Η ζωονόσος είναι μια μολυσματική ασθένεια που έχει μεταβεί από ένα σπονδυλωτό στον άνθρωπο. Τα ζωονοσογόνα παθογόνα μπορεί να είναι βακτήρια, ή παράσιτα και μπορούν να εξαπλωθούν στον άνθρωπο με άμεση επαφή με οικόσιτα, ή άγρια ζώα ή μέσω της τροφής και του νερού. Μπορούν να προκαλέσουν πολλούς διαφορετικούς τύπους ασθενειών σε άτομα από ήπιες έως πιο σοβαρές, ενώ δεν αποκλείεται και ο θάνατος.
Σύμφωνα με επιχειρηματικό ρεπορτάζ της Δέσποινας Καραγιαννοπούλου, μερικές από τις πιο επικίνδυνες ζωονοσογόνες ασθένειες είναι ο Covid-19 και η γρίπη των πτηνών, η σαλμονέλα και ιός Έμπολα.
Προέλευση ζωονόσων
Οι ειδικοί λένε ότι η καταστροφή της φύσης που προκαλείται από την αστικοποίηση έχει αυξήσει τον κίνδυνο ζωονοσογόνων ασθενειών λόγω της μεγαλύτερης επαφής ανθρώπων και άγριων ζώων. Καθώς το παγκόσμιο εμπόριο και τα ταξίδια επεκτείνονται, οι ζωονόσοι δημιουργούν αυξανόμενες ανησυχίες στη διεθνή κοινότητα, οι οποίες επιβεβαιώθηκαν κυρίως από την πανδημία Covid-19.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), οι αγορές που πωλούν το κρέας ή τα υποπροϊόντα άγριων ζώων είναι ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου λόγω του μεγάλου αριθμού μη καταγεγραμμένων παθογόνων ιών που είναι γνωστό ότι υπάρχουν σε ορισμένους πληθυσμούς ζώων.
Το ξέσπασμα του κορωνοϊού έχει αναφερθεί ότι προήλθε από τη περιοχή Wuhan της Κίνας. Ωστόσο, αυτό δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί και ο Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, δήλωσε ότι "όλες οι υποθέσεις παραμένουν στο τραπέζι".
Μέχρι τις αρχές του φετινού Ιουλίου , υπήρχαν περισσότερα από 550 εκατομμύρια επιβεβαιωμένα κρούσματα Covid-19 παγκοσμίως και πάνω από 6,3 εκατομμύρια θάνατοι, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.
Αυξημένος κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών
Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αυξηθεί στα 9,7 δισεκατομμύρια μέχρι το 2050. Όμως, ένας αυξανόμενος παγκόσμιος πληθυσμός σημαίνει και μεγαλύτερη ζήτηση για τρόφιμα. Οι γεωργικές πρακτικές σε ορισμένα μέρη του κόσμου - όσον αφορά τη μέθοδο περιορισμού, την ανάμειξη ειδών, τη διατροφή και τη σφαγή, καθώς και οι ανεπαρκείς μεθόδους ελέγχου των ασθενειών - αυξάνουν την πιθανότητα εξάπλωσης ζωονοσογόνων ασθενειών στα ζώα και μπορούν να αποτελέσουν πηγή νέων μολύνσεων στα ζώα. ανθρώπινων πληθυσμών, λέει το Lancet.
Ο τρόπος αποθήκευσης, συσκευασίας, μεταφοράς και προετοιμασίας των προϊόντων για κατανάλωση επηρεάζει επίσης τις πιθανότητες εμφάνισης ασθενειών.
Αν και η κατανάλωση προϊόντων άγριων ζώων για τρόφιμα παγκοσμίως είναι σημαντικά μικρότερη από ό,τι για τα κατοικίδια ζώα, οι εκτιμήσεις για την ετήσια κατανάλωση κρέατος μόνο στις χώρες της Κεντρικής Αφρικής ανέρχονται σε περίπου 1 δισεκατομμύριο κιλά.
Το Lancet λέει ότι η μείωση της ζήτησης δεν είναι απλή, καθώς η αύξηση της "κτηνοτροφικής παραγωγής σε χώρες χωρίς επαρκείς πρακτικές διαχείρισης ασθενειών θα μπορούσε να οδηγήσει στην εμφάνιση νέων παθογόνων ιών λόγω της εισαγωγής νέων ξενιστών".
Αντιμετώπιση ζωονοσογόνων παθήσεων παγκοσμίως
Η Παγκόσμια Ημέρα Ζωονόσων λαμβάνει χώρα στις 6 Ιουλίου κάθε έτους για να τιμήσει το έργο του Γάλλου βιολόγου Λουί Παστέρ, ο οποίος χορήγησε με επιτυχία το πρώτο εμβόλιο κατά της λύσσας εκείνη την ημέρα το 1885.
Για να βοηθήσει στην καταπολέμηση της απειλής των ζωονοσογόνων ασθενειών, ξεκίνησε μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία για τη μείωση της παγκόσμιας ανισότητας στην υγεία στην ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός τον Μάιο.
Το Accord for a Healthier World ηγείται από τον φαρμακευτικό γίγαντα Pfizer, ο οποίος θα προσφέρει όλα τα προστατευόμενα με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας φάρμακα και εμβόλια, συμπεριλαμβανομένου του εμβόλιου κατά του Covid-19, σε 1,2 δισεκατομμύρια ανθρώπους σε 45 χώρες με χαμηλό εισόδημα.
Σημειώνεται ότι ακόμη και πριν από την τρέχουσα πανδημία, υπολογίζεται ότι οι ζωονόσοι ευθύνονται για 2,5 δισεκατομμύρια περιπτώσεις ανθρώπινων ασθενειών και 2,7 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο.