Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη έφτασε στο 8,1% τον Μάιο, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία της Eurostat, καταγράφοντας ρεκόρ και ξεπερνώντας τις προβλέψεις. Αν και οι μισθοί αυξάνονται - κατά 2,8% το πρώτο τρίμηνο του έτους σύμφωνα με την ΕΚΤ, η μεγαλύτερη αύξηση της αντίστοιχης περιόδου από το 2009 - εντούτοις κινούνται πολύ κάτω από το απαιτούμενο επίπεδο ώστε να συμβαδίσουν τα δύο μεγέθη και να καλυφθούν εξίσου βασικές ανάγκες, όπως ηλεκτρικό ρεύμα και τρόφιμα.
Παρά τις όποιες αυξήσεις στις αμοιβές, οι εργαζόμενοι χάνουν αγοραστική δύναμη, γράφει το Politico, μεταφέροντας εικόνες από φτωχογειτονιές των Βρυξελλών, όπου χαμηλά αμειβόμενοι εργαζόμενοι και ευάλωτα νοικοκυριά σχηματίζουν ουρές σε κοινωνικά παντοπωλεία για να τους διανεμηθούν λίγα φρούτα, ζυμαρικά, κονσέρβες ή παιδικές τροφές.
«Έχουν μισθό, αλλά δεν τους φτάνει για να πληρώσουν ενοίκιο και λογαριασμούς στο τέλος του μήνα», δηλώνει ο Σεντρίκ Ντρογιέρ, συντονιστής τράπεζας τροφίμων στον σύλλογο Saint Vincent de Paul του προαστίου Σερεμπέκ.
Το σπιράλ μισθών-τιμών-πληθωρισμού, θυσίες και «υπευθυνότητα»
Ο Αντρέα Γκαρνέρο, οικονομολόγος του ΟΟΣΑ, κάνει λόγο για τους φόβους που προκαλεί η περιβόητη σπείρα μισθών-τιμών, δεδομένου ότι οι ευρείες αυξήσεις μισθών ανεβάζουν περαιτέρω τις τιμές και έτσι υπονομεύεται οποιαδήποτε τόνωση της αγοραστικής δύναμης και εδραιώνεται ο πληθωρισμός.
Η αποφυγή της σπείρας μισθών-τιμών είναι «σημαντικό στοιχείο για να μην παγιωθεί ο πληθωρισμός», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις. «Αντίστοιχα, υπάρχει μια ουσιαστική ευθύνη των κοινωνικών εταίρων να βρουν τη σωστή ισορροπία».
Επί του παρόντος, η ΕΚΤ εκτιμά την αύξηση μισθών σε 3% φέτος και 2,5% το 2023. Ωστόσο, πρόκειται για προβλέψεις που βασίζονται μόνο σε συμφωνίες που έκλεισαν το πρώτο τρίμηνο του έτους.
Οι μισθολογικές αυξήσεις της τάξης του 3% είναι αποδεκτές, υποστηρίζει ο Γκαρνέρο του ΟΟΣΑ, καθώς θα κάλυπταν τον στόχο της ΕΚΤ για πληθωρισμό 2%, συν 1% της μέσης ετήσιας αύξησης της παραγωγικότητας. Πάνω απ' αυτό το ποσοστό, όμως, «συντρέχουν λόγοι ανησυχίας», είπε. «Απέχουμε από κάτι τέτοιο σήμερα, αλλά δεν αποκλείεται να το πλησιάσουμε με ανανεώσεις συμβάσεων εάν συνεχιστεί ο πληθωρισμός».
Για να διατηρήσει τον πληθωρισμό υπό έλεγχο, η ΕΚΤ ουσιαστικά έχει προαναγγείλει αυξήσεις επιτοκίων για τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο, ενώ ολοκληρώνει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Από δημοσιονομικής πλευράς, οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη προσπαθούν να αντισταθμίσουν το πλήγμα του πληθωρισμού στην τσέπη μειώνοντας τους φόρους και παρέχοντας επιδόματα. Τα διάφορα μέτρα που εγκρίθηκαν σε κάθε χώρα από το περασμένο φθινόπωρο για να μετριαστούν οι υψηλές τιμές ενέργειας αντιστοιχούν στο 0,6% του ΑΕΠ της ΕΕ φέτος.
