Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τροποποίηση στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για το 2021-2022, αυξάνοντας τον προϋπολογισμό κατά σχεδόν €562 εκατ. για την περαιτέρω ενίσχυση των αποστολών της ΕΕ με στόχο την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων για προκλήσεις που αφορούν το περιβάλλον και την υγεία καθώς και ψηφιακές προκλήσεις, και τη λήψη περαιτέρω μέτρων για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού οικοσυστήματος καινοτομίας.
Ο προϋπολογισμός του προγράμματος για το 2021 και το 2022 έχει ανέλθει πλέον σε σύνολο σχεδόν €16 δισ., αναφέρει ανακοίνωση της Κομισιόν.
Η Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, Εκτελεστική Αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, δήλωσε:
«Αυτές οι επιπλέον επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία θα μας βοηθήσουν να υλοποιήσουμε πολιτικές καίριας σημασίας. Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» καταδεικνύει, εκτός από το μακρόπνοο όραμά του για τη δημιουργία μιας πιο υγιούς, πιο πράσινης και πιο ψηφιακής Ευρώπης, και την αλληλεγγύη της Ευρώπης για τη στήριξη των εκτοπισμένων ερευνητών της Ουκρανίας».
Η Μαρίγια Γκαμπριέλ, Επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, δήλωσε:
«Με την παρούσα αναθεώρηση του προγράμματος εργασίας ενισχύουμε την ώθηση για την αντιμετώπιση, μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, των μεγαλύτερων κοινωνικών μας προκλήσεων με νέα και καινοτόμα εργαλεία, όπως οι αποστολές της ΕΕ. Επιπλέον, θα στηρίξουμε τους εκτοπισμένους ερευνητές της Ουκρανίας ώστε να συνεχίσουν το έργο τους στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας».
Από το πρόσθετο αυτό ποσό, €507,1 εκατ. προορίζονται για τις πέντε αποστολές της ΕΕ, που αποτελούν έναν νέο και καινοτόμο τρόπο για την εξεύρεση λύσεων σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σε συνεργασία με τους πολίτες της Ευρώπης και πέραν αυτής. Οι αποστολές αυτές, οι οποίες δρομολογήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2021, αποσκοπούν στην επίτευξη φιλόδοξων στόχων στους τομείς της υγείας, του κλίματος και του περιβάλλοντος έως το 2030.
Θα δημοσιευθούν 17 νέες προσκλήσεις οι οποίες θα καλύπτουν την αποστολή «καρκίνος», την αποστολή «μια ευρωπαϊκή συμφωνία για το έδαφος», αποστολή για την «προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή» και την αποστολή «αποκατάσταση των ωκεανών και των υδάτων μας έως το 2030». Σε αυτές θα συμπεριλαμβάνεται κοινή πρόσκληση για τις δύο αυτές τελευταίες αποστολές, καθώς και πρόσθετα μέτρα για τη στήριξη και των πέντε αποστολών, συμπεριλαμβανομένης της αποστολής Πόλεις.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η τροποποίηση περιλαμβάνει επίσης μέτρα για τη στήριξη ερευνητών οι οποίοι δραστηριοποιούνταν προηγουμένως στην Ουκρανία. Στο πλαίσιο του νέου προγράμματος MSCA4Ukraine, μέρος των δράσεων Marie Skłodowska-Curie Actions (MSCA), 25 εκατ. EUR θα επιτρέψουν στους εκτοπισμένους ερευνητές να συνεχίσουν το έργο τους σε οργανισμό υποδοχής πανεπιστημιακού ή μη χαρακτήρα στα κράτη μέλη της ΕΕ ή σε χώρες συνδεδεμένες με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», και θα τους στηρίξουν να επανεγκατασταθούν στην Ουκρανία όταν καταστεί δυνατή η αποκατάσταση της ικανότητας έρευνας και καινοτομίας της χώρας (βλ. εδώ το δελτίο τύπου). Εκατοντάδες ουκρανοί επιστήμονες θα επωφεληθούν επίσης από την αύξηση του προϋπολογισμού με ποσό ύψους 1 εκατ. EUR στο επιστημονικό πρόγραμμα «Ανθρώπινα σύνορα» στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «επιστήμονες βοηθούν επιστήμονες», ως μέρος της ομάδας 1, «Υγεία», του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη». Προστέθηκε επίσης διάταξη γενικής ισχύος με την οποία ενθαρρύνονται όλοι οι υποψήφιοι να προσφέρουν ευκαιρίες, όπου αυτό είναι δυνατόν, σε ερευνητές και φορείς καινοτομίας από την Ουκρανία.
