Οι παγκόσμιες ενεργειακές επενδύσεις πρόκειται να αυξηθούν κατά περισσότερο από 8% το 2022 και να φτάσουν τα 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια, με αξιοσημείωτη άνοδο να παρατηρείται για τις αλυσίδες εφοδιασμού άνθρακα, καθώς διακυβεύεται η ενεργειακή ασφάλεια, αλλά θα απαιτηθούν πολύ περισσότερα χρήματα για να επιτευχθούν οι στόχοι που σχετίζονται με το κλίμα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA).
Η τελευταία έκθεση του IEA για τις παγκόσμιες επενδύσεις ενέργειας, που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, ανέφερε ότι οι επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια πρόκειται να ξεπεράσουν το 1,4 τρισεκατομμύριο δολάρια φέτος και αντιπροσωπεύουν «σχεδόν τα τρία τέταρτα της αύξησης των συνολικών επενδύσεων σε ενέργεια».
«Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των επενδύσεων σε καθαρή ενέργεια τα πέντε χρόνια μετά την υπογραφή της Συμφωνίας του Παρισιού το 2015 ήταν λίγο πάνω από 2%,» ανέφερε. Από το 2020, το ποσοστό αυτό είχε αυξηθεί στο 12%. Ο ΙΕΑ το περιέγραψε ως «πολύ μικρότερο από αυτό που απαιτείται για την επίτευξη των διεθνών κλιματικών στόχων, αλλά παρ' όλα αυτά ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση».
Ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA Φατίχ Μπιρόλ τόνισε τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζει ο πλανήτης, δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης.
«Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αγνοήσουμε ούτε τη σημερινή παγκόσμια ενεργειακή κρίση ούτε την κλιματική κρίση, αλλά τα καλά νέα είναι ότι δεν χρειάζεται να επιλέξουμε μεταξύ τους -μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και τα δύο ταυτόχρονα», είπε, αναφέρει το CNBC.
Ο Μπιρόλ πρόσθεσε ότι μια «μαζική αύξηση των επενδύσεων για την επιτάχυνση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια» είναι «η μόνη διαρκής λύση».
«Αυτό το είδος των επενδύσεων αυξάνεται, αλλά χρειαζόμαστε πολύ ταχύτερη αύξηση για να μειώσουμε την πίεση στους καταναλωτές από τις υψηλές τιμές των ορυκτών καυσίμων, να κάνουμε τα ενεργειακά μας συστήματα πιο ασφαλή και να φέρουμε τον κόσμο σε τροχιά επίτευξης των κλιματικών μας στόχων».
Ανομοιόμορφα κατανεμημένες δαπάνες - Κερδίζει έδαφος ο άνθρακας
Ωστόσο, η αύξηση των δαπανών για καθαρή ενέργεια είναι άνισα κατανεμημένη, με τις προηγμένες οικονομίες και την Κίνα να αντιπροσωπεύουν την πλειονότητα.
Επιπλέον, ανέφερε ότι ορισμένες αγορές βλέπουν υψηλές τιμές και οι ανησυχίες που σχετίζονται με την ενεργειακή ασφάλεια προκαλούν «υψηλές επενδύσεις σε προμήθειες ορυκτών καυσίμων, κυρίως στον άνθρακα», μια στροφή στον λιγνίτη, όπως σε χώρες της Ευρώπης για ενεργειακή ασφάλεια λόγω των κινήσεων μείωσης ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία και τον φόβο να κοπούν.
Σύμφωνα με την έκθεση του IEA, το 2021 έγιναν επενδύσεις περίπου 105 δισεκατομμυρίων δολαρίων, στην «αλυσίδα εφοδιασμού άνθρακα». Αυτό αντιπροσώπευε αύξηση 10% σε σύγκριση με το 2020. Προβλέπεται ότι ο κλάδος πιθανότατα θα ακολουθήσει παρόμοια πορεία φέτος.
«Οι παγκόσμιες επενδύσεις στον εφοδιασμό άνθρακα αναμένεται να αυξηθούν κατά 10% το 2022 καθώς η περιορισμένη προσφορά συνεχίζει να προσελκύει νέα έργα», ανέφερε. «Με πάνω από 80 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, η Κίνα και η Ινδία αναμένεται να αποτελέσουν το μεγαλύτερο μέρος των παγκόσμιων επενδύσεων άνθρακα το 2022».
Η Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ απαριθμεί μια σειρά επικίνδυνων εκπομπών από την καύση άνθρακα. Αυτά περιλαμβάνουν διοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου, σωματίδια και οξείδια του αζώτου.
Η Greenpeace, από την πλευρά της, έχει περιγράψει τον άνθρακα ως «τον πιο βρώμικο, τον πιο ρυπογόνο τρόπο παραγωγής ενέργειας».
Παγκόσμιο περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις
Η έκθεση του IEA έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενου πληθωρισμού, συνεχούς αύξησης των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και γεωπολιτικών εντάσεων που σχετίζονται με τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας.
Αυτοί οι παράγοντες έχουν δημιουργήσει ένα εξαιρετικά απαιτητικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις, τις κυβερνήσεις και τους καταναλωτές. Ο ενεργειακός τομέας δεν είναι διαφορετικός.
«Σχεδόν το ήμισυ των πρόσθετων επενδύσεων κεφαλαίου ύψους 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022 είναι πιθανό να χαθεί από το υψηλότερο κόστος, αντί να φέρει πρόσθετη ικανότητα παροχής ενέργειας ή εξοικονόμηση ενέργειας», ανέφερε η IEA.
Πρόσθεσε ότι το κόστος των ηλιακών συλλεκτών και των ανεμογεννητριών -τεχνολογίες ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή μετάβαση- είναι τώρα «αυξημένο μεταξύ 10% και 20% από το 2020», μετά από μια περίοδο πτώσης.
Ο συνολικός λογαριασμός ενέργειας για τους καταναλωτές το 2022 φαίνεται ότι θα ξεπεράσει τα 10 τρισεκατομμύρια δολάρια για πρώτη φορά, αναφέρει η έκθεση του IEA.
«Οι υψηλές τιμές ενθαρρύνουν ορισμένες χώρες να αυξήσουν τις επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα», σημειώνεται στην έκθεση, «καθώς επιδιώκουν να εξασφαλίσουν και να διαφοροποιήσουν τις πηγές εφοδιασμού τους».
Ορισμένες μεγάλες οικονομίες έχουν διατυπώσει σχέδια για να μειώσουν την εξάρτησή τους από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες τους τελευταίους μήνες, γεγονός που με τη σειρά του οδήγησε σε ορισμένες δύσκολες καταστάσεις.
Στην Ευρώπη, για παράδειγμα, οι μειωμένες ροές ρωσικού φυσικού αερίου και το φάσμα της πλήρους διακοπής του εφοδιασμού έχουν ωθήσει ορισμένες κυβερνήσεις να εξετάσουν το ενδεχόμενο επιστροφής στον άνθρακα.
Η Γερμανία, η Ιταλία, η Αυστρία και η Ολλανδία έχουν δηλώσει ότι οι μονάδες με καύση άνθρακα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να αντισταθμίσουν τη μείωση της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου.