Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σχέδια για τη χορήγηση συνολικής χρηματοδότησης της ΕΕ ύψους σχεδόν 1,2 δισ. ευρώ με στόχο τη στήριξη 61 συνεργατικών έργων έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας που επιλέχθηκαν μετά τις πρώτες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕΤΑ).
Με τις προτάσεις που έχουν επιλεγεί για χρηματοδότηση, το ΕΤΑ θα στηρίξει έργα αμυντικών δυνατοτήτων υψηλού επιπέδου, όπως η επόμενη γενιά μαχητικών αεροσκαφών, αρμάτων μάχης και πλοίων, καθώς και κρίσιμες αμυντικές τεχνολογίες, όπως το στρατιωτικό υπολογιστικό νέφος, η τεχνητή νοημοσύνη, οι ημιαγωγοί, και τα αντίμετρα στο διάστημα, τον κυβερνοχώρο ή τον ιατρικό τομέα, αναφέρει ανακοίνωση της Κομισιόν. Θα ηγηθεί επίσης ανατρεπτικών τεχνολογιών, ιδίως στον τομέα των κβαντικών τεχνολογιών και των νέων υλικών, και θα αξιοποιήσει τις υποσχόμενες ΜΜΕ και τις νεοφυείς επιχειρήσεις.
Χαιρετίζοντας αυτό το σημαντικό βήμα για την ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία, η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ δήλωσε:
«Τα έργα υψηλής ποιότητας που επιλέχθηκαν έχουν καταδείξει ότι η βιομηχανική συνεργασία στον τομέα της άμυνας στην Ευρώπη μπορεί να επιτευχθεί πραγματικά, ακόμη και σε ευρεία κλίμακα. Οι σχεδόν 700 εταιρείες που θα ερευνήσουν και θα αναπτύξουν την επόμενη γενιά καινοτόμων αμυντικών τεχνολογιών μέσω κονδυλίων της ΕΕ θα θέσουν σε εφαρμογή μια ανθεκτική και ανταγωνιστική βιομηχανική βάση. Δεδομένου ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 43% των οντοτήτων που συμμετέχουν σε επιλεγμένα έργα, αυτό δείχνει ότι το πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας περιλαμβάνει το σύνολο της βιομηχανικής αξιακής αλυσίδας της ΕΕ.»
Ο Τιερί Μπρετόν, Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε:
«Με επενδύσεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ σε 61 ευρωπαϊκά συνεργατικά αμυντικά έργα, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας παράγει σήμερα απτά αποτελέσματα προς μια πιο ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, η οποία προωθεί την καινοτομία και παρέχει ικανότητες αιχμής στις ένοπλες δυνάμεις μας. Μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, η ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της άμυνας καθίσταται ολοένα και περισσότερο ο κανόνας. Επενδύουμε καλύτερα όταν επενδύουμε από κοινού. Ωφελεί όλα τα κράτη μέλη και την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, μεγάλη ή μικρή.»
Η επιτυχία του πρώτου έτους του ΕΤΑ δείχνει ότι το μοντέλο του, το οποίο βασίζεται σε εκείνα των δύο πρόδρομων προγραμμάτων του (της προπαρασκευαστικής ενέργειας για την έρευνα στον τομέα της άμυνας «PADR» και του ευρωπαϊκού προγράμματος βιομηχανικής ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας «EDIDP»), είναι κατάλληλο για τον σκοπό του:
- Εξαιρετικά ελκυστικό πρόγραμμα με έντονο ενδιαφέρον από τη βιομηχανία της ΕΕ: αριθμός ρεκόρ —που υπερβαίνει κατά πολύ τα πρόδρομα προγράμματα— των 142 προτάσεων που ελήφθησαν, οι οποίες αποτελούνται από μεγάλους βιομηχανικούς κλάδους, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης και ερευνητικούς και τεχνολογικούς οργανισμούς (ΕΤΟ), και καλύπτουν όλες τις προσκλήσεις και τα θέματα που δημοσιεύθηκαν
- Ευρεία γεωγραφική κάλυψη: σχεδόν 700 νομικές οντότητες από 26 κράτη μέλη της ΕΕ και τη Νορβηγία συμμετέχουν στις επιλεγμένες προτάσεις
- Ενισχυμένη αμυντική συνεργασία: κατά μέσο όρο, στις επιλεγμένες προτάσεις συμμετέχουν 18 οντότητες από 8 κράτη μέλη της ΕΕ και τη Νορβηγία
- Ισχυρή συμμετοχή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ): οι ΜΜΕ αντιπροσωπεύουν πάνω από το 40 % του συνόλου των οντοτήτων σε επιλεγμένες προτάσεις που λαμβάνουν σχεδόν το 20 % της συνολικής αιτούμενης χρηματοδότησης από την ΕΕ
- Καλή ισορροπία μεταξύ έρευνας και ανάπτυξης δυνατοτήτων: 322 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση 31 ερευνητικών έργων και 845 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση 30 έργων μεγάλης κλίμακας για την ανάπτυξη συστημάτων και τεχνολογιών για αμυντικές ικανότητες
- Στήριξη ανατρεπτικών τεχνολογιών για την άμυνα: πάνω από το 5% του προϋπολογισμού προορίζεται για τη χρηματοδότηση ρηξικέλευθων ιδεών που θα φέρουν καινοτομία με στόχο τη ριζική αλλαγή των εννοιών και της διεξαγωγής των αμυντικών υποθέσεων
- Συνοχή με τις προτεραιότητες σε επίπεδο ΕΕ: ιδίως με τη μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία (PESCO), με τις μισές από τις επιλεγείσες αναπτυξιακές προτάσεις να ισχυρίζονται ότι έχουν θεσπιστεί στο πλαίσιο έργου PESCO
Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα αρχίσουν τώρα την προετοιμασία της συμφωνίας επιχορήγησης με τις επιλεγμένες κοινοπραξίες που έχουν υποβάλει αίτηση. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της προετοιμασίας της συμφωνίας επιχορήγησης και την έκδοση απόφασης χορήγησης επιχορηγήσεων από την Επιτροπή, οι συμφωνίες επιχορήγησης θα υπογραφούν πριν από το τέλος του έτους.