Οι παροχές και η παγίδα
Η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία για παράδειγμα, γράφει το Politico, μείωσαν τους φόρους στα καύσιμα, ενώ η Γερμανία προσφέρει μηνιαίο εισιτήριο 9 ευρώ για τα μέσα μαζικής μεταφοράς όλο το καλοκαίρι.
Η Γαλλία, η χώρα που μέχρι στιγμής έχει δαπανήσει τα περισσότερα για τον περιορισμό των επιπτώσεων του πληθωρισμού στα νοικοκυριά, πάγωσε τις τιμές του φυσικού αερίου, περιόρισε την άνοδο των τιμών ενέργειας στο 4% και έδωσε μια «ενεργειακή επιταγή» ύψους 100 ευρώ ετησίως στα πιο φτωχά νοικοκυριά — πρακτική που υιοθέτησε και η Ιταλία, δίνοντας 200 ευρώ σε πάνω από 30 εκατ. χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους.
Η παγίδα εδώ είναι ότι η αύξηση τέτοιων παροχών κινδυνεύει να τροφοδοτήσει τη ζήτηση των καταναλωτών και να διογκώσει τις τιμές. Γι' αυτό ακριβώς οι Βρυξέλλες καλούν τις κυβερνήσεις να περιορίσουν τα μέτρα στήριξης μόνο προς όσους χρειάζονται περισσότερο τη μεγαλύτερη βοήθεια.
«Θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι υπάρχει απώλεια αγοραστικής δύναμης. Θα πρέπει να προσπαθήσουμε να την περιορίσουμε, ειδικά για τους πιο ευάλωτους», δήλωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι την περασμένη εβδομάδα. «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο πληθωρισμός δεν θα διαρκέσει για πάντα».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την πλευρά της, προβλέπει ότι η άνοδος των τιμών θα κορυφωθεί στο τρέχον τρίμηνο και σταδιακά θα μειωθεί, συνιστώντας να τεθεί ένα όριο στην αύξηση των μισθών. Ωστόσο, αντίστοιχες προβλέψεις για τον πληθωρισμό ήταν λανθασμένες στο παρελθόν και τα συνδικάτα διεκδίκησαν αυξήσεις.
Τα συνδικάτα ζεσταίνουν τις μηχανές
«Ο πληθωρισμός καλπάζει και δεν συμβαδίζουν οι μισθοί», δήλωσε ο Λούκα Βισεντίνι, γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων.
Το ισχυρό συνδικάτο της Γερμανίας IG Metall, για παράδειγμα, ζήτησε αυξήσεις 8,2% για τους εργάτες χάλυβα και ετοιμάζεται για απεργίες. Τα βελγικά συνδικάτα κήρυξαν γενική απεργία την Τρίτη, απαιτώντας υψηλότερους μισθούς και συντάξεις για να αντιμετωπιστεί η άνοδος ρεκόρ 9% των τιμών τον Μάιο.
Επιπλέον, με την ανεργία στην ΕΕ στο ιστορικό χαμηλό 6,2%, οι εργαζόμενοι θα αξιοποιήσουν τη διαπραγματευτική τους δύναμη για να απαιτήσουν υψηλότερους μισθούς. Επίσης, σε αρκετές χώρες αυξάνεται ο κατώτατος μισθός, που καλύπτει σημαντικό αριθμό εργαζομένων.
Από την πλευρά τους πιέζουν και οι επιχειρηματικοί όμιλοι. «Είναι σημαντικό οι κοινωνικοί εταίροι να ενεργούν υπεύθυνα, γιατί διαφορετικά θα καταστρέψετε τις μελλοντικές δυνατότητες να διατηρηθεί αυτή η αύξηση μισθών», δήλωσε ο Μάρκους Μπέιρερ, γενικός διευθυντής του βιομηχανικού οργανισμού BusinessEurope.
«Ζητάμε από τους εργοδότες να προσαρμόσουν τους μισθούς τουλάχιστον στα επίπεδα του πληθωρισμού», αντέτεινε ο Βισεντίνι. «Αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν θα είναι εύκολες».