Το επεισόδιο που προκάλεσε η Βόρεια Κορέα εις βάρος της Νότιας και κάνει σήμερα τον γύρο του κόσμου καθώς και η βίαιη σύγκρουση με τρεις νεκρούς στα σύνορα Κίνας-Ινδίας δεν αποτελούν μια απλή σύμπτωση.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι επίσης σήμερα οργανώνεται πολύ σημαντική τηλεδιάσκεψη των υπουργών Αμυνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που φιλοδοξεί να καταστήσει περισσότερο εφικτή μια υποτυπώδη έστω «κοινή Ευρωπαϊκή Αμυνα» κι ότι όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία, έχει αποθρασυνθεί και κινείται διεκδικητικά όχι μόνο εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και με στρατιωτικό τρόπο στη Συρία και, πλέον, στη Λιβύη.
Ούτε είναι βεβαίως τυχαίο ότι όλα αυτά συμβαίνουν ενώ οι ΗΠΑ, υπό την ηγεσία του προέδρου Τραμπ, μαστίζονται από εσωτερική αναταραχή, που συνεχίζεται μετά το αρχικό συμβάν με τον θάνατο έγχρωμου Αμερικανού στα χέρια της αστυνομίας κι ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος επέλεξε αυτή την περίοδο για να απειλήσει με περαιτέρω απόσυρση στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ από τη Γερμανία, τονίζοντας ότι η τελευταία πρέπει να πληρώσει περισσότερα για την άμυνά της.
Διανύοντας το τελευταίο διάστημα της προεδρίας του (οι εκλογές θα γίνουν τον Νοέμβριο), ο πρόεδρος Τραμπ, αφενός, συνεχίζει μια πολιτική «απόσυρσης» της αμερικανικής ισχύος ανά τον κόσμο, εντείνοντας την αίσθηση «κενού εξουσίας» και την ανασφάλεια των σύμμαχων χωρών κι αφετέρου, εμφανίζεται αποδυναμωμένος εσωτερικά, υπό το βάρος των αμφιλεγόμενων χειρισμών του στο θέμα της πανδημίας αλλά και της αστυνομικής βίας και των επακόλουθων διαδηλώσεων.
Το χειρότερο, όμως, είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν στο διάστημα μιας πανδημίας με πρωτοφανείς οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις, οι οποίες εύλογα επηρεάζουν περισσότερο δημοκρατικά καθεστώτα, συνηθισμένα να δίνουν πρώτη προτεραιότητα στην αποκατάσταση της ομαλότητας (οικονομικής και κοινωνικής) μεταξύ των πολιτών τους.
Η Κϊνα, την οποία η κυβέρνηση Τραμπ έχει προκαλέσει πλέον ανοικτά με ιδιαίτερα αιχμηρή ρητορική, κατηγορώντας την ποικιλοτρόπως και για την πανδημία του κορωνοϊού, μοιάζει διατεθειμένη να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία στο έπακρο, όπως φάνηκε από τις κινήσεις της στο Χονγκ Κονγκ αλλά και στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όπως και από το πρωτοφανές χθεσινό μεθοριακό επεισόδιο με την Ινδία, που κατέληξε στον θάνατο τριών στρατιωτικών της τελευταίας, κάτι που είχε να συμβεί από τη δεκαετία του 1970.
Ομοίως, η ανατίναξη από το απολυταρχικό καθεστώς της Βόρειας Κορέας, του κτιρίου στο οποίο στεγάζονταν οι συνομιλίες «επαναπροσέγγισης» με τη Νότια Κορέα, μπορεί να μην αποτελεί προοίμιο σύρραξης (καθώς βρίσκεται στο έδαφος της Βόρειας Κορέας), χαρακτηρίζεται όμως ως η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει σημειωθεί από το 2010.
Υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων, της όξυνσης των σινο-αμερικανικών σχέσεων αλλά και της ολοένα μεγαλύτερης «αποστασιοποίησης» των ΗΠΑ από την Ευρώπη και ειδικότερα τη Γερμανία, θα πρέπει να ιδωθεί όχι μόνο η άποψη ηγετικών φυσιογνωμιών του ΝΑΤΟ να δώσουν «παγκόσμιο ορίζοντα» στη Συμμαχία, αλλά ακόμη περισσότερο η κίνηση Γαλλίας και Γερμανίας να προχωρήσουν στην ενίσχυση της ενιαίας ευρωπαϊκής άμυνας.
Κατά την άποψη αρκετών αναλυτών, το θέμα αυτό συνδέεται επίσης και με την πρωτοφανή κίνηση της Γερμανίας να στηρίξει την ίδρυση Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανασυγκρότησης μαζί με τη Γαλλία, ανατρέποντας έτσι πολιτικές δεκαετιών, που ήταν αντίθετες σε οιεσδήποτε «δημοσιονομικές μεταφορές» αλλά και στην «αμοιβαιοποίηση» χρέους.
Με μεγάλη καθυστέρηση, η Ευρώπη εμφανίζεται να αντιλαμβάνεται ότι αμυντικά αποδυναμωμένη (από την υπερβολική στήριξη στις ΗΠΑ) και σε οικονομική δυσπραγία, λόγω και της πανδημίας, έχει πλέον να αντιμετωπίσει έναν διαφορετικό κόσμο καθώς βρίσκεται κυριολεκτικά στη μέση ενός πολυεπίπεδου ανταγωνισμού, όπου πρωταγωνιστούν οι αποσυνδεόμενες από αυτήν ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία και άλλες περιφερειακές δυνάμεις όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Βόρεια Κορέα και η Ινδία.
Οι εξελίξεις έχουν προφανώς μεγάλη σημασία και για την Ελλάδα, λόγω της ολοένα κλιμακούμενης τουρκικής προκλητικότητας και της αβεβαιότητας για την πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή μας, αλλά κι ευρύτερα στη Μεσόγειο, περιλαμβανομένης και της Λιβύης.
Άλλωστε ένα από τα εναύσματα της τηλεδιάσκεψης είναι και η αδυναμία της ΕΕ να εφαρμόσει το υποτιθέμενο εμπάργκο μεταφοράς όπλων προς τη Λιβύη, στο πλαίσιο του οποίου έγινε και το επεισόδιο με την τουρκική αρμάδα και το ελληνικό ελικόπτερο.
Χαρακτηριστικές πάντως των αλλαγών στο γεωπολιτικό ρίσκο είναι ορισμένες διατυπώσεις στο «κείμενο εργασίας» που προηγήθηκε της τηλεδιάσκεψης των υπουργών Αμυνας της ΕΕ και μιλά για την ανάπτυξη δυνατοτήτων από την πλευρά της ΕΕ να λειτουργήσει (σ.σ. αυτόνομα) ως «πάροχος ασφάλειας» κι ότι γίνεται μνεία στην «επιστροφή του ανταγωνισμού και της αντιπαράθεσης μεταξύ δυνάμεων και τις επακόλουθες απειλές για τους κανόνες της διεθνούς τάξης»!
Ωστόσο οι ειδικοί συμφωνούν ότι μετά τις δεκαετίες συστηματικής παραμέλησης των αμυντικών δυνατοτήτων εκ μέρους των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, τα προβλήματα μιας ενιαίας ευρωπαϊκής άμυνας με ισχυρή αποτρεπτική και παρεμβατική ισχύ δεν πρόκειται να λυθούν σύντομα, ακόμη κι αν συγκεντρωθεί η απαραίτητη πολιτική βούληση.