Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέστρεψε χθες από τη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και στο Μέγαρο Μαξίμου αποτιμούν απόλυτα θετικά τα αποτελέσματα του ταξιδιού. «Επιβεβαιώθηκε η αναβαθμισμένη θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο διπλωματικό χάρτη, καθώς και ο ρόλος της χώρας ως πυλώνα σταθερότητας σε μία ταραγμένη περιοχή», σημειώνουν κυβερνητικές πηγές.
Η κορυφαία είδηση βεβαίως που προέκυψε από την παρουσία του πρωθυπουργού στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού είναι η προαναγγελία της έναρξης του διαλόγου για τον καθορισμό ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο. Μια χρόνια εκκρεμότητα η οποία δεν έχει αγγιχθεί μέχρι τώρα, αλλά μάλλον ήρθε η ώρα να διερευνηθεί η πιθανότητα διευθέτησής της.
To θέμα θα χειριστούν κατ’ αρχήν οι δύο υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν τον Νοέμβριο στην Αθήνα και εφόσον ευδοκιμήσουν οι συνομιλίες, η μπάλα θα περάσει στα χέρια των δύο ηγετών, στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών στην Τουρκία, στις αρχές του 2025.
Πάντως, ήδη υπήρξε η πρώτη διάσταση απόψεων, τουλάχιστον όσον αφορά τη διατύπωση του ζητήματος, καθώς ο μεν Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για το «μοναδικό εκκρεμές σημαντικό ζήτημα με τη γείτονα», ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν αναφέρθηκε σε «κάποια γνωστά ζητήματα που ζούμε στο Αιγαίο και ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι θα τα θέσει στο τραπέζι».
Το ζητούμενο για την Αθήνα είναι αν ο Τούρκος πρόεδρος θα τηρήσει στην πράξη αυτό που τόνισε από το βήμα του ΟΗΕ, ότι «είναι προς το συμφέρον όλων των χωρών της περιοχής ο καθορισμός των θαλάσσιων περιοχών ευθύνης σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».
Η απάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού ήρθε μέσα από την δική του τοποθέτηση ενώπιον των μελών του Οργανισμού: «Έχουμε παράθυρο ευκαιρίας θα πρέπει να είμαστε αρκετά θαρραλέοι και σοφοί ούτως ώστε να αδράξουμε αυτή την ευκαιρία», είπε.
Πάντως, όπως σημειώνουν στην κυβέρνηση, το ταγκό θέλει δύο. Αν η Τουρκία συμφωνεί να γίνει το επόμενο βήμα με γνώμονα τις διεθνείς συνθήκες, μπορούμε να προχωρήσουμε».
«Ο ουρανός με τη γη»
Ο διεθνολόγος, βουλευτής Σερρών της ΝΔ, Τάσος Χατζηβασιλείου, μιλώντας στο Euro2day.gr, επισημαίνει: «Η Αθήνα θεωρεί ότι ήρθε η ώρα να αξιολογήσουμε την ετοιμότητα των δύο πλευρών για να πάμε παρακάτω και να συζητήσουμε την διμερή μας διαφορά. Διάλογος δεν σημαίνει ενδοτισμός, αλλά πίστη στο δίκαιο των θέσεών μας. Το μόνο ανοιχτό ζήτημα είναι ο καθορισμός υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, στη βάση της διεθνούς έννομης τάξης και αυτό το ξέρουν καλά οι Τούρκοι», την ίδια ώρα που ένας άλλος γαλάζιος βουλευτής, ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος θεωρεί πολύ δύσκολο να συζητηθεί το εν λόγω θέμα, «γιατί οι θέσεις μας απέχουν όσο ο ουρανός με τη γη».
Εφόσον, ωστόσο, προχωρήσει ο διάλογος με τελικό προορισμό το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, η κυβέρνηση θα έχει να αντιμετωπίσει, πέραν κάποιων κομμάτων της αντιπολίτευσης, ένα ακόμα «αγκάθι» και αυτό δεν είναι άλλο από τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της ΝΔ. Αντώνης Σαμαράς και Κώστας Καραμανλής έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες ενδεχόμενης τέτοιας εξέλιξης, ενώ και βουλευτές της λεγόμενης λαϊκής δεξιάς δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα πειστούν για την αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας πρωτοβουλίας εκ μέρους του κ. Μητσοτάκη.
Την ίδια ώρα, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, κατά την επίσκεψή του στη Λέρο, έστελνε νέο μήνυμα προς την Άγκυρα, επαναλαμβάνοντας την πάγια ελληνική θέση, σύμφωνα με την οποία «τα Δωδεκάνησα έχουν δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα, έχουν δικαίωμα σε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και έχουν δικαίωμα σε χωρικά ύδατα έως 12 μίλια, όπως ακριβώς προβλέπει η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία αποτελεί και εθιμικό Δίκαιο και δεσμεύει τους πάντες, δηλαδή και όσους και όσες χώρες δεν την έχουν υπογράψει».
Γενικότερα, με αφορμή την επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, πηγές της κυβέρνησης αναφέρουν: «Η Ελλάδα απέδειξε ότι είναι ένας αξιόπιστος εταίρος που μπορεί να συνομιλεί με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, γνωρίζοντας καλά τις ιδιαίτερες συνθήκες και ισορροπίες που επικρατούν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, της ανατολικής Μεσογείου και του Καυκάσου. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης είχαν συναντήσεις με ηγέτες και ομολόγους τους από όλα τα κράτη τα οποία εμπλέκονται στις ενεργές ή ‘παγωμένες’ κρίσεις στην ευρύτερη περιοχή».
Η δραστηριότητα της ελληνικής αποστολής στη Νέα Υόρκη, συνεχίζουν οι ίδιες πηγές, «ουσιαστικά πιστοποιεί όχι μόνο την επιστροφή στην κανονικότητα, αλλά και την αδιαμφισβήτητη ανάδειξη της χώρας μας σε ειλικρινή συνομιλητή με όλα τα μέρη και σε έντιμο, αξιόπιστο διαμεσολαβητή σε μία περίοδο πολυκρίσης και γεωπολιτικής αστάθειας».