Ο πρόεδρος του Καζακστάν Κάσιμ-Γιομάρτ Τοκάγεφ ανακοίνωσε σήμερα πως διέταξε τον στρατό να επέμβει για να αποκατασταθεί η τάξη και να τερματιστούν οι ταραχές που άρχισαν με αφορμή την αύξηση της λιανικής τιμής της ενέργειας αλλά μοιάζουν να μετατράπηκαν πολύ γρήγορα σε εξέγερση.
«Συμμορίες τρομοκρατών» ενεπλάκησαν σε μάχη με αλεξιπτωτιστές στην Αλμάτι, δήλωσε ο αρχηγός του κράτους, σύμφωνα με τον οποίο το Καζακστάν δεν είναι απλά αντιμέτωπο με μια «απειλή» αλλά με κίνδυνο κατάλυσης «του κράτους».
Ο κ. Τοκάγεφ επιβεβαίωσε επίσης ότι ζήτησε στρατιωτική βοήθεια από τον Οργανισμό του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ), θεσμό στον οποίο συμμετέχουν πρώην σοβιετικές δημοκρατίες υπό την ηγεσία της Ρωσίας. Νωρίτερα ο πρόεδρος του ΟΣΣΑ, ο αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν, επιβεβαίωσε πως θα αναπτυχθεί «ειρηνευτική αποστολή» στο Καζακστάν κατόπιν αιτήματος του Αλμάτι.
Ο Ερσάν Μπαμπακουμάροφ, αντιδήμαρχος της Αλμάτι, ανακοίνωσε ότι η κατάληψη του αεροδρομίου της πόλης τερματίστηκε. Αρκετές αεροπορικές εταιρείες αναγκάστηκαν να ακυρώσουν πτήσεις προς και από την πόλη μετά την κατάληψή του από πλήθος ανθρώπων χθες Τετάρτη.
Σε αρκετά κανάλια στην πλατφόρμα Telegram έχουν αναρτηθεί βίντεο που απαθανατίζουν επιχειρήσεις του στρατού εναντίον διαδηλωτών, ορισμένα στην Αλμάτι. Στα βίντεο ακούγονται πυρά και ουρλιαχτά.
Πριν από τις ανακοινώσεις του προέδρου Τοκάγεφ, το υπουργείο Εσωτερικών επιβεβαίωσε τους θανάτους οκτώ αστυνομικών και ανδρών της Εθνοφρουράς και τους τραυματισμούς άλλων 317. Δεν έδωσε απολογισμό θυμάτων μεταξύ των διαδηλωτών· υπάρχουν πληροφορίες για χιλιάδες τραυματίες.
Οι διαδηλώσεις εξαιτίας της αύξησης της τιμής του αερίου το Σαββατοκύριακο μετατράπηκαν σε αληθινές μάχες τις τελευταίες δύο ημέρες. Η κυβέρνηση υπέβαλε την παραίτησή της στον πρόεδρο, που ανακοίνωσε πως την αποδέχθηκε. Οι φήμες που κυκλοφορούσαν πως ο ίδιος ο κ. Τοκάγεφ επρόκειτο επίσης να παραιτηθεί ή να φύγει από τη χώρα διαψεύστηκαν κατηγορηματικά από τον ίδιο.
Η βία έχει επίκεντρο την οικονομική μητρόπολη του Καζακστάν, την Αλμάτι. Βίντεο από τα επεισόδια εικονίζουν τις δυνάμεις επιβολής της τάξης να χρησιμοποιούν χειροβομβίδες κρότου-λάμψης για να διαλύσουν διαδηλωτές, με φόντο καμένα αυτοκίνητα.
Ο πρόεδρος ανήγγειλε χθες πολιτικές μεταρρυθμίσεις σύντομα, χωρίς να υπεισέλθει σε περισσότερες λεπτομέρειες. Επιπλέον, ανακοίνωσε πως αναλαμβάνει τον ρόλο του επικεφαλής του συμβουλίου ασφαλείας του Καζακστάν, αξίωμα που κατείχε μέχρι χθες ο πρώην πρόεδρος Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, που διατηρούσε εν μέρει την εξουσία παρότι έπαψε να είναι ο αρχηγός του κράτους το 2019.
«Το συνταγματικό μου καθήκον είναι να βρίσκομαι μαζί με τον λαό. Μαζί θα ξεπεράσουμε αυτή τη μαύρη σελίδα στην ιστορία του Καζακστάν», είπε ο Κάσιμ-Γιομάρτ Τοκάγεφ.
Η παραίτηση της κυβέρνησης κάθε άλλο παρά αποκλιμάκωσε τις διαμαρτυρίες. Βίντεο που μεταδόθηκαν χθες από την Αλμάτι εικόνιζαν κυβερνητικό κτίριο στο κέντρο στις φλόγες, ενώ μεταδόθηκαν από ΜΜΕ της χώρας πληροφορίες περί επίθεσης περί εφόδου σε κατοικία που χρησιμοποιεί ο αρχηγός του κράτους στη μεγαλούπολη και εμπρησμού της.
Η διακοπή της πρόσβασης στο διαδίκτυο, που πιστεύεται ότι έγινε κατ’ εντολή των αρχών για να δυσκολέψει η επικοινωνία μεταξύ οργανωτών των διαδηλώσεων, δυσχεραίνει τις επικοινωνίες. Όλη η χώρα κηρύχθηκε εξάλλου χθες σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Η προεδρία των ΗΠΑ κάλεσε χθες τις αρχές του Καζακστάν να επιδείξει «αυτοσυγκράτηση» και εξέφρασε την ευχή οι διαδηλώσεις να είναι «ειρηνικές», με την εκπρόσωπό της Τζεν Ψάκι να διαψεύδει κατηγορηματικά τις «ψευδείς κατηγορίες της Ρωσίας» περί αμερικανικής υποκίνησης των διαδηλώσεων που συγκλόνισαν τη χώρα. «Αυτό είναι απόλυτα ψευδές» και εντάσσεται στη «ρωσική στρατηγική παραπληροφόρησης», επέμεινε. Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας Νεντ Πράις ανέφερε πως η Ουάσινγκτον «καταδικάζει τις βίαιες ενέργειες και την καταστροφή περιουσιών και καλεί σε αυτοσυγκράτηση τόσο τις αρχές όσο και τους διαδηλωτές».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάλεσε να αποκατασταθεί η ηρεμία.
Η Ρωσία κάλεσε να υπάρξει ειρηνική επίλυση της κρίσης «εντός του πλαισίου του Συντάγματος και των νόμων και μέσω διαλόγου και όχι μέσω ταραχών στους δρόμους». Ο ΟΗΕ «παρακολουθεί με ανησυχία την κατάσταση», σημείωσε χθες ο εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα, ο Στεφάν Ντουζαρίκ, προσθέτοντας πως είναι «πολύ σημαντικό (...) οι πάντες να δείξουν αυτοσυγκράτηση, να απόσχουν από τη βία και να προωθήσουν τον διάλογο».
«Εξαλείφθηκαν» ταραξίες
Η αστυνομία της Αλμάτι, της μεγαλύτερης πόλης και οικονομικής πρωτεύουσας του Καζακστάν, ανακοίνωσε ότι δεκάδες ταραξίες "εξαλείφθηκαν", μεταδίδει το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Ίντερφαξ. Στρατιώτες και διαδηλωτές συγκρούονταν νωρίτερα σήμερα στην κύρια πλατεία της Αλμάτι.
Όπως μετέδωσε νωρίτερα το Reuters, επικαλούμενο ανταποκριτές του που βρίσκονται εκεί, θωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και δεκάδες στρατιώτες που κινούνται πεζοί εισήλθαν σήμερα το πρωί στην κύρια πλατεία της Αλμάτι, όπου είχαν συγκεντρωθεί εκατοντάδες άνθρωποι για να διαμαρτυρηθούν κατά της κυβέρνησης για τρίτη ημέρα. Πυροβολισμοί ακούστηκαν καθώς οι στρατιώτες προσέγγιζαν το πλήθος, σύμφωνα με τους αυτόπτες μάρτυρες του Reuters.
Παράλληλα το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS μετέδωσε ότι σφοδρές ανταλλαγές πυρών ξέσπασαν ανάμεσα στον στρατό και οπλισμένους ανθρώπους στην πλατεία που βρίσκεται μπροστά από το δημαρχείο της Αλμάτι. "Στρατιώτες έφτασαν στην πλατεία, άρχισαν εκκαθαριστική επιχείρηση εναντίον των ταραχοποιών. Σφοδρή ανταλλαγή πυροβολισμών βρίσκεται σε εξέλιξη", σύμφωνα με το TASS.
Το πρακτορείο Sputnik μετέδωσε την ίδια ώρα, επικαλούμενο ανακοίνωση των δυνάμεων επιβολής της τάξης της Αλμάτι, ότι δεκάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν στην πόλη αυτή κατά την προσπάθειά τους να εισβάλουν στα κεντρικά γραφεία της αστυνομίας στη διάρκεια της νύχτας. "Απόπειρα εισβολής στο αρχηγείο της αστυνομίας στην Αλμάτι έγινε κατά τη διάρκεια της νύχτας και δεκάδες επιτιθέμενοι εξαλείφθηκαν", ανακοίνωσε η αστυνομία.
Σύμφωνα επίσης με το Reuters, η κρατική τηλεόραση του Καζακστάν μετέδωσε σήμερα ότι η Εθνική Τράπεζα της χώρας αποφάσισε να αναστείλει την λειτουργία όλων των χρηματοπιστωτικών θεσμών. Επίσης το ίντερνετ είναι ως επί το πλείστον εκτός λειτουργίας στη χώρα.
Ράλι για το ουράνιο
Η τιμή του ουρανίου αυξήθηκε κατά σχεδόν οκτώ τοις εκατό στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων, εν μέσω των ταραχών στο Καζακστάν, μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg επικαλούμενο δεδομένα της UxC, κορυφαίας εταιρείας έρευνας και αναλύσεων στον τομέα των πυρηνικών καυσίμων.
Η τιμή αυξήθηκε από τα 42 στα 45,25 δολάρια ανά ουγγιά, σύμφωνα με τα δεδομένα της UxC. Στο Καζακστάν αναλογεί περί το 40% της ποσότητας ουρανίου που διατίθεται στην παγκόσμια αγορά, κατά τους υπολογισμούς του Bloomberg.
Η μετοχή της Kazatomprom, επιχείρησης του Καζακστάν που εξορύσσει ακατέργαστο ουράνιο, υπέστη χθες πτώση 8,8% στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, στο οποίο είναι εισηγμένη.
με πληροφορίες από ΑΠΕ