Μέσα σε μία εβδομάδα, η Βρετανία βρέθηκε στο μάτι μιας «τέλειας καταιγίδας», το νόμισμά της βυθίστηκε, οι αποδόσεις των ομολόγων και τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων εκτινάχθηκαν και τα συνταξιοδοτικά ταμεία προσπαθούν να παραμείνουν στη ζωή μέσα στον κυκεώνα επενδύσεων σε κερδοσκοπικές μορφές... δομημένων ομολόγων.
Ένα ερώτημα έχει επανειλημμένα αναδυθεί, καθώς οι Τόρις δείχνουν να καταρρέουν δημοσκοπικά: γιατί ο «μίνι» προϋπολογισμός της πρωθυπουργού Λιζ Τρας προκάλεσε τέτοιο χάος; Δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος του είχε ήδη χαθεί, το κόστος της απροσδόκητης περικοπής 1 μονάδας του βασικού συντελεστή φόρου εισοδήματος και η εξάλειψη του ανώτατου συντελεστή ωχριούν σε σύγκριση με τις εγγυήσεις στις τιμές ενέργειας.
Διαφεύγουν δύο βασικά πράγματα, όπως αναλύει ο John Burn-Murdoch στους FT.
- Πρώτον, το χέρι βοηθείας του κράτους από την κυβέρνηση επιβλήθηκε στους λογαριασμούς ενέργειας. Η πολιτική τους θα σώσει τα προς το ζην, ίσως και ζωές. Δεν είναι φθηνό, αλλά είναι απόλυτα λογικό. Οι περικοπές φόρων που ανακοινώθηκαν την περασμένη Παρασκευή, συγκριτικά, ήταν ένα αδικαιολόγητο δημοσιονομικό λάθος. Το ποσό μπορεί να είναι μικρότερο, αλλά σηματοδοτεί μια απομάκρυνση από μια λογική οικονομική σκέψη.
- Και αυτό μάς φέρνει στο δεύτερο πρόβλημα: την κλίμακα αυτής της οικονομικής πολιτικής επιλογής. Μια εβδομάδα «Trussonomics» θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι αντιπροσωπεύει την πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία που η κυβέρνηση μιας μεγάλης ανεπτυγμένης χώρας αποφασίζει να σπάσει πλήρως τα δεσμά και να απελευθερωθεί εντελώς από την οικονομική ορθοδοξία, καθώς και από τους δεσμούς με το δικό της εκλογικό σώμα.
Κάθε λίγα χρόνια, εκατοντάδες πολιτικοί επιστήμονες αξιολογούν τα πολιτικά κόμματα σε διάφορα ζητήματα, από τη θέση τους για την προστασία του περιβάλλοντος, την επιβολή του δόγματος «νόμος και τάξη» και τα θέματα φύλου έως την αναδιανομή του πλούτου.
Τμήμα αυτής της πολιτικής αξιολόγησης είναι να τοποθετούν αυτά τα κόμματα σε μια κλίμακα από τα πιο αριστερά έως τα πιο δεξιά στις οικονομικές επιλογές, με την άκρα αριστερά περιοχή στην κλίμακα σύγκρισης να δείχνει τον πλήρη... κομμουνισμό και την άκρα δεξιά πλευρά στην κλίμακα αξιολόγησης να δείχνει την πιο ακραία προσέγγιση απορρύθμισης της οικονομίας, χαμηλής φορολογίας και ελεύθερης αγοράς.
Μέχρι την περασμένη εβδομάδα, οι Τόρις στη Βρετανία, το Συντηρητικό κόμμα, έμοιαζε με ένα σχετικά κανονικό κεντροδεξιό κόμμα στα οικονομικά, με σκορ "7" στην κλίμακα -μετρώντας από το "0" (άκρα αριστερά) έως το 10 (άκρα δεξιά). Σχεδόν, δηλαδή, στη μέση μεταξύ του κεντρώου κόμματος "Αναγέννηση" του Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία και των πιο σκληροπυρηνικών Ρεπουμπλικανών στις ΗΠΑ.
Την περασμένη Παρασκευή, ωστόσο, όλα άλλαξαν, γύρισαν τούμπα. Σύμφωνα με την έρευνα των FT σε Βρετανούς πολιτικούς επιστήμονες από όλο το πολιτικό φάσμα, η συγκλίνουσα εκτίμηση ήταν ότι υπό την πρωθυπουργό Λιζ Τρας και τον υπουργό Οικονομικών Κουάζι Κουάρτενγκ, οι Τόρις βαθμολογούνται τώρα στο εντυπωσιακό "9,4".
Αυτό τούς τοποθετεί πολύ πιο δεξιά ακόμα και από το σημείο που ήταν οι Ρεπουμπλικάνοι υπό τον Ντόναλντ Τραμπ και ακριβώς στα δεξιά του βραζιλιάνικου ακροδεξιού κόμματος του Ζαΐρ Μπολσονάρο που πήρε την εξουσία στη Βραζιλία το 2018.
Από τα 275 κόμματα σε 61 χώρες, οι Τόρις, υπό τα "Trussonomics", κατατάσσονται στην πιο δεξιά θέση από όλα τα κόμματα. Δεν πρέπει λοιπόν να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι μια τέτοια εθελοντική στροφή προς τα δεξιά τρόμαξε τις αγορές πολύ περισσότερο από άλλες πιο δαπανηρές αλλά λογικές πολιτικές.
Μεταξύ των παρεμβάσεων της Τράπεζας της Αγγλίας και της πιθανότητας κάποιας μετριοπαθούς μεταβολής πριν από την επίσημη παρουσίαση του προϋπολογισμού από τον Κουάζι Κουάρτενγκ τον Νοέμβριο, η οικονομική κρίση μπορεί να υποχωρήσει κάπως. Όμως, η ζημιά στη φήμη της Βρετανίας και του Συντηρητικού κόμματος μπορεί να έχει ήδη γίνει.
Στην ίδια οικονομική κλίμακα, όπου η κυβέρνηση της Τρας σκοράρει τώρα με το... ακροδεξιό "9,4", ο μέσος ψηφοφόρος στη Βρετανία τοποθετείται στο "3,1" και ο μέσος Συντηρητικός στο "4,2".
Οι Τόρις έχουν σχεδιάσει μια πορεία στο δεξί άκρο του οικονομικού χάρτη και όταν κοιτούν τον ορίζοντα δεν φαίνεται κανείς...