Κατατέθηκε στο ισπανικό κοινοβούλιο το νομοσχέδιο που αποσκοπεί στην επιβολή φόρου 4,8% επί των κερδών των ισπανικών τραπεζών και εισφοράς 1,2% επί των εγχώριων πωλήσεων των ενεργειακών επιχειρήσεων. Στα μέτρα που προτείνει ο κυβερνητικός συνασπισμός περιλαμβάνεται και ποινή για τις εταιρείες που τυχόν θα μετακυλίσουν το κόστος των νέων φόρων στους πελάτες τους. Πρόκειται για την πιο τολμηρή κίνηση μεγάλης ευρωπαϊκής χώρας προς τις τράπεζες, με στόχο να αντισταθμιστεί ο αντίκτυπος της κρίσης από το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης.
Οι λεπτομέρειες των προτάσεων έθεσαν τέλος σε περισσότερες από δύο εβδομάδες αβεβαιότητας σχετικά με τα σχέδια της κυβέρνησης, που είχαν αρχικά περιγραφεί από τον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ στις 12 Ιουλίου.
Τώρα η κυβέρνηση θα πρέπει να αναζητήσει ευρύτερες συναινέσεις, καθώς κανένα κόμμα δεν έχει πλειοψηφία στο κοινοβούλιο της χώρας. Ωστόσο, πολλές φορές τους τελευταίους μήνες η κυβέρνηση αναζήτησε υποστήριξη για να περάσει σημαντικούς νόμους και, αν και δυσκολεύτηκε, ποτέ δεν καταψηφίστηκε νομοσχέδιο. Άρα, γράφει το Βloomberg, πιθανότατα και τώρα θα εξασφαλιστεί πλειοψηφία, ώστε να υπερψηφιστούν οι έξτρα φόροι.
Οι εισφορές αποσκοπούν στη συγκέντρωση 7 δισ. ευρώ τα επόμενα δύο χρόνια και παράλληλα έχουν αυξήσει τις εντάσεις μεταξύ του Σάντσεθ και των μεγάλων επιχειρήσεων, σε μια στιγμή που κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη προσπαθούν να συγκεντρώσουν κεφάλαια για να μειώσουν τον αντίκτυπο του πληθωρισμού-ρεκόρ που επιδεινώθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Το επίμαχο νομοσχέδιο προβλέπει:
- φόρο 4,8% επί των τραπεζικών κερδών που προέρχονται από καθαρούς τόκους και προμήθειες, εκτιμώμενου ύψους τουλάχιστον 800 εκατ. ευρώ,
- εισφορά 1,2% επί των εγχώριων πωλήσεων των ενεργειακών επιχειρήσεων που είχαν ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ το 2019,
- ποινή 150% επί τυχόν χρεώσεων που εξαιτίας της έκτακτης εισφοράς θα μετακυλιστούν στους πελάτες.
Άνθρωποι και εταιρείες «υφίστανται τις συνέπειες της κρίσης και του πολέμου», αλλά κάποιοι «αποκτούν μεγάλα κέρδη», δήλωσε ο Πάτσι Λόπεθ, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Το νομοσχέδιο διασφαλίζει ότι οι τράπεζες και οι εταιρείες ενέργειας «συνεισφέρουν μέρος αυτών των κερδών» στην κοινή ευημερία, πρόσθεσε.
Αντιδράσεις από τράπεζες και εταιρείες ενέργειας
Τραπεζικά στελέχη έχουν επισημάνει ότι ο νέος φόρος θα μπορούσε να μειώσει τις πιστώσεις προς μια οικονομία που εξακολουθεί να προσπαθεί να ανακάμψει. Υποστηρίζουν επίσης ότι η αύξηση επιτοκίων δεν οδηγεί απαραίτητα σε επιπλέον κέρδη. Οι ισπανικές τράπεζες είχαν από τις χειρότερες επιδόσεις στην Ευρώπη, βάσει κερδών που ανακοίνωσαν πρόσφατα η Banco Santander και η Banco Sabadell.
Από την πλευρά τους, οι εταιρείες ενέργειας υποστηρίζουν ότι δεν αποκομίζουν υπερκέρδη και ότι η έκτακτη εισφορά είναι άδικη. Η Iberdrola, η μεγαλύτερη εταιρεία κοινής ωφέλειας της χώρας, ανακοίνωσε ότι τα κέρδη της στην Ισπανία μειώνονται και ότι, αντιθέτως, από την αναταραχή στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας αποκομίζουν οφέλη οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η προ ημερών αιφνιδιαστική προαναγγελία του Σάντσεθ για τον φόρο επέφερε πλήγμα δισεκατομμυρίων ευρώ στην αγοραία αξία των τραπεζών, ωστόσο οι μετοχές ανέκαμψαν καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να αυξήσει τα επιτόκια.
Για τις εταιρείες ενέργειας το πλήγμα ήταν αρκετά μικρότερο, καθώς η σκέψη για επιβολή εισφοράς είχε γίνει γνωστή εδώ και εβδομάδες, ακολούθως προς αντίστοιχες κινήσεις πολλών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
Η πρόταση μπορεί να οδηγήσει σε αντίδραση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπως είχε συμβεί σε σχέση με αντίστοιχους φόρους σε Λιθουανία και Πολωνία. Ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουίς ντε Γκίντος προειδοποίησε ότι ο νέος φόρος δεν πρέπει να βλάψει τη φερεγγυότητα του τραπεζικού συστήματος ή να περιορίσει τον δανεισμό.