Ιστορικό
Τον Ιούνιο του 2021 η Επιτροπή ενέκρινε το πρώτο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας και δημοσίευσε μια πρώτη σειρά 23 προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, οι οποίες περιλάμβαναν 11 προσκλήσεις που στόχευαν σε ερευνητικές δράσεις και 12 προσκλήσεις που στόχευαν σε αναπτυξιακές δράσεις, καλύπτοντας συνολικά 37 θέματα.
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (ΕΤΑ) είναι το εμβληματικό μέσο της Επιτροπής για τη στήριξη της αμυντικής συνεργασίας στην Ευρώπη. Χωρίς να υποκαθιστά τις προσπάθειες των κρατών μελών, προωθεί τη συνεργασία μεταξύ εταιρειών όλων των μεγεθών και ερευνητικών φορέων σε ολόκληρη την ΕΕ. Το ΕΤΑ στηρίζει ανταγωνιστικά και συνεργατικά αμυντικά έργα καθ' όλο τον κύκλο έρευνας και ανάπτυξης, εστιάζοντας σε έργα που οδηγούν σε σύγχρονες και διαλειτουργικές αμυντικές τεχνολογίες και εξοπλισμό. Προωθεί επίσης την καινοτομία και παρέχει κίνητρα για τη διασυνοριακή συμμετοχή των ΜΜΕ. Τα έργα αυτά επιλέγονται κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προσφορών, οι οποίες ορίζονται σύμφωνα με τις προτεραιότητες όσον αφορά τις αμυντικές δυνατότητες που έχουν συμφωνηθεί από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), και ιδίως στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάπτυξης Δυνατοτήτων (CDP).
Το ΕΤΑ διαθέτει προϋπολογισμό ύψους 7,9 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές για την περίοδο 2021-2027. Το χρηματοδοτικό αυτό κονδύλιο διαιρείται σε δύο πυλώνες:
- Τα 2,6 δισ. ευρώ θα διατεθούν για τη χρηματοδότηση συνεργατικής έρευνας στον τομέα της άμυνας προκειμένου να αντιμετωπιστούν αναδυόμενες και μελλοντικές απειλές· και
- Τα 5,3 δισ. ευρώ για τη συγχρηματοδότηση συνεργατικών έργων ανάπτυξης ικανοτήτων.
Ποσοστό μεταξύ 4 % και 8 % του προϋπολογισμού του ΕΤΑ προορίζεται για ανάπτυξη ή έρευνα όσον αφορά ανατρεπτικές τεχνολογίες που έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ρηξικέλευθες καινοτομίες σε αμυντικό πλαίσιο.
Το ΕΤΑ υλοποιείται μέσω ετήσιων προγραμμάτων εργασίας, διαρθρωμένων με βάση 17 σταθερές θεματικές και οριζόντιες κατηγορίες δράσεων κατά την περίοδο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, με έμφαση στα εξής:
- Αναδυόμενες προκλήσεις για τη διαμόρφωση μιας πολυδιάστατης και ολιστικής προσέγγισης του σύγχρονου χώρου μάχης, όπως η ιατρική υποστήριξη στον τομέα της άμυνας, οι χημικές, βιολογικές, ραδιολογικές, πυρηνικές απειλές (ΧΒΡΠ), η βιοτεχνολογία και οι ανθρώπινοι παράγοντες, η πληροφοριακή υπεροχή, οι προηγμένοι παθητικοί και ενεργητικοί αισθητήρες, ο κυβερνοχώρος και το διάστημα
- Παράγοντες τόνωσης και διευκόλυνσης της άμυνας για την προώθηση βασικής τεχνολογίας στο ΕΤΑ, οι οποίοι αφορούν όλους τους τομείς δυνατοτήτων, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η ενεργειακή ανθεκτικότητα και η περιβαλλοντική μετάβαση, τα υλικά και τα κατασκευαστικά στοιχεία, οι ανατρεπτικές τεχνολογίες και οι ανοικτές προσκλήσεις για καινοτόμες και μελλοντοστρεφείς αμυντικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών προσκλήσεων για τις ΜΜΕ
- Αριστεία στον πόλεμο για την ενίσχυση της προσέλκυσης νέων ικανοτήτων και τη στήριξη φιλόδοξων αμυντικών συστημάτων, όπως η αερομαχία, η αντιαεροπορική και η αντιπυραυλική άμυνα, η χερσαία μάχη, η προστασία και η κινητικότητα των δυνάμεων, η ναυμαχία, ο υποβρύχιος πόλεμος και η προσομοίωση και εκπαίδευση