Ο αμίαντος είναι μια εξαιρετικά επικίνδυνη καρκινογόνος ουσία που εξακολουθεί να υπάρχει σε πολλά από τα κτίριά μας και ευθύνεται για πολλούς θανάτους που θα μπορούσαν να αποφευχθούν στην ΕΕ. Σήμερα η Επιτροπή παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την καλύτερη προστασία των ανθρώπων και του περιβάλλοντος από τον αμίαντο και για τη διασφάλιση ενός μέλλοντος χωρίς αμίαντο.
Η δέσμη περιλαμβάνει:
- μια ανακοίνωση σχετικά με τις προσπάθειες για ένα μέλλον χωρίς αμίαντο, που αντιμετωπίζει τον αμίαντο με ολοκληρωμένο τρόπο, από τη βελτίωση της διάγνωσης και τη θεραπεία των ασθενειών που προκαλεί ο αμίαντος έως τον εντοπισμό και την ασφαλή αφαίρεση και επεξεργασία των αποβλήτων αμιάντου· και
- μια πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας για τον αμίαντο στην εργασία, ώστε να βελτιωθεί η προστασία των εργαζομένων μέσω της σημαντικής μείωσης του ορίου επαγγελματικής έκθεσης στον αμίαντο.
Αν και όλες οι μορφές αμιάντου έχουν απαγορευτεί στην ΕΕ από το 2005, εξακολουθεί να υπάρχει αμίαντος σε παλαιότερα κτίρια. Ο αμίαντος συνιστά απειλή για την υγεία, ιδίως όταν τα υλικά που περιέχουν αμίαντο διαταράσσονται και οι ίνες απελευθερώνονται και εισπνέονται, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια ανακαινίσεων.
Το 78 % των επαγγελματικών καρκίνων που αναγνωρίζονται στα κράτη μέλη σχετίζονται με τον αμίαντο. Όταν οι αιωρούμενες ίνες αμιάντου εισπνέονται, μπορούν να προκαλέσουν, για παράδειγμα, μεσοθηλίωμα και καρκίνο του πνεύμονα, με μέση χρονική καθυστέρηση 30 ετών μεταξύ της έκθεσης και των πρώτων συμπτωμάτων της νόσου.
Ως εκ τούτου, η αντιμετώπιση των κινδύνων για την υγεία από την έκθεση στον αμίαντο είναι αναγκαία για την προστασία της υγείας του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, με παράλληλη διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης και εργασίας. Αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης και της φιλοδοξίας της ΕΕ για αύξηση του ποσοστού ανακαίνισης των κτιρίων. Οι ανακαινίσεις θα βελτιώσουν την υγεία και τις συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων, ενώ θα μειώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας. Ωστόσο, θα αυξήσουν επίσης τους κινδύνους έκθεσης στον αμίαντο, ιδίως για τους εργαζομένους στον κατασκευαστικό τομέα.
Οι δράσεις που προτείνονται σήμερα αποτελούν μέρος του πυλώνα πρόληψης του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου και θα συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, του σχεδίου δράσης για μηδενική ρύπανση και του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.
Προσπάθειες για ένα μέλλον χωρίς αμίαντο για όλους
Για την προστασία των πολιτών από την έκθεση στον αμίαντο και την πρόληψη των κινδύνων για τις μελλοντικές γενιές, η Επιτροπή καθορίζει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη δημόσια υγεία με στόχο:
- Καλύτερη στήριξη των θυμάτων ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο.
- Η Επιτροπή θα ζητήσει τη γνώμη της τριμερούς συμβουλευτικής επιτροπής για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία σχετικά με τη συμπερίληψη στις επαγγελματικές ασθένειες πρόσθετων ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο· και
- η Επιτροπή έχει προτείνει μια νέα προσέγγιση της ΕΕ για την ανίχνευση του καρκίνου, η οποία περιλαμβάνει επικαιροποίηση της σύστασης του Συμβουλίου του 2003 σχετικά με τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου.
- Καλύτερη προστασία των εργαζομένων από τον αμίαντο. Η Επιτροπή:
- θα προτείνει σήμερα αναθεώρηση της οδηγίας για τον αμίαντο στην εργασία, ώστε να μειωθεί σημαντικά η οριακή τιμή της επαγγελματικής έκθεσης στον αμίαντο·
- θα επικαιροποιήσει τις κατευθυντήριες γραμμές για να στηρίξει τα κράτη μέλη, τους εργοδότες και τους εργαζομένους στην εφαρμογή της αναθεωρημένης οδηγίας· και
- θα οργανώσει εκστρατεία ευαισθητοποίησης σχετικά με την ασφαλή αφαίρεση του αμιάντου.
- Βελτίωση της ενημέρωσης σχετικά με τον αμίαντο στα κτίρια. Η Επιτροπή:
- θα παρουσιάσει νομοθετική πρόταση για τον έλεγχο και την καταγραφή του αμιάντου στα κτίρια. Θα ζητήσει από τα κράτη μέλη να αναπτύξουν εθνικές στρατηγικές για την αφαίρεση του αμιάντου· και
- θα προτείνει μια κανονιστική προσέγγιση για την καθιέρωση ψηφιακών ημερολογίων κτιρίων με στόχο την καλύτερη ανταλλαγή και χρήση δεδομένων σχετικά με τα κτίρια, από τον σχεδιασμό έως την κατασκευή και την κατεδάφιση.
