Μια μετάλλαξη του κορωνοϊού που προήλθε από Ισπανούς αγρότες εξαπλώθηκε γρήγορα σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης από το καλοκαίρι και τώρα αντιπροσωπεύει την πλειονότητα των νέων κρουσμάτων Covid-19 σε αρκετές χώρες, και περισσότερο από το 80% στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Διεθνής ομάδα επιστημόνων που παρακολουθεί τις γενετικές μεταλλάξεις του ιού περιέγραψε την αξιοσημείωτη εξάπλωση της παραλλαγής, που ονομάζεται 20A.EU1, σε μελέτη που δημοσιεύεται σήμερα Πέμπτη, μεταδίδουν οι Financial Times.
Η εργασία τους υποδηλώνει πως άνθρωποι που επέστρεψαν από διακοπές στην Ισπανία έπαιξαν ρόλο-κλειδί στη μετάδοση του ιού σε όλη την Ευρώπη, εγείροντας ερωτήματα ως προς το αν το δεύτερο κύμα που σαρώνει την Ευρώπη θα μπορούσε να είχε μειωθεί με καλύτερη παρακολούθηση στα αεροδρόμια και σε άλλους μεταφορικούς κόμβους.
Επειδή κάθε παραλλαγή έχει τη δική της γενετική υπογραφή, μπορεί να ιχνηλατηθεί η προέλευσή της. «Από την εξάπλωση του 20A.EU1 φαίνεται ξεκάθαρο πως τα μέτρα αποτροπής του ιού που ήταν σε ισχύ, συχνά δεν ήταν αρκετά για να σταματήσουν την περαιτέρω μετάδοση παραλλαγών αυτό το καλοκαίρι», ανέφερε η Emma Hodcroft, εξελικτική γενετίστρια στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας και μια από τους συγγραφείς της μελέτης που ακόμα δεν έχει δημοσιευθεί σε peer-reviewed περιοδικό.
Οι επιστημονικές ομάδες σε Ελβετία και Ισπανία σπεύδουν τώρα να εξετάσουν τη συμπεριφορά της μετάλλαξης, για να αποδείξουν αν είναι πιο θανατηφόρος ή πιο μολυσματικός από άλλα στελέχη. Η Δρ Hodcroft τόνισε πως «δεν υπάρχουν αποδείξεις πως η ταχεία εξάπλωση της παραλλαγής οφείλεται σε μετάλλαξη που αυξάνει τη μετάδοση ή επηρεάζει το κλινικό αποτέλεσμα». Τόνισε όμως επίσης πως ο 20A.EU1 δεν μοιάζει με καμία εκδοχή του Sars-Cov-2 -του ιού που προκαλεί την Covid-19-, που να έχει συναντήσει μέχρι στιγμής. «Δεν έχω δει καμία μετάλλαξη με αυτού του είδους τη δυναμική, όσο καιρό εξετάζω γονιδιωματικές ακολουθίες του κορωνοϊού στην Ευρώπη», είπε.
O Joseph Fauver, γενετιστής επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο Yale, ο οποίος δεν εμπλέκεται στην έρευνα που δημοσιοποιήθηκε σήμερα, δήλωσε πως «χρειαζόμαστε περισσότερες τέτοιες μελέτες για να βρούμε μεταλλάξεις που εμφανίζονται συχνά στον πληθυσμό, και στη συνέχεια να τις αντιστρέψουμε, για να δούμε αν κάνουν τον ιό πιο μεταδοτικό». Η νέα μετάλλαξη προέκυψε σε αγρότες γης στη βορειοανατολική Ισπανία τον Ιούνιο και εξαπλώθηκε γρήγορα στον τοπικό πληθυσμό, σύμφωνα με τη μελέτη. Η Tanja Stadler, καθηγήτρια υπολογιστικής εξέλιξης στο ETH Zurich, που συμμετέχει στο project, δήλωσε πως η ανάλυση δειγμάτων του ιού που ελήφθησαν από όλη την Ευρώπη τις τελευταίες εβδομάδες έδειξαν πως προέκυψαν από αυτή τη μετάλλαξη.
