Η απαίτηση του Ολλανδού πρωθυπουργού να υπάρχει δυνατότητα βέτο στην διανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης αναδεικνύεται ως ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια στις δύσκολες διαπραγματεύσεις της Συνόδου Κορυφής.
Συγκεκριμένα, ο Μαρκ Ρούτε επανέλαβε την απαίτηση οι όποιες επιχορηγήσεις δοθούν μέσω του Ταμείου να εγκρίνονται από το σύνολο των 27 κρατών-μελών και όχι με βάση ένα σύστημα ενισχυμένης εποπτείας. Πρακτικά, δηλαδή, κάθε χώρα να έχει δικαίωμα βέτο. Μια θέση που πληροφορίες αναφέρουν ότι αντιμετώπισε σκληρή αντίδραση από πολλές χώρες και μικρή υποστήριξη.
Ετσι η Ολλανδία αναδεικνύεται, όπως έγγραψε χθες το Euro2day.gr, σε βασικό ρυθμιστή των εξελίξεων.
Η χθεσινή ημέρα κύλησε με πολύωρες διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν από το πρωί, ένα διάλειμμα το απόγευμα για επαφές σε πιο μικρές ομάδες και το δείπνο όπου συνεχίστηκε το παζάρι.
Σήμερα οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν στις 12.00 με άγνωστη την ώρα ολοκλήρωσης.
Χαρακτηριστικά άλλωστε ήταν η δήλωση της Αγκελας Μέρκελ, η οποία προσερχόμενη στην συνεδρίαση τόνισε ότι «όλοι μας προσερχόμαστε στις διαπραγματεύσεις με μεγάλη διάθεση, όμως οι διαφορές εξακολουθούν να είναι πολύ μεγάλες», συμπληρώνοντας πως «δεν μπορώ να προβλέψω αν θα πετύχουμε συμφωνία τώρα. Είναι επιθυμητό αλλά θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές».
Παζάρι για το μείγμα "επιχορηγήσεις/δάνεια"
Στο χθεσινό δείπνο ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Μισέλ Σαρλ είπε στους ηγέτες ότι θα συνεχίσει τη δουλειά όλο το βράδυ με διμερείς επαφές, ώστε να βρει τρόπο να υπάρξει συμφωνία.
Ετσι, φέρνει «νέες προτάσεις», προκειμένου να πειστούν οι λεγόμενες "φειδωλές" χώρες. Μεταξύ αυτών, σύμφωνα με το Bloomberg είναι να διατεθεί το 70% των επιχορηγήσεων και το 30% να κρατηθεί μέχρι το 2023 προκειμένου να φανεί το μέγεθος της ύφεσης.
Πριν τη Σύνοδο Κορυφής, μάλιστα, υπήρξε συνάντηση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της επικεφαλής της Κομισιόν και των Μέρκελ, Μακρόν, Σάντσεθ και Κόντε.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ πρότεινε ένα αναθεωρημένο σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, ώστε να αρθεί το αδιέξοδο στις συνομιλίες των 27 ηγετών που συνεχίζονται για δεύτερη ημέρα, στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών.
Σύμφωνα με ένα έγγραφο, διπλωματικές πηγές και αξιωματούχους, τους οποίους επικαλείται το πρακτορείο Reuters, για να καθησυχάσει τις ανησυχίες που εκφράζουν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, με επικεφαλής την Ολλανδία, ο Μισέλ προτείνει:
- Nα μειωθεί το ποσό των επιχορηγήσεων στα 450 δισ. ευρώ, από 500 που ήταν αρχικά. Αντιστοίχως, θα αυξηθεί το ποσό των δανείων, από τα 250 στα 300 δισ. ευρώ.
- Επίσης, προτείνεται να αυξηθεί κατά 100 εκατομμύρια ετησίως το ποσό των επιστροφών που λαμβάνουν η Αυστρία, η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία.
- Στο τραπέζι μπαίνει και ένας μηχανισμός με βάση τον οποίο οποιαδήποτε χώρα θα μπορούσε να εμποδίσει την εκταμίευση κονδυλίων, αν αμφισβητεί ότι γίνεται ορθή χρήση τους από τις χώρες που θα τα λάβουν.
Μία διπλωματική πηγή είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η πρόταση του Μισέλ δεν ικανοποιεί πλήρως τις τέσσερις χώρες που έχουν εκφράσει αντιρρήσεις (Ολλανδία, Σουηδία, Αυστρία, Δανία), ούτε τη Φινλανδία.
Ωστόσο, ένας Ολλανδός διπλωμάτης είπε ότι η πρόταση αυτή συνιστά «ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση» αλλά απομένουν ακόμη ανοιχτά πολλά θέματα. Το αν θα υπάρξει συμφωνία «θα εξαρτηθεί από τις επόμενες 24 ώρες», κατέληξε.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, πρόκειται για μία δύσκολη διαπραγμάτευση.
Η Αθήνα διεκδικεί ό,τι καλύτερο μπορεί τόσο για την Ελλάδα όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, οι οποίες τονίζουν ότι όλοι πρέπει να κάνουν ορισμένους μικρούς συμβιβασμούς. Ωστόσο, φαίνεται ότι αυτό δεν το αντιλαμβάνονται κάποιες χώρες.
Οι Financial Times μεταδίδουν ότι το κλίμα συνοψίζεται στην ατάκα του Βούλγαρου πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ προς τον Μαρκ Ρούτε ότι θέλει να «αστυνομεύσει» την Ευρώπη, ζητώντας το δικαίωμα να αποφασίσει αν τα εθνικά σχέδια μεταρρυθμίσεων είναι αρκετά φιλόδοξα για να λάβουν ευρωπαϊκή ενίσχυση. Από την πλευρά του, ο Μαρκ Ρούτε παραδέχτηκε μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά το δείπνο ότι οι απαιτήσεις του εκνεύρισαν άλλους ηγέτες αλλά επέμεινε ότι όλες οι χώρες «παλεύουν» για τη γνώμη τους. Επέμεινε δε ότι η «πρωτοφανής» απόφαση να δοθούν επιχορηγήσεις στις χώρες θα πρέπει να συνοδεύονται με μεγαλύτερο βαθμό επιτήρησης απ’ ότι τα δάνεια.
Ο Σ. Μισέλ κατέθεσε συμβιβαστική πρόταση που έδινε ένα «έκτακτο φρένο» στις διανομές αλλά ο Ολλανδός πρωθυπουργός την απέρριψε καταθέτοντας εναλλακτική πρόταση που επέμεινε στο βέτο. Κάποιοι διπλωμάτες μάλιστα, γράφουν οι FT, κριτικάρουν τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το ότι εστίασε στις λεπτομέρειες της λειτουργίας του πακέτου στην αρχή της συνεδρίασης αντί στο σύνολό του, κάτι που παραμένει ανοικτό.
«Δεν υπάρχει λόγος βιασύνης», είπε από την πλευρά του ο Πολωνός πρωθυπουργός Μ. Μοραριέκι μετά το δείπνο των ηγετών. «Είναι πολύ πιθανό ότι ούτε σήμερα (Σαββατο), ούτε την Κυριακή θα υπάρξει τελική συμφωνία. Λέμε μεταξύ μας ότι ίσως συναντηθούμε ξανά τον Ιούλιο».
Όπως λένε διπλωμάτες στους Financial Times, δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ δαπανών μπορεί να περικόπτουν αν οι απαιτήσεις της Ολλανδίας και των σκληρών κερδίσουν έδαφος καθώς συνδυάζουν τη διαπραγμάτευση του Ταμείου Ανάκαμψης με τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ. Μάλιστα ένας εξ αυτών δήλωσε ότι αρκετές επιλογές για μείωση του όγκου των δαπανών έχουν μπει στο τραπέζι κατά τον πρώτο γύρο των συζητήσεων.
Βασική ερώτηση είναι το εάν θα κοπούν οι δαπάνες πέρα από την καρδιά των 310 δισ. ευρώ των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης που εισηγείται η Κομισιόν. Αυτό θα χτυπήσεις τομείς όπως το προτεινόμενο εργαλείο για την ανακεφαλαιοποίηση επιχειρήσεων που έχουν προβλήματα. «Ο μαγικός αριθμός για τις μειώσεις ήταν πάντα τα 100 δισ. ευρώ για τους ‘σκληρούς’ (frugals)», είπε ένας διπλωμάτης.
Στην ιδέα της ομοφωνίας, σημειώνουν οι Financial Times, αντιδρούν Ισπανία, Ελλάδα και Ιταλία καθώς φοβούνται καθυστερήσεις στις εκταμιεύσεις χρημάτων.
Ένα ακόμα αγκάθι είναι ο σεβασμός του «κράτος δικαίου» που τίθεται ως προϋπόθεση για εκταμιεύσεις. Ο Ουγγρος Β. Ορμπαν απειλεί με βέτο αν αυτό προχωρήσει και σε αυτό βρίσκει υποστήριξη από την Πολωνία.
Επιπρόσθετος πονοκέφαλος η μεθοδολογία που θα χρησιμοποιηθεί για την κατανομή των χρημάτων στις χώρες που χτύπησε η πανδημία και το ερώτημα αν θα πρέπει τα κράτη μέλη να υπογράψουν φιλόδοξους στόχους για το κλίμα προκειμένου να λάβουν το πακέτο.