- Εξασφάλιση ασφαλούς απόρριψης του αμιάντου και μηδενικής ρύπανσης. Η Επιτροπή:
- θα αναθεωρήσει το πρωτόκολλο της ΕΕ για τη διαχείριση των αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων και τις κατευθυντήριες γραμμές για τους ελέγχους αποβλήτων πριν από τις εργασίες κατεδάφισης και ανακαίνισης κτιρίων· και
- θα δρομολογήσει μελέτη για τον εντοπισμό πρακτικών διαχείρισης των αποβλήτων αμιάντου και νέων τεχνολογιών επεξεργασίας.
Η ΕΕ διαθέτει σημαντική χρηματοδότηση για τη στήριξη των κρατών μελών στους τομείς της πρόληψης, της θεραπείας, των ανακαινίσεων και της ασφαλούς αφαίρεσης του αμιάντου, μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Η ΕΕ θα εξακολουθήσει επίσης να διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην καταπολέμηση του αμιάντου παγκοσμίως, για παράδειγμα στο πλαίσιο της διάσκεψης των συμβαλλόμενων μερών της σύμβασης του Ρότερνταμ, της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, της G7 και της G20.
Προστασία των εργαζομένων από την έκθεση στον αμίαντο
Οι εργαζόμενοι διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο έκθεσης σε καρκινογόνο αμίαντο. Για να βελτιωθεί η προστασία τους, η Επιτροπή υποβάλλει σήμερα πρόταση τροποποίησης της οδηγίας για τον αμίαντο στην εργασία. Η πρόταση περιλαμβάνει μείωση του ορίου έκθεσης στον αμίαντο κατά την εργασία σε τιμή 10 φορές χαμηλότερη από την τρέχουσα (από 0,1 ίνες ανά κυβικό εκατοστό (f/cm³) σε 0,01 f/cm³), με βάση τις τελευταίες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις.
Μαζί με την ευαισθητοποίηση και άλλες βελτιώσεις στην υγειονομική πρόληψη και θεραπεία, η πρόταση αυτή θα μας φέρει πιο κοντά στην επίτευξη του στόχου της ΕΕ για την καταπολέμηση του καρκίνου. Δημιουργεί επίσης ίσους όρους ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την ΕΕ, μειώνοντας παράλληλα τις δαπάνες υγείας που σχετίζονται με την ιατρική περίθαλψη.
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή καλεί όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη, τους κοινωνικούς εταίρους και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να επιταχύνουν τη δράση για την επίτευξη μιας ΕΕ χωρίς αμίαντο για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές. Η πρόταση της Επιτροπής για τροποποίηση της οδηγίας για τον αμίαντο στην εργασία θα συζητηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη, ενώ η Επιτροπή θα ζητήσει ταχεία έγκριση. Μετά την έκδοση της οδηγίας τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να μεταφέρουν τις διατάξεις της στο εθνικό τους δίκαιο.
Μέλη της Επιτροπής έκαναν τις ακόλουθες δηλώσεις:
Ο Επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων, κ. Νικολά Σμιτ, δήλωσε: «Πέρυσι δεσμευτήκαμε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να αντιμετωπίσουμε τις σημαντικές εκκλήσεις για ανάληψη δράσης που περιλαμβάνονται στην έκθεσή του για την προστασία των εργαζομένων από τον αμίαντο. Ένα χρόνο μετά, η Επιτροπή παρουσιάζει μια σειρά μέτρων που όχι μόνο θα προσφέρουν καλύτερη προστασία στους εργαζομένους, αλλά θα κάνουν ένα τεράστιο βήμα προς μια Ευρώπη χωρίς αμίαντο. Το 78 % των επαγγελματικών καρκίνων που αναγνωρίζονται στα κράτη μέλη σχετίζονται με τον αμίαντο. Η τροποποίηση της οδηγίας που προτείνουμε σήμερα θα μειώσει δραστικά τα επίπεδα έκθεσης των εργαζομένων και θα παράσχει κατάρτιση και καθοδήγηση στους εργοδότες.»
Η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, κ. Στέλλα Κυριακίδου, δήλωσε: «Η πρόληψη του καρκίνου είναι αποτελεσματικότερη από τη θεραπεία του. Δεδομένου ότι το 40 % των καρκίνων μπορούν να προληφθούν, πρόκειται για την πλέον αποδοτική μακροπρόθεσμη στρατηγική. Στο πλαίσιο των δράσεων του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου, σκοπός μας είναι να συμβάλουμε σημαντικά στην πρόληψη του καρκίνου μειώνοντας την έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες –μία από τις οποίες είναι ο αμίαντος. Οι σημερινές προτάσεις αποτελούν ένα ακόμη σημαντικό παραδοτέο του σχεδίου μας για τον καρκίνο και ένα ακόμη βήμα στο έργο μας για την οικοδόμηση μιας ισχυρής Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας.»