Οι ερευνητές συμπέραναν πως η «ριψοκίνδυνη συμπεριφορά» αυτών που πήγαιναν για διακοπές στην Ισπανία -όπως το να αγνοούν τις οδηγίες για τήρηση αποστάσεων-, οι οποίοι «συνεχίζουν να εκδηλώνουν τέτοια συμπεριφορά στο σπίτι», βοήθησε στην εξάπλωση της νέας μετάλλαξης. Η έρευνα έδειξε πως η νέα μετάλλαξη αντιπροσωπεύει περισσότερα από οκτώ στα δέκα κρούσματα στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 80% των κρουσμάτων στην Ισπανία, το 60% στην Ιρλανδία και έως 40% στην Ελβετία και τη Γαλλία.
Επιστρέφουν τα lockdown
Εν τω μεταξύ η Ευρώπη επιστρέφει στα lokdown, χωρίς καμιά εγγύηση ότι θα πετύχουν ξανά τη μείωση των κρουσμάτων. Η σημερινή συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τηλεδιάσκεψη γίνεται με τους ηγέτες να συνειδητοποιούν ότι έκαναν λάθος να πιστέψουν ότι τα χειρότερα είναι πίσω μας και ότι η πανδημία μπορεί να ελεγχθεί με στοχευμένα μέτρα.
Ηδη η Γαλλία ανακοίνωσε χθες ένα νέο lockdown (με ανοιχτά σχολεία), ενώ η Γερμανία σκληρά μέτρα και κλείσιμο εστίασης. Η Ιταλία εξετάζει τοπικά lockdown καθώς τα κρούσματα εκτοξεύτηκαν σε επίπεδα-ρεκόρ και οι νοσηλείες είναι στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάιο.
Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία έχουν επίσης επιβάλει μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού, αλλά πολλοί από τους νέους περιορισμούς είναι λιγότερο αυστηροί από αυτούς που είχαν επιβληθεί την άνοιξη, ενώ έρχονται αφότου οι νέες περιπτώσεις έχουν ήδη αυξηθεί. Η ανησυχία είναι ότι καθώς οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει την πανδημία, ενδέχεται να μην τηρούν τους κανόνες τόσο αυστηρά.
Ακόμη και χώρες που αρχικά αντιμετώπισαν την πανδημία αποτελεσματικά, είναι πιο χαλαρές. Στην Ελλάδα, η οποία κέρδισε παγκόσμιο χειροκρότημα κατά τη διάρκεια της αρχικής έξαρσης της πανδημίας, έγιναν μία σειρά από σούπερ μεταδοτικές κοινωνικές εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένων γάμων και βαπτίσεων που επιτράπηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Τα μέτρα ιχνηλάτησης σε ορισμένες χώρες είναι πολύ ισχυρά. Το Βέλγιο αναγκάστηκε να σταματήσει να κάνει τεστ σε κόσμο χωρίς συμπτώματα Covid-19 από τις 21 Οκτωβρίου, καθώς η δυνατότητα των εργαστηρίων επιδεινώθηκε και οι ομάδες προτεραιότητας, όπως οι εργαζόμενοι σε γηροκομεία, έπρεπε να περιμένουν για 5 ημέρες να πάρουν αποτελέσματα, επιβαρύνοντας το ήδη επιβαρυμένο προσωπικό των γηροκομείων, που αντιμετωπίζει ελλείψεις.
Το μεγάλο ερώτημα για τους ηγέτες: Μπορούν οι χώρες της ΕΕ να αποφύγουν τα γενικά lockdown που έστειλαν την ευρωπαϊκή οικονομία σε κατάρρευση στο πρώτο εξάμηνο της χρονιάς και προκάλεσαν ένα πρωτοφανές ευρωπαϊκό οικονομικό πακέτο ανάκαμψης;