Επιπλέον, στην τροποποίηση ορίζεται ότι οι νομικές οντότητες που είναι εγκατεστημένες στη Ρωσία, στη Λευκορωσία ή σε εκτός κυβερνητικού ελέγχου περιοχές της Ουκρανίας, δεν είναι επιλέξιμες για να συμμετάσχουν σε δράσεις που τυγχάνουν στήριξης από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», υπό οποιαδήποτε ιδιότητα. Εξαιρέσεις μπορεί να γίνουν δεκτές κατά περίπτωση, σε δεόντως δικαιολογημένες περιπτώσεις.
Επιπλέον, μέσω της τροπολογίας προστίθεται σειρά νέων δράσεων για τη στήριξη του δυναμικού καινοτομίας της Ευρώπης. Όσον αφορά το σκέλος «ευρωπαϊκά οικοσυστήματα καινοτομίας» του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», θα υπάρξει συνέχιση της πρωτοβουλίας WomenTechEU με τριπλασιασμό του προϋπολογισμού (10 εκατ. EUR) για τη στήριξη περισσότερων από 100 νεοφυών επιχειρήσεων που διοικούνται από γυναίκες φέτος και μια νέα δράση για τη δημιουργία και προαγωγή «επιχειρηματικών αγγέλων» στην ΕΕ (2 εκατ. EUR). Σε ό,τι αφορά την ομάδα 2 «Πολιτισμός, δημιουργικότητα και πολυδεκτική κοινωνία», η ενίσχυση συμπεριλαμβάνει τη στήριξη για τη δημιουργία συνεργατικών πλατφορμών και δικτύων στους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργίας (6 εκατ. EUR), την εκτίμηση των κοινωνικών επιπτώσεων των πολιτικών για την πράσινη μετάβαση (3 εκατ. EUR), και καινοτόμες λύσεις για το μέλλον της δημοκρατίας (3 εκατ. EUR) καθώς και τη στήριξη του παρατηρητηρίου καινοτομίας στον δημόσιο τομέα (1,5 εκατ. EUR). Προστέθηκαν επίσης και άλλες, ήσσονος σημασίας, προσαρμογές στο πρόγραμμα εργασίας για συνολικό ποσό ύψους 3,2 εκατ. EUR.
Ο πρώτος γύρος των επικείμενων προσκλήσεων θα ξεκινήσει στις 12 Μαΐου 2022 και ο δεύτερος στις 24 Μαΐου 2022.
Κατανομή του προϋπολογισμού των Αποστολών της ΕΕ για το 2022
Σε ό,τι αφορά την αποστολή προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή θα επενδυθούν 126,2 εκατ. EUR. Σε αυτό το ποσό περιλαμβάνεται συμμετοχή σε κοινή πρόσκληση με την αποστολή «Αποκατάσταση των ωκεανών και των υδάτων μας έως το 2030», για τη δημιουργία μιας κοινής άσκησης επίδειξης για την ανθεκτικότητα των ακτών στην Αρκτική και στη Λεκάνη του Ατλαντικού. Το 2022, η αποστολή «προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή» θα στηρίξει την ανάπτυξη και την δοκιμή λύσεων που θα αφορούν καίριους τομείς που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή.
Στο πλαίσιο της αποστολής Καρκίνος θα επενδυθούν 129,56 εκατ. EUR για τη βελτίωση και αναβάθμιση της πρωτογενούς πρόληψης του καρκίνου, την ενίσχυση των ερευνητικών ικανοτήτων των ολοκληρωμένων υποδομών για τον καρκίνο και τη δημιουργία κλινικών δοκιμών για τη βελτιστοποίηση θεραπειών για ασθενείς με ανθεκτικό καρκίνο.
