπιμο να αποσύρει το προσωρινό πλαίσιο, δεδομένου ότι, στο παρόν στάδιο, δεν υφίστανται πλέον οι εξαιρετικές περιστάσεις και οι σχετικές προκλήσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν την ανάγκη συνεργασίας των εταιρειών για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κρίσης.
Σε περίπτωση αιφνίδιας και απροσδόκητης επιδείνωσης της υγειονομικής κατάστασης και σχετικών διαταραχών του εφοδιασμού σε βασικά προϊόντα και υπηρεσίες, οι εταιρείες μπορούν να ζητήσουν καθοδήγηση βάσει της αναθεωρημένης ανακοίνωσης ανεπίσημης καθοδήγησης.
Ιστορικό
Ο κανονισμός 1/2003 (του Συμβουλίου, της 16 Δεκεμβρίου 2002) θέσπισε σύστημα επιβολής των αντιμονοπωλιακών κανόνων σύμφωνα με τα άρθρα 101 και 102 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΛΕΕ»). Το σύστημα βασίζεται στην αυτοαξιολόγηση, καθώς οι εταιρείες είναι γενικά σε θέση να αξιολογήσουν τη νομιμότητα των ενεργειών τους: Βρίσκονται πιο κοντά στα πραγματικά περιστατικά και έχουν στη διάθεσή τους το πλαίσιο αξιολόγησης με τη μορφή κανονισμών απαλλαγής κατά κατηγορία, την πρακτική της Επιτροπής, κατευθυντήριες γραμμές, ανακοινώσεις και τη νομολογία.
Ωστόσο, ο κανονισμός 1/2003 επιτρέπει στην Επιτροπή να παρέχει ανεπίσημη καθοδήγηση σε επιχειρήσεις, σε περιπτώσεις στις οποίες έχουν πραγματικά αμφιβολίες σχετικά με την εφαρμογή των αντιμονοπωλιακών κανόνων.
Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή εξέδωσε το 2004 την ανακοίνωση σχετικά µε την ανεπίσηµη καθοδήγηση ως προς καινοφανή ζητήµατα που ανακύπτουν κατά την εφαρµογή των άρθρων 101 και 102 της ΣΛΕΕ σε µεµονωµένες περιπτώσεις. Σκοπός της ανακοίνωσης ήταν να προσδιοριστούν οι περιστάσεις υπό τις οποίες η Επιτροπή θα εξέταζε το ενδεχόμενο έκδοσης ανεπίσημης καθοδήγησης προς τις επιχειρήσεις.
Όσον αφορά το προσωρινό αντιμονοπωλιακό πλαίσιο Covid, η Επιτροπή στις 8 Απριλίου 2020 εξέδωσε επιστολή υποστήριξης προς την ένωση παρασκευαστών φαρμάκων «Medicines for Europe» και τις συμμετέχουσες εταιρείες, αναφορικά με ένα εθελοντικό έργο συνεργασίας προς αντιμετώπιση του κινδύνου ελλείψεων νοσοκομειακών φαρμάκων κρίσιμης σημασίας για τη θεραπεία των ασθενών με κορωνοϊό. Στις 25 Μαρτίου 2021 η Επιτροπή εξέδωσε νέα επιστολή υποστήριξης, η οποία απευθυνόταν στους συνδιοργανωτές μιας πανευρωπαϊκής εκδήλωσης ανάπτυξης επαφών, η οποία αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης στην τρέχουσα παραγωγή εμβολίων κατά της νόσου Covid-19 και στην ταχύτερη χρήση πρόσθετων διαθέσιμων ικανοτήτων σε ολόκληρη την Ευρώπη.