Στο πλαίσιο της αποστολής «Αποκατάσταση των ωκεανών και των υδάτων μας» θα επενδυθεί προϋπολογισμός ύψους 117,9 εκατ. EUR. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνεται συμμετοχή σε κοινή πρόσκληση με την «αποστολή για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή», με στόχο την προστασία και την αποκατάσταση θαλάσσιων οικοσυστημάτων και οικοσυστημάτων γλυκού νερού και βιοποικιλότητας, την πρόληψη και την εξάλειψη της μόλυνσης των ωκεανών, των θαλασσών και των υδάτων, καθώς και τη δημιουργία μιας βιώσιμης, ουδέτερης από άποψη άνθρακα, και κυκλικής γαλάζιας οικονομίας.
Στο πλαίσιο της αποστολής «Μια ευρωπαϊκή συμφωνία για το έδαφος», θα χρησιμοποιηθεί προϋπολογισμός ύψους 95 εκατ. EUR, για τη δημιουργία, μεταξύ άλλων, ενός νέου αποθετηρίου γνώσης της αποστολής, για τη διερεύνηση του ρόλου της βιοποικιλότητας του εδάφους στις υπηρεσίες οικοσυστήματος, τον εντοπισμό στρατηγικών για την απορρύπανση και την εκ νέου χρησιμοποίηση του εδάφους.
Μέτρα για τη στήριξη της αποστολής για κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις, με προϋπολογισμό ύψους 119,37 εκατ. EUR το 2022, συμπεριλαμβάνονταν ήδη στην τροποποίηση του προγράμματος εργασίας που εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2021. Σε αυτήν την τροποποίηση ο προϋπολογισμός για την πλατφόρμα της αποστολής των κλιματικά ουδέτερων και έξυπνων πόλεων αυξήθηκε κατά σχεδόν 6,25 εκατ. EUR, ώστε να προσφερθεί πρόσθετη στήριξη στις πόλεις που έχουν επιλεγεί για να συμμετέχουν στην αποστολή.
Ιστορικό
Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» είναι το πρόγραμμα της ΕΕ ύψους 95,5 δισεκ. EUR για την έρευνα και την καινοτομία για το 2021-2027 και αποτελεί το διάδοχο πρόγραμμα του Ορίζων 2020. Οι αποστολές της ΕΕ αποτελούν καινοτομία του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και στηρίζουν προτεραιότητες της Επιτροπής, όπως οι Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Μια Ευρώπη έτοιμη για την ψηφιακή εποχή, Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου, Μια οικονομία στην υπηρεσία των ανθρώπων και το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους. Για παράδειγμα, η αποστολή «κλίμα» αποτελεί ήδη απτό στοιχείο της νέας στρατηγικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η αποστολή «καρκίνος» στηρίζει το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου ενώ η αποστολή «έδαφος» αποτελεί εμβληματική πρωτοβουλία του μακροπρόθεσμου οράματος για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ.
Η Επιτροπή έλαβε άμεσα στοχοθετημένες δράσεις για να βοηθήσει τους ερευνητές της Ουκρανίας. Ενώ η σύνδεση της χώρας με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ, οι ουκρανικές οντότητες είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από την ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη». Επιπλέον, η ειδική δικτυακή πύλη ERA4Ukraine εγκαινιάστηκε στην πλατφόρμα EURAXESS για να λειτουργήσει ως υπηρεσία μίας στάσης για στήριξη σε ερευνητές της Ουκρανίας που διατίθεται σε επίπεδο κρατών μελών της ΕΕ και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών μη κυβερνητικών πρωτοβουλιών «από τη βάση προς την κορυφή», όπως η ScienceforUkraine.
Άλλες πρωτοβουλίες της ΕΕ περιλαμβάνουν την Science4Refugees, η οποία παρέχει θέσεις πρακτικής άσκησης, θέσεις εργασίας μερικής και πλήρους απασχόλησης σε πρόσφυγες, καθώς και πρόσβαση σε μια Ευρωπαϊκή Κοινότητα Έρευνας, το Inspireurope από τις δράσεις Marie Skłodowska-Curie, που παρέχει στήριξη σε ερευνητές που διατρέχουν κίνδυνο, καθώς και το ERCforUkraine («ΕΣΕ για την Ουκρανία»), από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, που δημοσιεύει ευκαιρίες θέσης εργασίας που συνδέονται με εν εξελίξει επιχορηγήσεις του ΕΣΕ. Περαιτέρω ευκαιρίες που προσφέρονται από τους δικαιούχους του προγράμματος «Ορίζων» περιλαμβάνονται επίσης στο πρόγραμμα Horizon4Ukraine.